Mikiapole3 (tablica | edycje) (+107) |
mNie podano opisu zmian Znacznik: Edytor kodu źródłowego |
||
(Nie pokazano 20 wersji utworzonych przez 7 użytkowników) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{ulica_infobox |
{{ulica_infobox |
||
|nazwa_ulicy=Żelazna |
|nazwa_ulicy=Żelazna |
||
− | |rejon_MSI=[[Nowolipki]], [[Mirów]], |
+ | |rejon_MSI=[[Filtry]], [[Nowolipki]], [[Mirów]], |
− | |dzielnica=[[Wola]] |
+ | |dzielnica=[[Ochota]], [[Wola]] |
− | |zdjęcie=Plik:Żelazna. |
+ | |zdjęcie=Plik:Żelazna 2.JPG |
− | |opis=ul. Żelazna (rejon [[Ulica |
+ | |opis=ul. Żelazna (rejon [[Ulica Prosta na Woli|ul. Prostej]]) |
|rok=bd. |
|rok=bd. |
||
|długość=1 950 |
|długość=1 950 |
||
|numery=1-103 |
|numery=1-103 |
||
− | |komunikacja_miejska=[[ |
+ | |komunikacja_miejska=[[102]], [[105]], [[157]] |
+ | }} |
||
− | + | [[Grafika:Zelazna_rog_Prostej.jpg|right|thumb|250px|Ulica Żelazna, skrzyżowanie z [[Ulica Prosta na Woli|Prostą]]. Widok z bloku pod adresem Żelazna 40]] |
|
− | '''[[Ulice|Ulica Żelazna]]''' – ulica położona na [[Wola|Woli]]. Jej nazwa pochodzi od Żelaznej Karczmy znajdującej się [[Warszawa w XVIII wieku|w XVIII wieku]] w rejonie współczesnej [[Ulica Twarda|ul. Twardej]]. |
+ | '''[[Ulice|Ulica Żelazna]]''' – ulica położona na [[Wola|Woli]], a także bardzo krótkim odcinekim na [[Ochota|Ochocie]]. Jej nazwa pochodzi od Żelaznej Karczmy znajdującej się [[Warszawa w XVIII wieku|w XVIII wieku]] w rejonie współczesnej [[Ulica Twarda|ul. Twardej]]. |
− | Ulica rozpoczyna się przy [[ |
+ | Ulica rozpoczyna się przy [[Plac Starynkiewicza|placu Starynkiewicza]], odchodząc od [[Aleje Jerozolimskie|alei Jerozolimskich]], a kończy się przy [[Ulica Nowolipki|ulicy Nowolipki]]. Przecznicami Żelaznej są ulice: {{ulica|Chmielna}}, [[Ulica Złota|Złota]], {{ulica|Sienna}}, {{ulica|Pańska}}, [[Ulica Prosta na Woli|Prosta]], {{ulica|Łucka}}, [[Ulica Pereca|Pereca]], {{ulica|Grzybowska}}, {{ulica|Krochmalna}}, {{ulica|Chłodna}}, [[Ulica Ogrodowa na Woli|Ogrodowa]], [[Aleja Solidarności|aleja "Solidarności"]], [[Ulica Żytnia na Woli|Żytnia]], {{ulica|Nowolipie}}, {{ulica|Wolność}}. |
− | + | ==Historia== |
|
− | W okresie [[Warszawa w okresie II wojny światowej|okupacji niemieckiej]] ulica znalazła się na terenie [[getto warszawskie|getta]]. Od momentu utworzenia granicy getta po wschodniej stronie ul. Żelaznej [[duże getto|duże]] i [[małe getto]] łączyła drewniana kładka przeprowadzona nad ulicą [[ |
+ | W okresie [[Warszawa w okresie II wojny światowej|okupacji niemieckiej]] ulica znalazła się na terenie [[getto warszawskie|getta]]. Od momentu utworzenia granicy getta po wschodniej stronie ul. Żelaznej [[duże getto|duże]] i [[małe getto]] łączyła drewniana kładka przeprowadzona nad ulicą [[Ulica Chłodna|Chłodną]] wzdłuż Żelaznej. |
+ | |||
+ | ==Przebieg== |
||
+ | {{Przebieg|1x1BP}}[[Ulica Nowolipki]] |
||
+ | |||
+ | {{Przebieg|1x1BK}}Droga Bez Nazwy |
||
+ | |||
+ | {{Przebieg|1x1BP}}Droga Bez nazwy |
||
+ | |||
+ | {{Przebieg|1x1B}}[[Ulica Żytnia]], [[Ulica Nowolipie]] |
||
+ | |||
+ | {{Przebieg|1x2B-TLP}}[[Aleja Solidarności|Aleja ''Solidarności'']] |
||
+ | |||
+ | {{Przebieg|1x1B}}[[Ulica Ogrodowa]] |
||
+ | |||
+ | {{Przebieg|1x1B}}[[Ulica Chłodna]] |
