Ulica Powsińska – ulica położona na Sadybie w dzielnicy Mokotów, która biegnie od ul. Augustówka do ul. Gołkowskiej.
Historia[]
Trakt ten istniał już w XVIII wieku jako tzw. droga powsińska, czyli droga z Warszawy przez Czerniaków do Wilanowa i Powsina, jej początek wyznaczał czerniakowski kościół św. Antoniego Padewskiego, a otoczenie stanowiły jedynie nieliczne cieki wodne oraz krzyże przydrożne.
Bieg drogi w latach 80. XIX wieku został rozcięty wzniesionym na jej osi fortem IX, otoczonym umieszczoną na podmokłym terenie mokrą fosą – w tym wypadku trakt pobiegł okrężną drogą po wschodniej stronie fortu, podobnie jak uruchomiona w 1892 roku wzdłuż drogi kolej wilanowska, która łączyła rogatki belwederskie (potem rogatki mokotowskie) z Wilanowem oraz Konstancinem. W 1907 roku przy trakcie powstał cmentarz czerniakowski.
.JPG){kind=link}
Blok Sadyby Oficerskiej (nr 24)
W 1916 roku droga znalazła się w granicach Warszawy, a w 1919 roku nadano jej nazwę Powsińska, od Powsina, w kierunku którego biegnie droga. W latach 20. i 30. XX wieku po obu stronach ulicy, w rejonie fortu czerniakowskiego powstało osiedle oficerskie Sadyba oraz miasto-ogród Czerniaków – w projektach zachowano szeroką rezerwę pod przyszłą ul. Powsińską.
Do nowego osiedla, dnia 18 grudnia 1927 roku, wzdłuż ul. Powsińskiej doprowadzona została linia tramwajowa, będąca przedłużeniem wcześniej zrealizowanej trasy od Placu Bernardyńskiego do pętli Miasto-Ogród Czerniaków (ob. Sadyba) – jako pierwszy pojechał tędy tramwaj linii 2a. W 1935 roku nad fosą fortu IX Czerniaków przerzucono mostek dla kolejki wilanowskiej, dzięki czemu nie musiała ona objeżdżać jej wzdłuż ul. Okrężnej, natomiast dnia 15 maja 1937 roku istniejącą linię tramwajową przedłużono do Wilanowa, a nową trasą pojechały tramwaje linii 2.
.JPG){kind=link}
Kamień upamiętniający Janusza Kusocińskiego
W 1939 roku ulica rozpoczynała swój bieg na granicy miasta, po czym biegła na północ, krzyżując się kolejno z Goplańską, Zaleszczycką, Nałęczowską, Ojcowską, Ciechocińską, Okrężną, Morszyńską, Okrężną, Podhalańską, Zieloną, Goraszewską, Świętego Bonifacego, Koronowską i Idzikowskiego, by zakończyć się na pl. Bernardyńskim. Część zabudowy ulicy uległa znacznym uszkodzeniom podczas II wojny światowej, szczególnie w rejonie Sadyby, gdzie podczas powstania warszawskiego trwały zacięte walki, a sporo domów zostało zniszczonych.
Zaraz po wojnie planowano nie odtwarzać linii tramwajowej, jednak już w 1952 roku pojawiła się koncepcja jej przywrócenia, którą zatwierdzono w 1956 roku, a następnie zrealizowano w ciągu kolejnych kilkunastu miesięcy, miejscami wykorzystując zachowane torowiska przedwojenne – trasa została oddana do użytku dnia 20 lipca 1957 roku. Biegła ona od ul. Czerniakowskiej aż do Wilanowa, kursowały tędy m.in. linie 14, 33 i 36. W latach 60. XX wieku do ulicy dociągnięto ul. Limanowskiego, która połączyła ją jeszcze przez pola i nieużytki z ul. Sobieskiego.
Ulica Powsińska (rejon ul. Orężnej)
W latach 70. XX wieku zabudowę ulicy uzupełniło osiedle Sadyba (po zachodniej stronie) oraz osiedle Powsińska (po wschodniej stronie), zaś w latach 1971-1974 ulica została znacznie przebudowana i poszerzona w ramach budowy tzw. Wisłostrady. Torowisko tramwajowe istniało do dnia 11 listopada 1973 roku, kiedy to uległo ostatecznej likwidacji wraz z krańcami, a w miejscu pętli Sadyba powstała nowa pętla autobusowa o tej samej nazwie.
Ulica zyskała zaś dwie szerokie jezdnie z rozległym pasem zieleni, a w wielu miejscach wybudowano również kładki dla pieszych. Kolejne budynki powstały już w latach 90. XX wieku, uzupełniając dotychczasową zabudowę, w tym Sadyba Best Mall w latach 1999-2000. W 2008 roku wyremontowano kładkę na wysokości ul. Limanowskiego.
W 2013 roku zaproponowano budowę trasy tramwajowej wzdłuż ul. Powsińska z Wilanowa przez Czerniakowską do Gagarina, jednakże nie znaleziono zasadności jej budowy.
W 2018 roku ulica została przebudowana - wyremontowano obydwie jezdnie, przebudowano chodniki, wybudowano nowe drogi dla rowerów, a także wymieniono nawierzchnie zatok autobusowych.
Przebieg[]
.JPG){kind=link}
Autobus linii 108 na ul. Powsińskiej
Ulica rozpoczyna swój bieg od skrzyżowania z ul. Wiertniczą, ul. Augustówka i ul. Nałęczowską, po czym biegnie na północny-zachód, krzyżując się kolejno z ulicami Ojcowską, Okrężną, Morszyńską, Okrężną, Orężną, Zieloną, Goraszewską, Świętego Bonifacego i Limanowskiego, by zakończyć się na skrzyżowaniu z ul. Gołkowską, ul. Idzikowskiego i ul. Czerniakowską. Wzdłuż ulicy biegnie ścieżka rowerowa.
Otoczenie[]
Przy ul. Powsińskiej znajdują się następujące obiekty:
- Fort IX Czerniaków z Muzeum Polskiej Techniki Wojskowej
- Park Czesława Szczubełka i Skwer Ormiański
- ul. Powsińska 23 – Zespół mieszkaniowy z lat 90. XX wieku projektu Andrzeja Kicińskiego
- ul. Powsińska 24 – Blok Sadyby Oficerskiej
- Cmentarz na Sadybie
- ul. Powsińska 31 – Sadyba Best Mall, Cinema City Sadyba i Orange Imax
- ul. Powsińska 56 – Pierwsze Niepubliczne Przedszkole Terapeutyczne Fundacji Synapsis
- ul. Powsińska 59/63 – Instytut Żywności i Żywienia
- ul. Powsińska 104 – Willa Podgórskich
Przy ul. Powsińskiej zachował się także szereg przedwojennych domów i kamienic, które znajdują się pod poniższymi adresami: nr 17, nr 19, nr 24, nr 24a, nr 24b, nr 26, nr 36, nr 42, nr 56 i nr 104. Wzdłuż ulicy znajdują się także kamienie upamiętniające Janusza Kusocińskiego (obok fortu Czerniaków) oraz żołnierzy 14. Pułku Ułanów Jazłowieckich, którzy w 1939 roku walczyli w rejonie Sadyby (róg ul. Idzikowskiego). U zbiegu z ul. Okrężną znajduje się też pomnikowa lokomotywa, upamiętniająca istnienie kolejki wilanowskiej.
Galeria[]
.JPG "Powsińska (nr 17).JPG (2,3 MB)")
.JPG "Powsińska (nr 26).JPG (2,31 MB)")
.JPG "Powsińska (nr 36).JPG (481 KB)")