nr w rej. |
2/5 |
Teatr na Wyspie (albo Amfiteatr) – klasycystyczna budowla amfiteatralna położona w Łazienkach Królewskich, nad Stawem Łazienkowskim.
Pierwszy teatr w tym miejscu powstał w 1786 roku według projektu Dominika Merliniego, jednak w jego miejscu w latach 1790-1791 wybudowano Teatr na Wyspie, zaprojektowany przez Jana Chrystiana Kamsetzera. Był trzecim teatrem w Łazienkach (po teatrach w Nowej Kordegardzie i Starej Pomarańczarni), mógł pomieścić około 900 widzów. Scena zaprojektowana została w formie świątyni z częściowo połamanymi kolumnami – była to celowa forma architektoniczna. Półkolista widownia wzorowana była na antycznym teatrze w Herkulanum.
Uroczyste otwarcie teatru nastąpiło w rocznicę elekcji króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, w dniu 7 września 1791 roku; zebrane na tę uroczystość tłumy oglądały balet historyczny "Kleopatra", którego fabuła, związana z bitwami morskimi, pozwalała wykorzystać położenie nad brzegiem Stawu Południowego i wprowadzić do akcji "okręty", co widać na rysunkach Jana Piotra Norblina, upamiętniających to wydarzenie. Amfiteatr został uszkodzony podczas II wojny światowej, odrestaurowano w latach 1966-1967. W sezonie letnim w teatrze odbywają się koncerty i przedstawienia teatralne.
Na szczycie widowni znajduje się osiem figur nieokreślonych osób, w domyśle dramaturgów. Do okresu międzywojennego było tam 16 figur dramaturgów, jednak ze względu na ich stan stworzono nowe, nieokreślone. Na bocznych balkonach umieszczone były rzeźby-personifikacje komedii i tragedii. Wszystkie one były wykonane w technice narzutowej przez Tomasso Righiego według wzorów ustalonych przez Stanisława Augusta Poniatowskiego i Andrzeja Le Bruna. Nad stawem, po bokach, stoi rzeźba umierającej Kleopatry oraz rzeźba umierającego Herkulesa.