Warszawa Zachodnia

Ten artykuł dotyczy stacji kolejowej. Zobacz też: Warszawa Zachodnia Peron 8, Warszawa Zachodnia WKD i Dworzec Zachodni (strona ujednoznaczniająca).

Wejście do podziemnej hali kasowej dworca od strony Alej Jerozolimskich

Panorama dworca

Stacja nocą

Pociągi Kolei Mazowieckich na stacji Warszawa Zachodnia

Nastawnia Warszawa Zachodnia tzw. „Grzybek”

Warszawa Zachodnia (Dworzec Zachodni) – stacja kolejowa, obsługiwana przez PKP Intercity, Koleje Mazowieckie i Szybką Kolej Miejską (linie S1, S2, S3 i S9), położona w pobliżu ronda Zesłańców Syberyjskich. Przebiegają przez nią linie kolejowe nr 1 (Warszawa Zachodnia – Katowice), 2 (Warszawa Zachodnia – Terespol), 3 (Warszawa Zachodnia – Kunowice), 8 (Warszawa Zachodnia – Kraków Główny), 20 (Warszawa Główna Towarowa – Warszawa Praga), 447 (Warszawa Zachodnia – Grodzisk Mazowiecki) i 448 (Warszawa Zachodnia – Warszawa Rembertów), a także liczne linie towarowe. Stacja jest trzecim co do wielkości dworcem w Warszawie, po Centralnym i Wschodnim. Jest najdalej na zachód wysuniętą stacją linii średnicowej. Widnieje na liście przystanków Zarządu Transportu Miejskiego (nr 4900, rozkłady jazdy).

Opis stacji

Budynek dworca od strony ul. Tunelowej

Nastawnia Warszawa Zachodnia tzw. „Grzybek”, widziany z peronu siódmego

Stacja posiada osiem częściowo zadaszonych peronów (przy czym jeden z nich to tzw. „ósmy peron”, dawny przystanek Warszawa Wola), każdy z dwiema krawędziami peronowymi Numeracja peronów obejmuje także peron przystanku Warszawa Zachodnia WKD, oznaczony numerem 1. Z peronów nr 2 i 3 odjeżdżają pociągi podmiejskie, a pozostałe perony (nr 4, 5, 6 i 7) przeznaczone są dla składów dalekobieżnych. Od maja 2012 roku na stacji Warszawa Zachodnia działa również peron nr 8, usytuowany ok. 200 m na zachód, będący dawniej przystankiem kolejowym Warszawa Wola (obecnie zawieszony na czas modernizacji linii obwodowej). Dla odróżnienia tego peronu od pozostałych, w rozkładach jazdy podaje się „Warszawa Zachodnia per. 8”. Poruszanie się pomiędzy peronami umożliwia przejście podziemne. W podziemnych pomieszczeniach dworca od strony Al. Jerozolimskich znajdują się schowki na bagaż, punkty handlowe i niewielka przestrzeń dla podróżnych oczekujących na pociąg. W samym tunelu również znajdują się punkty handlowe. W budynku dworca od strony ul. Tunelowej znajduje się poczekalnia czynna w godzinach 3:30-24:00.

Sterowanie ruchem pociągów na stacji Warszawa Zachodnia odbywa się z jednej nastawni, zwyczajowo nazywanej „grzybkiem”, znajdującej się po północnej stronie peronów 1-7, od strony ul. Tunelowej. Nastawnia wyposażona jest w trzy pulpity nastawcze urządzeń przekaźnikowych sterowania ruchem kolejowym dla trzech rejonów nastawczych: WZP, WZD i WZS. Stacja pod względem ruchowym podzielona jest na trzy okręgi nastawcze:

