Warszawikia

CZYTAJ WIĘCEJ

Warszawikia
Advertisement

Ulica Złota (dawniej Jacka Bartoszka, fragmentami Władysława Kniewskiego) – ulica w Śródmieściu i na Woli o łącznej długości około 1 kilometra, biegnąca odcinkami od ulicy Jasnej do ulicy Żelaznej. Nazwa ulicy wpisuje się w "metalową" linię nazewniczą tej części Woli, gdyż obok są także ulice: Żelazna, Srebrna i Miedziana.

Historia[]

Ulica Złota odcinek wschodni

Wschodni odcinek ulicy

Kierunkowskaz MSI Złota 62

Kierunkowskaz MSI przy Złotej 62

Ulica została wytyczona przed 1770 rokiem jako droga narolna między włókami Kałęczyna, początkowo zabudowana została jedynie do ulicy Sosnowej, głównie niewysokimi domkami drewnianymi bądź murowanymi, mieściła też cegielnię i dwa browary. Liczne były ogrody oraz pola uprawne. Zwarta zabudowa upowszechniła się w okresie boomu budowlanego około 1870 roku, większość nowych budynków stanowiły czteropiętrowe kamienice, wśród których wkrótce usadowiły się liczne luksusowe sklepy. W zachodniej części nadal znajdowały się zakłady przemysłowe, działały tu m.in. zakłady reperacyjne Skody czy kino Uciecha (pod numerem 72). W 1908 roku otwarto na ulicy Złotej linię tramwajową, jednak ze względu na zbyt duże zatłoczenie ulicy linię zlikwidowano 1 maja 1939 roku. Torów jednak nie rozebrano, były one jeszcze wykorzystywane do 1944 roku.

W okresie międzywojennym ulica, a szczególnie jej wschodnia część, znajdowała się w ścisłym centrum miasta, w rejonie tzw. "city", rozbudowanego na terenach dawnego Szpitala Dzieciątka Jezus. Według stanu z 1939 roku ulica zaczynała się od skrzyżowania z Jasną i Zgodą, po czym biegła na zachód przecinając Marszałkowską, Zielną, Wielką i Sosnową, kończąc się u zbiegu z Twardą i Żelazną. Podczas niemieckiej okupacji ulica nazywała się Helgolandstrasse (Helgolandzka). Zabudowa uległa rozległym zniszczeniom szczególnie podczas powstania warszawskiego.

Zaraz po wojnie, w 1947 roku, zmieniono nazwę ulicy na Jacka Bartoszka, jednak już w 1949 roku wrócono do dawnej nazwy. W związku z budową Pałacu Kultury i Nauki wyburzono nieliczne zachowane budynki, a sama ulica została podzielona na dwa niepołączone odcinki: między Jasną a Marszałkowską (numery od 1 do 11) oraz między Emilii Plater a Żelazną (numery od 44 do 83). Jednocześnie wschodni odcinek ulicy uzyskał imię Władysława Kniewskiego – polskiego działacza komunistycznego, który został stracony w okresie międzywojennym za próbę zlikwidowania państwowego agenta w ruchu komunistycznym, Józefa Cechnowskiego. Jednocześnie Pałac Kultury i Nauki wzniesiono dokładnie na osi ulicy Złotej. W rejonie Żelaznej wybudowano także bloki osiedla Złota. 6 listopada 1990 roku przywrócona została dawna nazwa tego odcinka, co spowodowało, że Złota posiada współcześnie dwa niepołączone ze sobą odcinki.

Przebieg[]

Współcześnie ulica rozpoczyna swój bieg na skrzyżowaniu z Jasną, Zgodą oraz ulicą Przeskok, po czym kieruje się na zachód i przecina Pasaż Wiecheckiego by dojść do Marszałkowskiej, pod którą możliwy jest przejazd tunelem. Następnie ulica zanika na obszarze placu Defilad i Pałacu Kultury i Nauki, by pojawić się ponownie na skrzyżowaniu z Emilii Plater. Potem biegnie dalej na zachód przecinając aleję Jana Pawła II i kończąc się u zbiegu z Twardą i Żelazną.

