Mikiapole3 (tablica | edycje) Nie podano opisu zmian |
Mikiapole3 (tablica | edycje) Nie podano opisu zmian |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | {{Zabytek|left|247}}[[ |
+ | {{Zabytek|left|247}}[[Plik:Pałac Prezydencki.JPG|right|thumb|250px|Pałac Prezydencki]] |
| − | [[Plik: |
+ | [[Plik:Palac Prezydencki.jpg|250px|thumb|right|Pałac Prezydencki]] |
| + | '''Pałac Namiestnikowski''' – [[Zabytki|zabytkowy]] klasycystyczny pałac zlokalizowany przy [[Trakt Królewski|Trakcie Królewskim]], na [[Ulica Krakowskie Przedmieście|Krakowskim Przedmieściu 26/28]], który jest jedną z rezydencji prezydenta Rzeczypospolitej Polski. |
||
| − | '''Pałac Prezydencki''' położony przy [[Ulica Krakowskie Przedmieście|Krakowskim Przedmieściu]] jest najokazalszym gmachem i jednocześnie największym z warszawskich pałaców. Początkowo pałac wyglądał inaczej, zaś obecny wygląd i tradycyjną nazwę ''Pałacu Namiestnikowskiego'' zyskał w [[Warszawa pod zaborami|XIX wieku]] podczas gruntownej przebudowy i remontu. Specyfiką tego gmachu jest fakt, że rzadko posiadał głównych mieszkańców, a głównie spełniał szereg funkcji publicznych. Obecnie, od końca [[Warszawa pod koniec XX wiek|XX wieku]] jest siedzibą kolejnych prezydentów Polski, jednak od [[2010]] roku prezydent kraju mieszka w [[Belweder]]ze. Budynek stoi pomiędzy [[Kościół Karmelitów|kościołem pokarmelickim]] a [[Hotel Bristol|hotelem Bristol]]. |
||
| + | Jest to najpowszechniejsza nazwa tego pałacu, jednak znany jest on także jako '''Pałac Prezydencki''', '''Pałac Radziwiłłów''', '''Pałac Lubomirskich''' czy '''Pałac Koniecpolskich'''. |
||
| ⚫ | |||
| − | ===Pałac do 1818 roku === |
||
| − | Początkowo pałac był zbudowany w stylu barokowym, podobnie do rezydencji genueńskich, z pierwszym w Warszawie ogrodem typu włoskiego, schodzącym aż do rzeki [[Wisła|Wisły]] (biegnącej w tamtych czasach u podnóża skarpy), przy którym znajdowała się przystań dla statków. Projektantem pałacu był [[Konstanty Tencalla|Constantino Tencalla]] – ówczesny nadworny architekt króla [[Władysław IV Waza|Władysława IV]], autor m.in. [[kolumna Zygmunta|kolumny Zygmunta]]. Budowę została rozpoczęta w [[1643]] przez hetmana wielkiego koronnego [[Stanisław Koniecpolski|Stanisława Koniecpolskiego]], z przeznaczeniem na swoją warszawską rezydencję (jego główną siedzibą były Brody na Ukrainie). Zmarł jednak w [[1646]], a prace dokończył jego syn [[Aleksander Koniecpolski|Aleksander]]. |
||
| ⚫ | |||
| − | Po śmierci [[Aleksander Koniecpolski|Aleksandra]] jego syn [[Stanisław Koniecpolski|Stanisław]] sprzedał pałac w [[1659]] marszałkowi wielkiemu koronnemu i hetmanowi polnemu [[Jerzy Sebastian Lubomirski|Jerzemu Sebastianowi Lubomirskiemu]]. Jednak już w [[1674]] pałac przeszedł w ręce [[Radziwiłłowie|Radziwiłłów]] z linii nieświeskiej. Za [[Radziwiłłowie|Radziwiłłów]] pałac był częstym miejscem zgromadzeń publicznych, zabaw, hulanek oraz balów. Jednym z bardziej znanych właścicieli pałacu był książę [[Karol Stanisław Radziwiłł|Karol Stanisław II Radziwiłł zwany ''Panie Kochanku'']], który jednak poróżniony z [[Czartoryscy|Czartoryskimi]] i królem [[Stanisław August Poniatowski|Stanisławem Augustem Poniatowskim]], przestał bywać w stolicy, a budynek w latach [[1768]]-[[1778]] został wynajęty [[Franciszek Ryx|Franciszkowi Ryxowi]] i zaadaptowany na teatr, w którym specjalną lożę miał także król. M.in. właśnie w tym budynku w [[1778]] odbyła się premiera pierwszej polskiej opery "Nędza uszczęśliwiona", skomponowanej przez Macieja Kamińskiego. W tym samym roku [[Karol Stanisław Radziwiłł|Radziwiłł]] pogodzony z [[Czartoryscy|Czartoryskimi]] wrócił do [[Warszawa|Warszawy]], jednak budynek musiał niemal siłą przejmować z powrotem od artystów. |