• WZP – Warszawa Zachodnia Podmiejska, sterująca ruchem pociągów z linii kolejowych nr 447, 448, 445 oraz łącznicy nr 919 z Ochoty Postojowej (stacji postojowej Kolei Mazowieckich). Tory stacyjne wchodzące w okręg nastawczy WZP to tory od nr 20 do 25 (perony 2-4).
• WZD – Warszawa Zachodnia Dalekobieżna, sterująca ruchem pociągów z linii nr 1, 3, 8 i 23 (nieużywanej obecnie, prowadzącej do Warszawy Głównej Osobowej) oraz 46 (ze stacji Warszawa Czyste i Szczęśliwic). Tory stacyjne wchodzące w okręg nastawczy WZD to tory od nr 1 do 8 (perony 4-7). Przejście torowe między układem podmiejskim a dalekobieżnym przy jeździe pociągowej możliwe jest tylko od strony linii średnicowej.
• WZS – Warszawa Zachodnia Szczęśliwicka steruje ruchem pociągów z linii nr 20 (Warszawa Główna Towarowa – Warszawa Praga), zjazdy i wyjazdy pociągów z grupy torów postojowych od 211 do 214. Linię nr 42 (Warszawa Główna Osobowa – Warszawa Szczęśliwice), łącznice nr 918 do bocznic Warszawa Bema oraz bocznicę drogowców przy ul. Tunelowej.

Nastawnia Warszawa Zachodnia nie uczestniczy w sterowaniu ruchem pociągów WKD na linii 47, a peron pierwszy pełni rolę jedynie przystanku osobowego, aczkolwiek wpisany jest w infrastrukturę Dworca Zachodniego. Na stacji nie ma żadnego połączenia torowego między linią WKD a resztą układu torowego stacji.

Miejsce pod peron. Trójkątne daszki zasłaniają schodnie

Między peronem siódmym a budynkiem dworcowym od strony ul. Tunelowej pozostawiono miejsce na jeszcze jeden peron, który miał zostać wybudowany w terminie późniejszym, w miarę wzrostu ruchu na stacji. Podczas budowy tunelu zbudowano nad tunelem niewielki fragment przyszłego peronu i schodnie prowadzące z tunelu na peron. Ponieważ nigdy nie zaszła potrzeba wybudowania tego peronu, do dziś można oglądać nietypowe budowle na powierzchni, a w tunelu na ścianach niewielkie nisze, skąd miały prowadzić schody, oraz inną konstrukcję stropu, który w tym miejscu nie wymagał wzmocnienia pod tory kolejowe. Obok planowanego peronu przebiega tor bocznicy prowadzącej do bazy PKP PLK przy Tunelowej (po wschodniej stronie).

Historia

Budynek kompleksu dworcowego

Przedwojenna nastawnia

Przedwojenna nastawnia

Pierwszy projekt stacji ograniczającej od zachodu linię średnicową pojawił się w 1919 roku. Ukończenie budowy i otwarcie miało miejsce w 1936 roku. Do czasu wojny nie udało się jednak wznieść budynku dworcowego, jego funkcję przejął tymczasowo budynek przy ulicy Skalmierzyckiej. Podczas powstania warszawskiego dworzec służył jako miejsce, skąd wywożono ludzi do obozów przejściowych w Pruszkowie i Ursusie.

W okresie powojennym długo nic się nie zmieniało, dopiero w latach 70. powstało przejście podziemne na perony i tymczasowy budynek dworcowy, w 1975 wybudowano i zintegrowano z dworcem przystanek Warszawskiej Kolei Dojazdowej, a w 1980 oddano do użytku położony obok dworzec autobusowy. W planach była budowa zbliżonego wyglądem budynku dworca kolejowego na działce wzdłuż Alej Jerozolimskich na wschód od dworca autobusowego, ale z powodu kryzysu gospodarczego wykonano jedynie część prac ziemnych. 20 maja 2012 roku stacja została powiększona o ósmy peron, którym stał się peron włączonego w zakres Dworca Zachodniego przystanku osobowego Warszawa Wola.

Po wyborze Polski i Ukrainy na gospodarza Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej w 2012 roku Polskie Koleje Państwowe podjęły przygotowania do przebudowy Dworca Zachodniego (oraz Wschodniego, Centralnego i Gdańskiego) – we wrześniu 2007 PKP przedstawiło inwestorom propozycję współfinansowania inwestycji w zamian za atrakcyjne działki w Alejach Jerozolimskich oraz na Czystem. W styczniu 2009 roku PKP wybrało firmę Nexity SA, która doprowadzi do końca wszystkie negocjacje. Na 17 hektarach terenów PKP miał powstać biurowiec, hotel, obiekty rekreacyjne, usługowe oraz parking typu Parkuj i Jedź. Jednak z braku zainteresowania potencjalnych firm oraz braku pieniędzy PKP w lipcu 2010 roku zrezygnowało z przebudowy dworca, który został jedynie posprzątany.