Obiekty[]

Zlotetarasy

Złote Tarasy

Złota (budynek nr 65a)

Kamienica nr 65a

Wzdłuż ulicy Złotej znajdują się następujące obiekty:

  • ul. Złota 1 – Kamienica Kasy Pożyczkowej Przemysłowców Warszawskich
  • ul. Złota 3 – Kamienica przedwojenna
  • ul. Złota 7 – Kamienica Assicurazoni Generali Trieste, w niej działa kino Palladium i klub Hybrydy
  • ul. Złota 9 – Kamienica przedwojenna
  • ul. Złota 8 – Kino Relax, aktualnie przebudowywane na supermarket Alma
  • ul. Złota 44 – Żagiel Libeskinda (luksusowy budynek mieszkalny)
  • ul. Złota 48/56 – Hotel Mercure Warszawa Centrum (d. Holiday Inn), w jego miejscu planowany jest wieżowiec Orco i Orbisu
  • ul. Złota 58 – CXIX Liceum Ogólnokształcące im. Jacka Kuronia oraz Technikum Elektryczne nr 4, na budynku tablica upamiętniająca walki zgrupowania "Gurt"
  • ul. Złota 59 – Złote Tarasy, w nich Multikino Złote Tarasy
  • ul. Złota 62 – Kamienica przedwojenna, w podwórzu tej kamienicy zachował się jeden z nielicznych fragmentów dawnego muru getta warszawskiego
  • ul. Złota 63 – Kamienica przedwojenna
  • ul. Złota 65 – Kamienica przedwojenna
  • ul. Złota 65a – Kamienica przedwojenna
  • ul. Złota 65b – Kamienica przedwojenna
  • ul. Złota 71 – Kamienica przedwojenna
  • ul. Złota 72 – Opuszczony budynek szkoły podstawowej nr 239 im. Tupaca Amaru
  • ul. Złota 73 – Kamienica przedwojenna
  • ul. Złota 73a – Kamienica przedwojenna
  • ul. Złota 83 – Kamienica Wolfa Krongolda, zwana dawniej potocznie "pekinem".
Aleja Jana Pawła II, Złota (kamień)

Kamień pamiątkowy na rogu al. Jana Pawła II, upamiętniający szkołę kolejową

Warte uwagi są także dwa kamienie pamiątkowe umieszczone na rogu Złotej oraz alei Jana Pawła II. Pierwszy z nich znajduje się przy Złotych Tarasach i upamiętnia szkołę techniczną Kolejowej Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej, która mieściła się niegdyś w pobliżu, w nieistniejącym gmachu przy Chmielnej 88. Natomiast po drugiej stronie, przy wlocie tunelu, znajduje się kamień upamiętniający zgrupowanie "Gurt", które podczas powstania warszawskiego walczyło w tych okolicach. Ponadto u zbiegu ulicy z Twardą znajduje się jeden z pomników granic getta.

Spośród nieistniejących zabudowań ulicy Złotej należy wymienić:

  • ul. Złota 15 – Kamienica pod Bocianem
  • ul. Złota 25 – w tej kamienicy umieszczone było miejsce akcji serialu "Dom", którego akcja działa się od 1945 do 1980 roku. Jednak rolę tego budynku w serialu grały budynki przy Pańskiej nr 85, Marszałkowskiej nr 45 oraz Kowelskiej nr 6.
  • ul. Złota 30 – Kamienica Kiełbasińskich
  • ul. Złota 44 – City Center (Bogusz Center), biurowiec istniał w latach 19912007, wyburzono go pod budowę Żagla Libeskinda
  • ul. Złota 47 – Kamienica Żółtowskich

Galeria[]

Linki zewnętrzne[]


Advertisement