||
| + | Pierwszy pałac w tym miejscu powstał w [[1643]] roku jako pałac barokowy, w stylu rezydencji genueńskich, z inicjatywy hetmana wielkiego koronnego [[Stanisław Koniecpolski|Stanisława Koniecpolskiego]]. Pałac zaprojektował ówczesny nadworny architekt króla [[Władysław IV|Władysława IV]], [[Konstanty Tencalla]]. Pałac powstał jako dwupiętrowy, ryzalitowany po bokach, uzyskał także płytki taras od strony [[skarpa wiślana|skarpy]] oraz rozległe ogrody w stylu włoskim schodzące aż do [[Wisła|Wisły]], gdzie znalazła się przystań dla statków. Całość powstała zgodnie z założeniem ''entre cour et jardin'', czyli między dziedzińcem a ogrodem. |
||
| + | W [[1659]] roku pałac nabył hetman polny i marszałek wielki koronny [[Jerzy Sebastian Lubomirski]], jednak już w [[1674]] roku przeszedł on w ręce [[Radziwiłłowie|Radziwiłłów]] z linii nieświeskiej, stając się miejscem częstych zgromadzeń, balów i uczt. W [[1694]] roku pałac został przebudowany pod okiem [[Karol Ceroni|Karola Ceroniego]] i [[Augustyn Locci|Augustyna W. Locciego]], a kolejne przebudowy miały miejsce w latach [[1738]]-[[1740]] według projektu [[Antonio Solari|Antonio Solariego]] oraz w latach [[1755]]-[[1759]] prawdopodobnie według projektu [[Jan Zygmunt Deybel|Jana Zygmunta Deybla]]. Od [[1762]] roku właścicielem pałacu był [[Karol Stanisław Radziwiłł]], zwany ''Panie Kochanku'', znany ze szczególnie hulaszczego życia oraz wystawnych, bardzo kosztownych uczt. Kiedy jednak poróżnił się z [[Czartoryscy|Czartoryskimi]] i królem [[Stanisław August Poniatowski|Stanisławem Augustem Poniatowskim]], przestał bywać w [[Warszawa|Warszawie]], wobec czego w [[1768]] roku pałac zostaje wynajęty [[Franciszek Ryx|Franciszkowi Ryksowi]] i zaadaptowany na teatr (między innymi [[Teatr Narodowy]]) – tutaj też w [[1774]] roku wystawiona została pierwsza polska opera: ''Nędza uszczęśliwiona'' [[Michał Kamiński|Michała Kamińskiego]] z librettem [[Wojciech Bogusławski|Wojciecha Bogusławskiego]]. Teatr funkcjonował tutaj do [[1778]] roku, a w międzyczasie wnętrza przeszły gruntowną renowację. |
||
| − | W czasie [[Sejm Czteroletni|Sejmu Czteroletniego]], w latach [[1791]]-[[1792]] |
||
| − | pałac był siedzibą Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji Rządowej. |
||
| + | Pałac nadal należał do [[Potoccy|Potockich]], jednak wracający do [[Warszawa|Warszawy]] [[Karol Stanisław Radziwiłł]] z trudem odzyskał pałac od artystów. Należał do niego do [[1790]] roku, natomiast w latach [[1791]]-[[1792]], w okresie [[Sejm Czteroletni|Sejmu Czteroletniego]], pałac był siedzibą Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji Rządowej. W [[1818]] roku pałac został odkupiony przez [[Warszawa pod zaborami|Rząd Królestwa Polskiego]] z przeznaczeniem na siedzibę namiestnika, a na ten cel pałac gruntownie przebudowano w latach [[1818]]-[[1819]] według projektu [[Chrystian Piotr Aigner|Chrystiana Piotra Aignera]]. Pałac uzyskał wówczas wygląd klasycystyczny według palladiańskiego schematu kompozycyjnego, boczne skrzydła zostały dociągnięte do linii ulicy, niezmieniona pozostała jedynie parterowa kolumnada. Fasada zyskała także kolumny w porządku korynckim oraz została zwieńczona dziesięcioma rzeźbami wykonanymi przez [[Paweł Maliński|Pawła Malińskiego]]. Elewacja ogrodowa uzyskała wystrój neorenesansowy. Ponadto w [[1821]] roku przez pałacem ustawiono kamienne lwy, dzieło [[Camillo Laudini]]ego. |