||
+ | |||
+ | {{Przebieg|1x1P}}[[Ulica Krochmalna]] |
||
+ | |||
+ | {{Przebieg|1x1L}}[[Ulica Krochmalna]] |
||
+ | |||
+ | {{Przebieg|1x1B}}[[Ulica Grzybowska]] |
||
+ | |||
+ | {{Przebieg|1x1L}}[[Ulica Pereca]] |
||
+ | |||
+ | {{Przebieg|1x1P}}[[Ulica Łucka]] |
||
+ | |||
+ | {{Przebieg|1x2B-TLP}}[[Ulica Prosta]] |
||
+ | |||
+ | {{Przebieg|1x1B}}[[Ulica Pańska]] |
||
+ | |||
+ | {{Przebieg|1x1L}}Droga Bez Nazwy |
||
+ | |||
+ | {{Przebieg|1x1B}}[[Ulica Sienna]] |
||
+ | |||
+ | {{Przebieg|1x2BN}}[[Ulica Złota]] |
||
+ | |||
+ | {{Przebieg|1-2}} |
||
+ | |||
+ | {{Przebieg|2x1B}}[[Ulica Chmielna]] |
||
+ | |||
+ | {{Przebieg|2x1LN}}Droga Bez Nazwy |
||
+ | |||
+ | {{Przebieg|2xKW}} |
||
+ | |||
+ | {{Przebieg|2x2B}}[[Aleje Jerozolimskie]], [[Plac Sokratesa Starynkiewicza]], [[Ulica Williama Lindleya]] |
||
===Ważne miejsca: === |
===Ważne miejsca: === |
||
+ | [[Plik:Żelazna (dom Kereta).JPG|right|thumb|250px|[[Dom Etgara Kereta]]]] |
||
[[Plik:Upamiętnienie bunkier Nordwachy.JPG|right|thumb|250px|Upamiętnienie bunkra Nordwachy]] |
[[Plik:Upamiętnienie bunkier Nordwachy.JPG|right|thumb|250px|Upamiętnienie bunkra Nordwachy]] |
||
* ul. Żelazna 18 - [[Archiwum Akt Nowych]] oraz pomnik [[Batalion Chrobry II|Zgrupowania "Chrobry II"]] przed budynkiem, |
* ul. Żelazna 18 - [[Archiwum Akt Nowych]] oraz pomnik [[Batalion Chrobry II|Zgrupowania "Chrobry II"]] przed budynkiem, |
||
* ul. Żelazna 23 - [[Centralny Dworzec Pocztowy]], róg [[Ulica Chmielna|Chmielnej]] (budynek rozebrany w [[2006]], w jego miejscu ma powstać [[wieżowiec Poczty Polskiej]]) |
* ul. Żelazna 23 - [[Centralny Dworzec Pocztowy]], róg [[Ulica Chmielna|Chmielnej]] (budynek rozebrany w [[2006]], w jego miejscu ma powstać [[wieżowiec Poczty Polskiej]]) |
||
+ | * ul. Żelazna 24 – [[Dom przy Żelaznej 24|Dawna trafostacja]] |
||
* ul. Żelazna 24a - [[kamienica Wolfa Krongolda]], |
* ul. Żelazna 24a - [[kamienica Wolfa Krongolda]], |
||
− | * ul. Żelazna 32 |
+ | * ul. Żelazna 32 – [[Biurowiec Feniks]], dawniej [[Dom Handlowy Feniks|DH Feniks]] |
* ul. Żelazna 41 - Restauracja Sushi 77, |
* ul. Żelazna 41 - Restauracja Sushi 77, |
||
* ul. Żelazna 41 - [[Kamienica Pod Strzelcem|Kamienica "Pod Strzelcem"]], |
* ul. Żelazna 41 - [[Kamienica Pod Strzelcem|Kamienica "Pod Strzelcem"]], |
||
* ul. Żelazna 51/53 - Dawny [[Zakład Platerniczy Norblinów]], |
* ul. Żelazna 51/53 - Dawny [[Zakład Platerniczy Norblinów]], |
||
* ul. Żelazna 51/53 - [[Teatr Scena Prezentacje]], |
* ul. Żelazna 51/53 - [[Teatr Scena Prezentacje]], |
||
− | * ul. Żelazna 56 - [[Mennica|Gmach Mennicy Polskiej S.A.]], |
+ | * ul. Żelazna 56 - [[Mennica|Gmach Mennicy Polskiej S.A.]] (wyburzony w [[2014]]), |
* ul. Żelazna 57 - [[Synagoga Izaaka Altera]], |
* ul. Żelazna 57 - [[Synagoga Izaaka Altera]], |
||
* ul. Żelazna 59 - [[Centrum Żelazna]] i [[JM Tower]], |
* ul. Żelazna 59 - [[Centrum Żelazna]] i [[JM Tower]], |
||
* ul. Żelazna 61 - Siedziba [[Zarząd Transportu Miejskiego|Zarządu Transportu Miejskiego]] |
* ul. Żelazna 61 - Siedziba [[Zarząd Transportu Miejskiego|Zarządu Transportu Miejskiego]] |
||
− | * ul. Żelazna 63 - [[Dom przy Żelaznej 63|Zabytkowe warsztaty ''T.Godlewski i S-ka'']] z [[pomniki granic getta|pomnikiem granic getta]] |
