|
| nr w rej. |
| 639/19 |
.JPG){kind=link}
Kaplica Potockich
.JPG){kind=link}
Brama wejściwa
.JPG){kind=link}
Kamień pamiątkowy obok bramy
Cmentarz Wilanowski, również Cmentarz w Wilanowie – rzymskokatolicki cmentarz parafialny położony w Wilanowie, u zbiegu ul. Wiertniczej z al. Wilanowską.
Historia[]
Cmentarz w Wilanowie został założony w polu w 1816 roku z inicjatywy Aleksandry z Lubomirskich Potockiej, żony Stanisława Kostki Potockiego. Miał charakter typowo wiejskiego, początkowo był kształtu kołowego, był otoczony drewnianym, ażurowym płotem, a z pałacu prowadziła do niego aleja wysadzana lipami. Z założenia na wewnętrznej części cmentarza mieli być chowani mieszkańcy pałacu w Wilanowie, a w zewnętrznej mieszkańcy okolicznych wsi.
W latach 1823-1826 w centralnej części Chrystian Piotr Aigner wzniósł neogotycką kapliczkę dla Stanisława Kostki Potockiego i jego brata, Ignacego Potockiego – nad wejściem została umieszczona tablica objaśniająca intencje fundatorki: Aleksandra z książąt Lubomirskich Stanisława Potocka Nieodżałowanemu Mężowi, sobie i Swoim. W 1867 roku ich szczątki zostały przeniesione do kościoła św. Anny.
W 1860 roku Henryk Marconi powiększył cmentarz nadając mu kształt krzyża greckiego, kolejnego powiększenia dokonano w latach 1877-1878, nadano mu wówczas kształt kwadratu z zaokrąglonymi rogami. W czasie II wojny światowej nekropolia zapełniła się mogiłami powstańców, a po wojnie także ofiar Służby Bezpieczeństwa.
W latach 1948-1953 cmentarz uporządkowano według projektu Gerarda Ciołka. Od 1973 roku jest zabytkiem. W 1997 roku cmentarz został odnowiony. Dziś ma 2,5 hektara.
Charakterystyka[]
Na cmentarz wchodzi się główną bramą od strony ulicy Przyczółkowej, która jest dziełem Henryka Marconiego. Obok bramy znajduje się kamień upamiętniający przebicie się oddziałów powstańczych do Wilanowa – odsłonięto go 27 września 1998 roku.
Na prawo od wejścia mieści się zespół grobów poległych w walce z hitlerowskim okupantem, wśród nich spoczywała także Krystyna Krahelska, zanim nie została przeniesiona na stary cmentarz parafii św. Katarzyny na Służewie.
Pośrodku znajduje się kaplica grobowa Potockich, wzniesiona w latach 1823-1826 w stylu neogotyckim według projektu Chrystiana Piotra Aignera – w jej podziemiach początkowo pochowano Stanisława Kostkę Potockiego i Ignacego Potockiego, ale w 1867 roku przeniesiono ich do kościoła św. Anny, wobec czego tutaj ostatecznie pochowani są Radziwiłłowie.
Wewnątrz, pomiędzy klasycystycznymi nagrobkami, znalazł się neogotycki ołtarz z obrazem św. Stanisława Kostki, a całość ozdobiona została malowidłami Tytusa Byczkowskiego.
Zarząd cmentarza mieści się przy ul. Biedronki 1a.
Pochowani na cmentarzu[]
Na cmentarzu pochowani są:
- Tomasz Brandyk (1951-2009) – profesor SGGW
- Marian Mikołaj Cimoszewicz (1917-2001) – ojciec Włodzimierza Cimoszewicza
- Janusz Franciszek Radziwiłł (1880-1967) – książę, polityk, senator
- Ireneusz Sekuła (1943-2000) – polityk
- Jerzy Szmajdziński (1952-2010) – polityk
- Bogdan Tyszkiewicz (1954-2005) – działacz sportowy i samorządowy
- Jan Wejchert (1950-2009) – przedsiębiorca
- Roman Wilhelmi (1936-1991) – aktor
- Przemysław Gintrowski (1951-2012) – muzyk, kompozytor
Na cmentarzu znajduje się także grób rodzinny Branickich.