||
| − | === Pałac Namiestnikowski === |
||
| − | W 1818 roku Pałac stał się siedzibą Namiestnika Królestwa Polskiego. Został wtedy gruntownie przebudowany w stylu klasycystycznym], a boczne, niskie skrzydła zostały dociągnięte do linii ulicy. Praktycznie tylko parter pozostał nienaruszony z powodu masywnych sklepień]. Reszta korpusu została przebudowana, z zupełnie nową elewacją w porządku korynckim. Autorem przebudowy był [[Chrystian Piotr Aigner]]. Od tej pory pałac zwany jest Pałacem Namiestnikowskim, pomimo tego, że był siedzibą tylko pierwszego namiestnika, gen. [[Józef Zajączek|Józefa Zajączka]], do jego śmierci w [[1826]]. Później, w czasach zaborów spełniał różne role. W [[1821]] r. od strony ulicy dostawiono, istniejące do dzisiaj, kamienne lwy – dzieło [[Camillo Laudini]]ego. Jego architektura zachowana jest do dzisiaj, pomimo tego, że główny korpus praktycznie całkowicie spłonął w wyniku pożaru w [[1852]]. Odbudowany został w [[1856]]. W lipcu [[1870]] w miejscu przeznaczonym na [[Pomnik Józefa Poniatowskiego|pomnika księcia Józefa Poniatowskiego]] wywieziony do Homla, odsłonięty został [[pomnik Iwana Paskiewicza]]. |
||
| + | Pierwszym (i jedynym) namiestnikiem, jaki zamieszkał w pałacu, był gen. [[Józef Zajączek]] oraz jego żona [[Aleksandra Zajączek|Aleksandra]], którzy zajmowali pałac do [[1826]] roku – od tego momentu pałac zaczęto nazywać Namiestnikowskim. Dnia 24 lutego [[1818]] roku w pałacu swój pierwszy publiczny koncert zagrał [[Fryderyk Chopin]], natomiast [[Warszawa pod zaborami|w latach 20. XIX wieku]] przed pałacem planowano ustawienie [[Pomnik Józefa Poniatowskiego|pomnika Józefa Poniatowskiego]], jednak do tego nie doszło z powodu wybuchu [[powstanie listopadowe|powstania listopadowego]]. W czasie jego trwania rezydował tu dyktator [[Józef Chłopicki]] oraz Rząd Narodowy. Po upadku [[powstanie listopadowe|powstania]] pałac pełnił różne role, jednak został poważnie uszkodzony w wyniku pożaru, do jakiego doszło 6 marca [[1852]] roku. Uszkodzony pałac odbudowano w poprzedniej formie do [[1856]] roku według projektu [[Alfons Kropiwnicki|Alfonsa Kropiwnickiego]]. W świeżo wyremontowanym pałacu wyprawiono wielki bal na cześć cara Aleksandra II. |
||
| − | W latach [[1899]]-[[1901]] z prawej strony pałacu wyburzono [[Pałac Tarnowskich]], a na jego miejscu postawiono, przylegający do Pałacu Namiestnikowskiego, gmach luksusowego [[Hotel Bristol|hotelu Bristol]]. |
||
| + | [[Warszawa pod zaborami|W II połowie XIX wieku]] pałac przebudowywano jeszcze kilkukrotnie, jednak wygląd zewnętrzny przetrwał bez większych zmian. W [[1870]] roku przed pałacem stanął [[pomnik Iwana Paskiewicza]], natomiast w [[1879]] roku w Sali Kolumnowej pałacu po raz pierwszy na widok publiczny wystawiono ''Bitwę pod Grunwaldem'' Jana Matejki. Sytuacja pałacu zmieniła się dopiero w [[1917]] roku, kiedy to zburzono [[pomnik Iwana Paskiewicza]], oraz w [[1918]] roku, kiedy to pałac przejęły polskie władze. W latach [[1919]]-[[1921]] odremontowano go według projektu [[Marian Lalewicz|Mariana Lalewicza]] z przeznaczeniem na siedzibę Prezesa Rady Ministrów oraz Rady Ministrów. W bocznych skrzydłach ulokowano biura Kancelarii Rady Ministrów. |
