Kościół św. Elżbiety Turyńskiej
|
| nr w rej. |
| 641 |
Kościół św. Elżbiety Turyńskiej (Węgierskiej) – barokowy kościół położony w Powsinie, przy ul. Przyczółkowej 29. W kościele znajduje się także Sanktuarium Matki Bożej Tęskniącej, a kościół jest siedzibą parafii św. Elżbiety Turyńskiej.
Historia[]
.JPG){kind=link}
Fasada kościoła
Pomnik Wiganda
Historia kościoła sięga 1398 roku, kiedy to z inicjatywy Elżbiety Ciołkowej, wdowy po kasztelanie czerskim Andrzeju, wzniesiono we wsi Powsin pierwszy drewniany kościół pw. św. Elżbiety Turyńskiej i św. Andrzeja Apostoła (ufundowany przez Wiganda herbu Ciołek). 28 czerwca 1410 roku przy kościele erygowano parafię św. Elżbiety Turyńskiej, dokonał tego biskup poznański Wojciech (Adalbert). Parafię wydzielono z istniejącej parafii w Wilanowie, a w skład nowej weszły, oprócz Powsina, także Jeziora (dziś Jeziorna) i Lisy, a od 1436 roku również Kabaty, Bielawa i Okrzesino (dziś Okrzeszyn). Pierwszym proboszczem parafii był ks. Hieronim Kozietulski. W XVIII wieku do kościoła przybył cudowny obraz Matki Boskiej, zwanej Powsińską lub Tęskniącą, wiadomo, że w 1675 roku mówiono o nim, że "przez wieki ciągnąć tu będą pielgrzymki z całego Mazowsza".
Kościół prawdopodobnie został zniszczony podczas potopu szwedzkiego, wobec czego w 1675 roku wzniesiono nowy, drewniany kościół z murowaną zakrystią pod zachowanym wezwaniem św. Andrzeja Apostoła. Tej świątyni jednak nigdy nie ukończono, dopiero w 1725 roku Elżbieta z Lubomirskich Sieniawska ufundowała nowy, murowany kościół pw. św. Elżbiety według projektu Józefa Fontany. Przekazy podają, że nakłonił ją do tego proboszcz Marcin Szyszka. W pierwotnej wersji była to świątynia jednonawowa, obejmująca współczesne prezbiterium z zakrystiami oraz około 2/3 długości nawy głównej. W latach 1803-1815 proboszczem parafii był późniejszy arcybiskup warszawski, Jan Paweł Woronicz. Dopiero w 1889 roku z inicjatywy hr. Aleksandry Potockiej dobudowano do kościoła dwie nawy boczne oraz przedłużono kruchtę, a na jej końcu wzniesiono dwie wieże. 2 czerwca 1891 roku nowy kościół konsekrował ks. bp Kazimierz Ruszkiewicz. Ostatnia przebudowa miała miejsce w 1921 roku, kiedy z inicjatywy ks. proboszcza Teofila Mierzejewskiego rozebrano wieże, przedłużono wszystkie trzy nawy o dwa łuki oddzielając nawę główną od bocznych oraz dobudowano od strony absydy korytarzyk, który połączył zakrystię dla księży z zakrystią bracką. Przebudowę zaprojektował Józef Pius Dziekoński. Kościół przetrwał okres II wojny światowej bez zniszczeń, w latach 1985-2002 świątynię odrestaurowano. Kościół do dzisiaj stanowi swoiste centrum Powsina, który zachował dawny układ ulic oraz wiejski charakter.
Wygląd i wnętrze[]
Świątynia jest budowlą barokową i trójnawową, zamkniętą prezbiterium. Barokową fasadę zdobią cztery wnęki z umieszczonymi w nich posągami świętych, po dwie na każdej kondygnacji, po obu bokach od głównego wejścia. Na dolnym poziomie znajduje się św. Paweł z laską i zwojem po prawej oraz św. Piotr z kluczami i księgą po lewej, natomiast na górnym poziomie znajdują się Józef z dzieciątkiem po prawej oraz Matka Boska po lewej. Obok kościoła znajduje się też neobarokowa dzwonnica z 1921 roku, a całość zamknięta jest ogrodzeniem współgrającym z architekturą kościoła.
W kościele znajduje się także Sanktuarium Matki Bożej Tęskniącej, gdzie najważniejszym elementem jest cudowny obraz Matki Boskiej Tęskniącej. Autor obrazu pozostaje nieznany, jednak wizerunek nosi cechy szkoły włoskiej. Pojawił się w kościele w Powsinie około 1675 oku, kiedy to pojawiły się pierwsze wota, a bp Stanisław Święcicki nazwał go cudownym. Obraz przedstawia pełną wyrazu, skierowaną ku górze twarz Bogarodzicy tęskniącej za synem po jego Wniebowstąpieniu, a postać dłonie trzyma skrzyżowane na piersi. Wizerunek jest pokryty srebrną sukienką oraz srebrną, pozłacaną koroną podtrzymywaną przez dwóch aniołów. Obraz na co dzień zasłaniany jest obrazem Trójcy Przenajświętszej, dziełem Józefa Buchbindera. Odsłaniany on jest w czasie nabożeństw w soboty i niedziele, a także podczas nabożeństw majowych, czerwcowych i październikowych oraz podczas ślubów, jubileuszów i innych uroczystości. Przez wiele stuleci historia cudów, uczynionych za sprawą świętego obrazu, przekazywana była ustnie, a jej świadectwem stawały się liczne dary, ofiarowane przez wiernych. 28 czerwca 1998 roku, kiedy obchodzono sześćsetlecie istnienia kościoła, prymas Glemp ukoronował Matkę Bożą Powsińską koroną papieską.
Ołtarz główny jest drewniany, barokowy, w nim znajduje się obraz Matki Boskiej Tęskniącej. W ołtarzach bocznych znajdują się obrazy Świętej Rodziny z 1890 roku, zwieńczony owalem z wizerunkiem św. Wincentego a Paulo (w prawej nawie) oraz św. Elżbiety Turyńskiej, patronki parafii, a w górnym owalu – św. Jana Ewangelistę (w lewej nawie). Na ścianie z lewej strony ołtarza głównego znajduje się cenna pieta w kryształowej osłonie. Inne istotne elementy znajdujące się w kościele to obraz Narodzenia Pana Jezusa nieznanego autora, obraz św. Elżbiety Turyńskiej, dzieło Józefa Buchbindera, feretron z dwustronnie wymalowanymi na blasze obrazami św. Izydora oraz św. Rocha, dzieło przypisywane Wojciechowi Gersonowi oraz tabernakulum rzeźbione we Florencji, wykonane z białego marmuru, wewnątrz wyłożone złota blachą, zamykane drzwiczkami, na których płaskorzeźba przedstawia Matkę Bożą trzymającą Pana Jezusa po zdjęciu z krzyża na tle Rzymu i kopuły bazyliki św. Piotra. Witraże świątyni pochodzą z w lat 20. XX wieku.
Galeria[]
