Zajezdnia tramwajowa Rakowiec

Zajezdnia tramwajowa Rakowiec – nieistniejąca zajezdnia (remiza) tramwajowa, która znajdowała się na Ochocie, w zachodniej części Rakowca, przy ul. Opaczewskiej 35.

Remiza tramwajowa "Rakowiec" powstała w latach 1928-1930 według projektu Juliusza Dzierżanowskiego i została zlokalizowana na dalekich obrzeżach ówczesnego Rakowca i Ochoty, na odkupionej od AGRiL-u posesji przy ul. Opaczewskiej, na wysokości ul. Piotrkowskiej. Wzdłuż ul. Opaczewskiej doprowadzono do zajezdni linię tramwajową, biegnącą od ul. Grójeckiej. Prace budowlane zostały przyspieszone ze względu na dostawy nowych pojazdów. Budowa głównej hali zakończyła się 15 maja 1930 roku, a obiektów towarzyszących 8 listopada, obiekt zaś oficjalnie oddano do użytku 21 czerwca 1930 roku w obecności prezydenta Zygmunta Słomińskiego.

W skład zajezdni weszła główna hala w konstrukcji żelbetowej, ulokowana ukośnie względem ul. Opaczewskiej, o wymiarach 150,35 na 56,5 metra. Wewnątrz znalazły się dwa rzędy słupów, podtrzymujące strop umieszczony na wysokości 9,4 metra, pomiędzy którymi znalazło się 15 torów, zasłoniętych taką samą liczbą dwuskrzydłowych bram. Od strony zachodniej do hali przylegały dwie przybudówki, mieszczące warsztaty, garaże techniczne, łazienkę z umywalnią oraz mieszkania na piętrze, a od strony wschodniej budyneczek mieszczący zaplecze administracyjne. Detal funkcjonalistycznego gmachu ograniczał się do schodkowego szczytu i cegły klinkierowej w narożach oraz w obramieniach okiennych. Na terenie znalazły się też mniejsze budynki, w tym jeden mieszczący dyżurkę, a także własna instalacja centralnego ogrzewania, przepompownia ścieków oraz kotłownia. W zajezdni znalazło się miejsce dla 118 wagonów, w tym dla części z dostarczonych w 1930 roku wagonów model F i model P14. Jednocześnie zajezdnia została dostosowana do dalszej rozbudowy, której jednak nigdy nie przeprowadzono.

Zabudowania zajezdni zostały wysadzone w powietrze po upadku powstania warszawskiego – hala była niemal całkowicie zniszczona (oprócz jednego przęsła) i została uznana za niezdatną do odbudowy, podobnie jak większość obiektów na jej terenie. Mimo to zajezdnię zaczęto prowizorycznie odbudowywać już w 1945 roku w związku z uruchamianiem tramwajów w tej części miasta – pierwszy pojazd na lewym brzegu Wisły wyruszył z tej zajezdni 15 września 1945 roku i kursował na linii 7. Ostatecznie jednak 18 maja 1948 roku uznano, że zajezdnia nie będzie odbudowywana. Jej pozostałości zostały rozebrane w latach 50. XX wieku (fragmenty torowisk widziano jeszcze w 1956 roku), a w jej miejscu powstały bloki os. Szosa Krakowska oraz ul. Trzech Budrysów – hala główna znajdowała się mniej więcej w miejscu obecnych bloków nr 24 i nr 29. Jej pozostałości mogą do dzisiaj tkwić pod ziemią.

Zobacz też

• Henryk Sienkiewicz: Rakowiec, str. 71-80, wyd. Veda, Warszawa 2011
• Tramwaje w okresie międzywojennym na stronie ZTM-u
• Zajezdnia tramwajowa "Rakowiec", 1945 rok
• Odbudowa zajezdni tramwajowej "Rakowiec" w Polskiej Kronice Filmowej (od 2:21)