||
| − | [[Warszawa pod zaborami|W okresie rozbiorów]], po śmierci gen. [[Józef Zajączek|Zajączka]] pałac był wykorzystywany do rozmaitych celów. W okresie [[powstanie listopadowe|powstania listopadowego]] mieszkał w nim dyktator powstania gen. [[Józef Chłopicki]] oraz rezydował Rząd Narodowy. W [[1856]] w świeżo odbudowanym gmachu urządzono dla cara Aleksandra II wielki bal. W [[1879]] w jego największej sali – sali kolumnowej wystawiono po raz pierwszy w Warszawie obraz "Bitwa pod Grunwaldem" autorstwa Jana Matejki. |
||
| + | Pałac nie został uszkodzony [[Warszawa w okresie II wojny światowej|podczas II wojny światowej]], ponieważ Niemcy przejęli go z przeznaczeniem na luksusowy hotel z kasynem, znanym jako ''Deutsches Haus'', a na ten cel przebudowano pałacowe wnętrza, przy okazji podwyższono również cokoły lwów umieszczonych od strony [[Ulica Krakowskie Przedmieście|Krakowskiego Przedmieścia]]. [[Warszawa w okresie PRL-u|Po II wojnie światowej]] pałac poddano remontowi i przebudowie, które prowadzili [[Teodor Bursche]] i [[Antoni Jawornicki]] z przeznaczeniem na [[Dom w Alejach Ujazdowskich 1|siedzibę Rady Ministrów]], która funkcjonowała tu aż do jej przenosin w [[Aleje Ujazdowskie]]. Pełnił rolę reprezentacyjną, tutaj wręczano nominacje profesorskie, urządzono noworoczne bale oraz spotkania władzy z artystami. W [[1955]] roku odbyła się tutaj uroczystość przyjęcia Układu Warszawskiego, w [[1970]] roku podpisano układ o normalizacji stosunków PRL z RFN, a w [[1989]] roku odbyła się obrady Okrągłego Stołu. W międzyczasie, bo w [[1965]] roku, przed pałacem stanął odtworzony [[pomnik Józefa Poniatowskiego]]. |
||
| − | === Po 1918 roku === |
||
| − | W 1918 r. budynek został przejęty przez władze polskie, a odnowienie Pałacu powierzono [[Marian Lalewicz|Marianowi Lalewiczowi]]. Gmach miał być odtąd oficjalną siedzibą Prezesa Rady Ministrów i Rady Ministrów. Skrzydła boczne zajmowały biura Kancelarii Rady Ministrów. Odrestaurowany przez [[Marian Lalewicz|Lalewicza]] gmach podobał się mieszkańcom Warszawy i gościom. |
||
| ⚫ | W [[1990]] roku rozpoczęto gruntowny remont pałacu z przeznaczeniem na siedzibę Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz jego kancelarii, wówczas też utarła się najpowszechniejsza dziś nazwa – Pałac Prezydencki. Jako pierwszy w [[1994]] roku zamieszkał tutaj [[Lech Wałęsa]], potem pałac był także rezydencją [[Aleksander Kwaśniewski|Aleksandra Kwaśniewskiego]] oraz [[Lech Kaczyński|Lecha Kaczyńskiego]]. Dopiero w [[2010]] roku prezydent [[Bronisław Komorowski]] zdecydował się zamieszkać w [[Belweder]]ze. |
||
| − | Okres [[II wojna światowa|II wojny światowej]] pałac przetrwał wyjątkowo bez większych uszkodzeń, aczkolwiek jego wnętrza zostały przez Niemców mocno przebudowane na luksusowy hotel z kasynem nazwany ''Deutsches Haus''. |
||
| + | [[Plik:Krakowskie Przedmieście, tłumy po śmierci Lecha Kaczyńskiego.JPG|right|thumb|250px|[[Kwiecień 2010|10 kwietnia]] [[2010]]: żałoba przed Pałacem Prezydenckim]] |
