Willa Arpada Chowańczaka – willa położona przy ulicy Morskie Oko 5 (dawniej Puławska 61) na Górnym Mokotowie. Zachowaniem zaniedbanej willi interesuje się rodzina Chowańczaków zamieszkała w Buenos Aires w Argentynie.
Budynek, który powstał w 1928 roku dla warszawskiego "króla futer" Arpada Chowańczaka. Podczas powstania warszawskiego miejsce to zostało zdobyte 6 sierpnia przez 3. Pluton I Pułku Szwoleżerów pod dowództwem por. Aleksandra Tyszkiewicza "Górala", a potem, bohatersko bronione, dzięki czemu gmach nigdy nie został zdobyty, pomimo jednego zabitego i wielu ciężko rannych. Willa stanowiła także punkt konspiracji przed powstaniem, ówczesny właściciel Jan Daniel Chowańczak z własnych środków skupował dla powstańców broń. Jego zasługą jest także ukrywanie w swojej willi swoich pracowników, wielu żydowskiego pochodzenia.
Z willą związana jest też nieszczęśliwie zakończona historia powstańcza - pewnej nocy młoda kobieta, Hanka, która znalazła w willi schronienie, została zastrzelona w ogrodzie podczas zbierania róż. Zbierała je dla powstańca, w którym się zakochała.
Współcześnie willa znajduje się w rękach prywatnych i jest zaniedbana. Stołeczny konserwator zabytków w 2005 roku wszczął postępowanie o wpisaniu willi na listę obiektów zabytkowych w celu uniemożliwienia właścicielowi terenu rozbiórki budowli. Decyzji jednak nie podjęto. 10 lipca zaskarżono decyzję Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków o niewpisaniu budynku na listę zabytków i ponownie rozpoczęto postępowanie. Tym razem zostało ono zaskarżone przez właściciela posesji. 30 stycznia 2009 zawieszono postępowanie, a 24 marca 2009 Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił decyzję o wszczęciu postępowania o wpisaniu na listę zabytków, podjętą w 2008 roku.[1] Także Wojewódzki Konserwator Zabytków chce wpisać willę na listę zabytków, jednak właściciel terenu, Henryk Folek, odwołał się od tej decyzji. Planuje ją wyburzyć i w jej miejscu wybudować budynek mieszkalny.[2]
15 kwietnia 2009, podczas pożaru, zniszczeniu uległ dach oraz poddasze willi.[3] Po pożarze miasto przekazało sprawę do prokuratury, podejrzewając popełnienie przestępstwa poprzez podpalenie zabytkowego budynku. Po raz kolejny budynek podpalono 29 września 2010 roku, jednak tym razem uszkodzenia budowli były niewielkie[4]. Willa nadal niszczała, jednak w 2011 roku pojawiła się nadzieja na nowego inwestora, który być może będzie chciał odrestaurować budynek[5]. Ostatecznie w styczniu 2012 roku dotychczasowy właściciel wystawił willę na sprzedaż[6], którą w listopadzie nabyła spółka Andrzeja Piliszka – ma on zamiar zrewaloryzować willę, odtworzyć dawny wystrój wraz z dachem i stolarką. Rodzina nowego właściciela zamieszka w odremontowanej willi, zaś na sąsiednich działkach mają powstać nowe budynki[7] – prace rozpoczęły się w 2013 roku według projektu Mikołaja Gierycha dla firmy AP Projekty i mają zakończyć się pod koniec 2014 roku.
Galeria[]
Przypisy[]
- ↑ Informacja dotycząca willi Chowańczaka przy ul. Morskie Oko 5, um.warszawa.pl, 17.04.2009
- ↑ Deweloper vs. konserwator. Trwa walka o zabytkową willę, tvnwarszawa.pl, 21.12.2009
- ↑ Ogień strawił zabytkową willę na Mokotowie, tvnwarszawa.pl, 15.04.2009
- ↑ Czy ktoś podpalił willę?, rp.pl, 29.09.2010
- ↑ Niszczą zabytkową willę. Sprawa do prokuratury, gazeta.pl, 13.06.2011
- ↑ Tajemnicza porzucona willa na sprzedaż. Kto ją uratuje?, gazeta.pl, 01.02.2012
- ↑ Melinę lumpów zmienią w perełkę. Mokotów odzyska zabytek, gazeta.pl, 27.11.2012