Plac budowy nowego dworca wraz z kompleksem biurowym (01.2015)

W styczniu 2011 roku PKP znalazło kolejnego inwestora, którym został słowacki deweloper BH Reavis – umowa na budowę została podpisana 16 czerwca 2011 roku. W 2012 roku, przed Euro 2012, wyremontowano najważniejsze elementy dworcowej infrastruktury (przy okazji rozbierając dawno nieużywane budynki szybów wind towarowych, które dawniej służyły do transportu bagażu), natomiast nowe obiekty mają powstać w późniejszym terminie – wizualizacje, przygotowane przez pracownię FS&P Arcus, zostały zaprezentowane na koniec listopada 2012 roku. Zaprojektowane zostały dwa wysokie biurowce od strony Alej Jerozolimskich, obok których został przewidziany niewielki podziemny dworzec z pięcioma kasami, informacją i kilkoma punktami usługowymi. Budowa nowego dworca rozpoczęła się w grudniu 2014 roku i trwała rok – dworzec oddano do użytku w grudniu 2015 r., zaś biurowce zostaną zrealizowane do 2018 roku, czyli o rok później, niż przewidywano początkowo. Pierwszy z planowanych biurowców został oddany do użytku 28 października 2016, wprowadziły się do niego m.in. różne spółki z grupy PKP.

1 stycznia 2021 roku na stacji rozpoczęły się prace modernizacyjne. Oto komunikat WTP. "W związku z pracami modernizacyjnymi na stacji Warszawa Zachodnia w terminie 1 stycznia – 14 lutego 2021 roku i ograniczoną dostępnością krawędzi peronowych peronów podmiejskich na tej stacji, prowadzenie części pociągów SKM linii S1, S2 i S30 odbywać się będzie przez perony dalekobieżne lub przez stację Warszawa Centralna, a część pociągów KM kończących bieg w Warszawie od strony wschodniej skończy bieg na przystanku Warszawa Ochota."

Połączenia

Ze stacji można dojechać elektrycznymi pociągami podmiejskimi m.in. do: Śródmieścia, Sochaczewa, Łowicza, Skierniewic, Warki, Radomia, Skarżyska-Kamiennej, Otwocka, Pilawy, Dęblina, Mińska Mazowieckiego, Siedlec, Łukowa, Tłuszcza, Legionowa, Nasielska i Działdowa. Odjeżdżające ze stacji pociągi dalekobieżne łączą Warszawę z wszystkimi największymi miastami Polski. Na dworcu zatrzymują się również linie Szybkiej Kolei Miejskiej: linia S1 (Pruszków Otwock), linia S2 (Lotnisko Chopina - Sulejówek Miłosna), linia S3 (Lotnisko Chopina - Legionowo), oraz linia S9 (Warszawa Zachodnia peron 8 - Wieliszew).

Dojazd

Do przystanku kolejowego Warszawa Zachodnia można dojechać wszystkimi liniami komunikacyjnymi zatrzymującymi się w zespołach przystankowych Dworzec Zachodni, Dworzec Zachodni (Tunelowa) i Armatnia. Na obszarze dworca znajduje się również przystanek Warszawskiej Kolei Dojazdowej Warszawa Zachodnia WKD. Z dworcem zintegrowany jest Centralny Dworzec Autobusowy PKS.

Galeria

Niewielki fragment peronu nad tunelem dla pasażerów, po bokach schodnie

Miejsce w tunelu zostawione dla wyjść na peron. Wyższy strop o odmiennej konstrukcji odróżnia się od otoczenia

Panorama dworca od strony ul. Tunelowej. Na pierwszym planie, za stosem żelastwa i kontenerem na odpadki, widać ślady planowanego przyszłego peronu

Linki zewnętrzne

• Widok dworca w Google Maps