+ | * ul. Żelazna 63 - [[Dom przy Żelaznej 63|Zabytkowe warsztaty ''T.Godlewski i S-ka'']] z [[pomniki granic getta|pomnikiem granic getta]] (tu ma powstać [[Liberty Tower]]) |
+ | * ul. Żelazna 74 – [[Dom przy Żelaznej 74|kamienica przedwojenna]], obok [[dom Etgara Kereta]] (najwęższy dom świata) |
||
* ul. Żelazna 75a - [[Zabytki|zabytkowa]] narożna [[Dom przy Żelaznej 75A|kamienica]], od strony [[Ulica Chłodna|ulicy Chłodnej]] [[Klubokawiarnia Chłodna 25]], |
* ul. Żelazna 75a - [[Zabytki|zabytkowa]] narożna [[Dom przy Żelaznej 75A|kamienica]], od strony [[Ulica Chłodna|ulicy Chłodnej]] [[Klubokawiarnia Chłodna 25]], |
||
* ul. Żelazna 79 - [[Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna]], na ścianie budynku niebiesko-biały mural ''Czystość jest?'' wykonany przez Grupę Twożywo |
* ul. Żelazna 79 - [[Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna]], na ścianie budynku niebiesko-biały mural ''Czystość jest?'' wykonany przez Grupę Twożywo |
||
Linia 44: | Linia 93: | ||
==Galeria== |
==Galeria== |
||
<gallery> |
<gallery> |
||
+ | Plik:Żelazna 3.JPG|Ulica Żelazna (rejon [[Ulica Twarda|ul. Twardej]]) |
||
⚫ | |||
+ | Plik:Żelazna 4.JPG|Ulica Żelazna (rejon [[Ulica Nowolipie|ul. Nowolipie]]) |
||
⚫ | |||
Grafika:Żelazna (budynek nr 22), bliżej Chmielna (budynek nr 124).JPG|Widok Żelaznej z [[Dom przy Żelazna 22|oficynami kamienicy nr 22]] ponad [[Dom przy Chmielnej 124|żółtym budynkiem]] |
Grafika:Żelazna (budynek nr 22), bliżej Chmielna (budynek nr 124).JPG|Widok Żelaznej z [[Dom przy Żelazna 22|oficynami kamienicy nr 22]] ponad [[Dom przy Chmielnej 124|żółtym budynkiem]] |
||
Grafika:Palacyk_Boguslawskiego_(Zelazna)_2.JPG|[[Pałacyk Bogusławskiego]] |
Grafika:Palacyk_Boguslawskiego_(Zelazna)_2.JPG|[[Pałacyk Bogusławskiego]] |
||
− | + | Plik:DH_Feniks.jpg|[[Dom Handlowy Feniks|Dom Handlowy Feniks (nr 32)]] podczas rozbiórki |
|
+ | Plik:Żelazna (budynek nr 32, budowa)-.JPG|[[Biurowiec Feniks|Biurowiec Feniks (nr 32)]] |
||
Grafika:Sanepid ul. Żelazna 79.JPG|[[Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna]] z widocznym muralem ''Czystość jest?'' |
Grafika:Sanepid ul. Żelazna 79.JPG|[[Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna]] z widocznym muralem ''Czystość jest?'' |
||
Grafika:Tablica Żelazna 103.JPG|[[Tablice pamiątkowe Tchorka|Tablica]] na budynku przy ul. Żelaznej 103 |
Grafika:Tablica Żelazna 103.JPG|[[Tablice pamiątkowe Tchorka|Tablica]] na budynku przy ul. Żelaznej 103 |
||
Linia 56: | Linia 108: | ||
*[http://www.przodkowie.com/warszawa/index.php?ulica=%AFelazna&view=ulica ''Skorowidz mieszkańców miasta Warszawy z przedmieściami na rok 1854: Ulica Żelazna''] |
*[http://www.przodkowie.com/warszawa/index.php?ulica=%AFelazna&view=ulica ''Skorowidz mieszkańców miasta Warszawy z przedmieściami na rok 1854: Ulica Żelazna''] |
||
[[Kategoria:Ulice na Woli|Żelazna]] |
[[Kategoria:Ulice na Woli|Żelazna]] |
||
+ | [[Kategoria:Ulice na Ochocie|Żelazna]] |
Wersja z 13:05, 15 gru 2020
Ulica Żelazna – ulica położona na Woli, a także bardzo krótkim odcinekim na Ochocie. Jej nazwa pochodzi od Żelaznej Karczmy znajdującej się w XVIII wieku w rejonie współczesnej ul. Twardej.
