Warszawikia

CZYTAJ WIĘCEJ

Warszawikia
Advertisement
Ujednoznacznienie
Ten artykuł dotyczy osiedla. Zobacz też: Zespół przystankowy Przyczółek Grochowski.
Ostrzycka (Przyczółek Grochowski)

Przyczółek Grochowski, widok od ul. Ostrzyckiej

Przyczolek galerie

Galeria komunikacyjna w parterze

Ostrzycka (nr 1-3, Przyczółek Grochowski)

Galeria komunikacyjna na szóstym piętrze

Przyczółek Grochowski (podwórko)

Jedno z podwórek osiedla

Przyczolek Grochowski

Jedno z podwórek osiedla

Bracławska (kładka)

Fragment dawnej kładki nad ul. Bracławską, rozebranej w związku z budową os. Słoneczny Stok

Przyczółek Grochowski (znany też jako Osiedle Hansenów lub Pekin) – osiedle położone na obszarze Gocławia, w dzielnicy Praga Południe, w kwartale ulic Ostrzyckiej, Motorowej, Żymirskiego, Kwarcianej i Bracławskiej. Osiedle to faktycznie jeden bardzo długi, półtorakilometrowy blok, kilkukrotnie złamany, podzielony na 22 oddzielne budynki z własnymi adresami. W skład osiedla wchodzi 1 800 mieszkań o łącznej powierzchni 85 tysięcy metrów kwadratowych, w których mieszka 7 tysięcy osób.

Historia i założenie[]

Projekt osiedla na terenie dawnej wsi Gocław, przygotowany przez Oskara i Zofię Hansenów, powstał już w 1963 roku, realizację projektu rozpoczęto jednak dopiero w 1968 roku, zakończono w 1974 roku. Nazwa pochodzi od wyraźnego wybrzuszenia urbanizacji grochowskiej na tereny Gocławia, które zaistniało już przed wojną. Konstrukcję budynków zaprojektowali Marek Konieczny i Józef Staniszewski. Projektanci przygotowali całkowicie nowy rodzaj osiedla – głównymi założeniami było stworzenie osiedla dostępnego z każdej strony, z łatwym dostępem do mieszkań, szybką komunikacją wewnętrzną oraz oddzieleniem ruchu pieszego od samochodowego. Osiedle stało się tak naprawdę jednym, bardzo długim blokiem na planie ogromnej litery M, o łącznej długości około 1,5 kilometra, wijącym się wokół trzech półotwatych podwórek, łamiąc się pod kątem prostym dziewięciokrotnie. Na każdym piętrze powstały ogólnodostępne, zadaszone galerie komunikacyjne, z których wchodziło się do mieszkań – takie rozwiązanie umożliwiało szybkie przemieszczanie się oraz możliwość skorzystania z innej klatki schodowej na przykład na wypadek awarii wind, które i tak w każdym szybie były po dwie. Projektanci zaproponowali nawet ustawiane przy windach wózki pchane ręcznie, umożliwiające transport ciężkich bagaży do mieszkań. Na taką ekstrawagancję nie przystała jednak spółdzielnia realizująca projekt. Dzięki zrezygnowaniu z tradycyjnych klatek schodowych udało się także zapewnić wszystkim mieszkaniom jasne kuchnie, bez względu na ich wielkość.

Osiedle spotkało się z bardzo ciepłym przyjęciem urbanistów, architektów i socjologów, było też poligonem doświadczalnym projektu LSC (Linearnego Systemu Ciągłego) – Oskar i Zofia Hansenowie stworzyli ideę utopijnego miasta linearnego, ciągnącego się przez całą Polskę wzdłuż jednego ciągu komunikacyjnego składającego się z autostrady oraz linii szybkiej kolei. W odległości do kilkuset metrów od takiego ciągu komunikacyjnego znajdowałyby się osiedla mieszkalne oraz centra handlowo-usługowe, dalej natomiast znajdowałyby się pola uprawne, lasy i tereny rekreacyjne. Wkrótce jednak okazało się, że idealne osiedle przynosi wiele problemów – galerie komunikacyjne generowały hałas, przez co okna od ich strony musiały być wiecznie zamknięte, a drzwi nie zapewniały odpowiedniej ochrony przed zimnem. Zaniedbane osiedle szybko zaczęło niszczeć, a mieszkańcy, obawiający się włamań do mieszkań, wkrótce poprzedzielali galerie komunikacyjne kratami, niszcząc podstawowy sens projektu. Wkrótce zyskało także złą sławę, uzyskując przydomek Pekin.

Obecnie osiedle jest sukcesywnie odnawiane, fasady zyskują żywe pomarańczowo-żółte barwy, a galerie są odmalowywane. Powstały także nowe place zabaw. Na osiedlu znajduje się przychodnia (ul. Ostrzycka 2/4), szkoła podstawowa nr 279 (ul. Cyrklowa 1), żłobek nr 31 (ul. Motorowa 5) i przedszkole nr 54 (ul. Bracławska 8a).

Ciekawostki[]

  • Niewykończone jeszcze osiedle w 1973 roku zagrało w filmie Stawiam na Tolka Banana, gdzie zaprezentowane zostało ze swojej złej strony – sytuację opuszczonej Karioki potęgują ciągnące się długie, szare galerie komunikacyjne.
  • Osiedle Przyczółek Grochowski zagrało także w serialach 07 zgłoś się, Bulionerzy i Prokurator oraz filmach Cześć, Tereska, Zero oraz Job, czyli ostatnia szara komórka.

Źródła[]

  • Lech Chmielewski: Przewodnik warszawski, str. 162-163, Agencja Omnipress, Warszawa, 1986
  • Jerzy S. Majewski: Przyczółek Grochowski [w:] Spacerownik. Warszawa śladami PRL-u, str. 218-220, Biblioteka Gazety Wyborczej, Warszawa, 2010
Advertisement