Pomnik Chwała Saperom, widok od strony ulicy Solec
Pomnik od strony al. ks. Józefa Stanka
Pomnik Chwała Saperom (znany też jako pomnik Sapera) – trzyczęściowa, realistyczna kompozycja pomnikowa znajdująca się na Solcu, w parku im. marszałka E. Rydza-Śmigłego, na osi al. ks. Józefa Stanka, w pobliżu ulicy Solec. Upamiętnia on saperów działających w Warszawie tuż po jej oswobodzeniu w styczniu 1945 roku.
Pomnik powstał na zaprojektowanej w 1952 roku przez Tadeusza Macieja Kowalskiego "płycie desantu", jest dziełem Stanisława Kulona, stworzonym we współpracy z Eugeniuszem Kozakiem. Pomnik powstał w wyniku zamkniętego konkursu ogłoszonego w 1973 roku przez Związek Polskich Artystów Plastyków oraz władze miejskie i wojskowe, który został rozstrzygnięty w 1974 roku. Monument został odsłonięty w 30. rocznicę zakończenia II wojny światowej, 8 maja 1975 roku. Mistrzem ceremonii odsłonięcia był ówczesny minister obrony narodowej, gen. Wojciech Jaruzelski. Pomnik odlany został w Zakładach Mechanicznych im. Marcelego Nowotki (dziś PZL-Wola) w Warszawie. Cześć prac wykonała Wrocławska Stocznia Rzeczna.
Pomnik składa się z trzech części umieszczonych w trzech położonych w bliskim sąsiedztwie miejscach. Pierwsza z nich znajduje się na zamknięciu perspektywy al. ks. Stanka, jest to wykonany ze stali, pusty w środku monument symbolizujący eksplozję miny. Została ona przedstawiona za pomocą sześciu siedemnastometrowych pylonów ustawionych w okrąg. W środku na niskim postumencie z granitu znajduje się odlana z brązu klęcząca, lekko pochylona, dwuipółmetrowa postać sapera rozbrajającego minę. Na pylonach umieszczono 18 brązowych płaskorzeźb opisujących ciężką pracę saperów podczas odbudowy kraju oraz stolicy, m.in. rozminowanie czy odbudowa mostów. Przy monumencie znajduje się tablica z napisem: Wolna Warszawa nigdy nie zapomni tych, którzy trudem swym i krwią pierwsi rozpoczęli dzieło jej odbudowy (z rozkazu Naczelnego Dowódcy WP nr 39 z 14 III 1945 roku), a obok wmurowano tablice z nazwiskami i numerami poległych saperów.
Kolejną częścią pomnika jest umieszczona w przejściu podziemnym pod Wisłostradą brązowa, płaskorzeźbiona płyta o wymiarach 2 na 7 metrów, upamiętniająca desant żołnierzy Trzeciej Dywizji I Armii Wojska Polskiego, śpieszących na pomoc ogarniętej powstaniem Warszawie. Ostatnią częścią jest umieszczona w Wiśle sześcioipółmetrowa rzeźba przedstawiająca trzech żołnierzy wbijających słup w dno rzeki, który ma być filarem mostu. Znajduje się ona u wejścia do portu czerniakowskiego.
W 2009 roku w otoczeniu pomnika oraz na pobliskim bulwarze Flotylli Wiślanej (Płyta Desantu) odbyło się po raz pierwszy Święto Wisły. W 2015 roku pomnik zostanie odremontowany, nową nawierzchnie zyska także plac wokół pomnika[1] – prace rozpoczęto w czerwcu.
Ciekawostki[]
- W filmie Co mi zrobisz jak mnie złapiesz na ławce pod pomnikiem dyrektor Krzakowski (Krzysztof Kowalewski) i Danusia (Ewa Ziętek) snują plany na temat wspólnej przyszłości.
Galeria[]
.JPG "Pomnik Sapera (żołnierzy wbijający pal).JPG (4,15 MB)")
Literatura[]
- Marta Leśniakowska, Architektura w Warszawie, str. 257, Arkada, Warszawa, 2005.
- Irena Grzesiuk-Olszewska, Warszawska rzeźba pomnikowa, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2003, str. 133-134.