Ulica rozpoczyna się przy placu Starynkiewicza, odchodząc od alei Jerozolimskich, a kończy się przy ulicy Nowolipki. Przecznicami Żelaznej są ulice: Chmielna, Złota, Sienna, Pańska, Prosta, Łucka, Pereca, Grzybowska, Krochmalna, Chłodna, Ogrodowa, aleja "Solidarności", Żytnia, Nowolipie, Wolność.
Historia
W okresie okupacji niemieckiej ulica znalazła się na terenie getta. Od momentu utworzenia granicy getta po wschodniej stronie ul. Żelaznej duże i małe getto łączyła drewniana kładka przeprowadzona nad ulicą Chłodną wzdłuż Żelaznej.
Przebieg
Aleje Jerozolimskie, Plac Sokratesa Starynkiewicza, Ulica Williama Lindleya
Ważne miejsca:
- ul. Żelazna 18 - Archiwum Akt Nowych oraz pomnik Zgrupowania "Chrobry II" przed budynkiem,
- ul. Żelazna 23 - Centralny Dworzec Pocztowy, róg Chmielnej (budynek rozebrany w 2006, w jego miejscu ma powstać wieżowiec Poczty Polskiej)
- ul. Żelazna 24 – Dawna trafostacja
- ul. Żelazna 24a - kamienica Wolfa Krongolda,
- ul. Żelazna 32 – Biurowiec Feniks, dawniej DH Feniks
- ul. Żelazna 41 - Restauracja Sushi 77,
- ul. Żelazna 41 - Kamienica "Pod Strzelcem",
- ul. Żelazna 51/53 - Dawny Zakład Platerniczy Norblinów,
- ul. Żelazna 51/53 - Teatr Scena Prezentacje,
- ul. Żelazna 56 - Gmach Mennicy Polskiej S.A. (wyburzony w 2014),
- ul. Żelazna 57 - Synagoga Izaaka Altera,
- ul. Żelazna 59 - Centrum Żelazna i JM Tower,
- ul. Żelazna 61 - Siedziba Zarządu Transportu Miejskiego
- ul. Żelazna 63 - Zabytkowe warsztaty T.Godlewski i S-ka z pomnikiem granic getta (tu ma powstać Liberty Tower)
- ul. Żelazna 74 – kamienica przedwojenna, obok dom Etgara Kereta (najwęższy dom świata)
- ul. Żelazna 75a - zabytkowa narożna kamienica, od strony ulicy Chłodnej Klubokawiarnia Chłodna 25,
- ul. Żelazna 79 - Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna, na ścianie budynku niebiesko-biały mural Czystość jest? wykonany przez Grupę Twożywo
- ul. Żelazna 88 - dawna siedziba Publicznych Szkół Powszechnych nr 10, 17, 56, 119 (jako część obecnego kompleksu Urzędu Dzielnicy Wola m.st. Warszawy przy alei Solidarności 90),
- ul. Żelazna 90 - Szpital Specjalistyczny Ginekologiczno-Położniczy św. Zofii,
- ul. Żelazna 97 - Pałacyk Bogusławskiego, Zakład Naukowo-Wychowawczy "Rodziny Marii".
- ul. Żelazna 103 - budynek, w którym w latach 1942-1943 roku mieściły się niemiecki areszt oraz stacjonowała specjalna jednostka SS (Befehlstelle Sipo) kierująca w 1942 roku tzw. wielką akcją wysiedleńczą w getcie warszawskim; na fasadzie znajduje się tablica wzorowana na tablicach pamiątkowych Tchorka o treści: W tym domu w 1943 r. w lochach gestapo zamęczono na śmierć tysiące Żydów warszawskiego getta.
Ciekawostki
- Na chodniku na wysokości ul. Żelaznej 75 odtworzono zarys półokrągłego, betonowego bunkra tzw. Nordwachy, przylegającego do ściany narożnego budynku przy ulicy Chłodnej 25, o który toczyły się ciężkie walki w Powstaniu warszawskim.