||
| − | Po wojnie pałac został poddany remontowi i przebudowie, którą prowadzili [[Antoni Brusche]] i [[Antoni Jawornicki]]. Budynek służył Radzie Ministrów aż do jej przeniesienia do gmachu w [[Ujazdowskie (aleje)|Alejach Ujazdowskich]]. Później spełniał rolę reprezentacyjną, wykorzystywany do różnego rodzaju oficjalnych spotkań, szczególnie o charakterze uroczystym, np. wręczano tu nominacje profesorskie, urządzano noworoczne bale będące spotkaniem władzy z artystami itp. To właśnie w Pałacu Namiestnikowskim podpisano w [[1955]] [[Układ Warszawski]], w [[1970]] układ o normalizacji stosunków PRL z RFN, natomiast w [[1989]] toczyły się w nim obrady Okrągłego Stołu. |
||
| + | Po [[Uroczystości pogrzebowe Lecha Kaczyńskiego|katastrofie lotniczej w Smoleńsku]], w której [[Kwiecień 2010|10 kwietnia]] [[2010]] roku zginął prezydent [[Lech Kaczyński]], pałac stał się miejscem uczczenia pamięci tragicznie zmarłego prezydenta. Wkrótce jednak został miejscem kłótni, przede wszystkim ze względu na postawiony przed nim drewniany krzyż, który zwolennicy prezydenta chcieli pozostawić do czasu ustawienia [[Pomnik Lecha Kaczyńskiego|pomnika]], na co nie zgadzały się [[Urząd Miasta|władze miasta]] oraz władze kościelne. Krzyż ostatecznie przeniesiono do [[Kościół św. Anny na Krakowskie Przedmieście|kościoła św. Anny]], manifestacje zwolenników [[Pomnik Lecha Kaczyńskiego|pomnika]] odbywają się jednak tutaj nadal. |
||
| + | ===Ciekawostki=== |
||
| − | W [[1965]] ustawiono przed pałacem pomnik księcia Józefa Poniatowskiego. Jest to kopia pomnika wykonanego przez duńskiego rzeźbiarza Bertela Thorvaldsena w [[1832]], którego dziełem jest także warszawski [[pomnik Mikołaja Kopernika|pomnik Kopernika]]. Pomnik Poniatowskiego został zniszczony w grudniu [[1944]] przez hitlerowców (znajdował się wtedy na Placu Saskim). Kopia pomnika została ufundowana i wykonana przez Duńczyków na podstawie modelu oryginału, który zachował się w muzeum Thorvaldsena w Kopenhadze i pierwotnie postawiona była w [[1952]] roku przed [[Stara Pomarańczarnia|Starą Pomarańczarnią]] w [[Łazienki Królewskie|Łazienkach]]. |
||
| + | * Dnia 4 lutego [[1944]] roku w pałacu Namiestnikowskim doszło do pośmiertnych zaślub [[Akcja Kutschera|zabitego kilka dni wcześniej]] [[Franz Kutschera|Franza Kutschery]] z Norweżką, która była z nim w ciąży. Była to jedyna możliwość, aby ich dziecko mogło znaleźć się pod opieką hitlerowskiego rządu. |
||
| + | * Dnia 18 kwietnia [[1952]] roku w Sali Kolumnowej doszło do prezentacji szczegółowego projektu [[Pałac Kultury i Nauki|Pałacu Kultury i Nauki]] między innymi z udziałem [[Lew Rudniew|Lwa Rudniewa]], który podkreślił, że ''doszliśmy do wniosku, że projekt ten winien mieć na celu stworzenie jednorodnego obrazu, obrazu piękna, który by się łączył w jedną całość architektoniczną i stanowił łączność ze starą Warszawą''. |
||
| + | Na pałacu znajduje się także kilka tablic pamiątkowych: |
||
| ⚫ | W [[1990]] |
||
| + | * tablica upamiętniająca ofiary [[Uroczystości pogrzebowe Lecha Kaczyńskiego|katastrofy lotniczej w Smoleńsku]] [[Kwiecień 2010|10 kwietnia]] [[2010]] roku, |
||
| + | * tablica upamiętniająca [[Fryderyk Chopin|Fryderyka Chopina]], który zagrał w tym pałacu swój pierwszy publiczny koncert, |
||
| + | * tablica upamiętniająca wydarzenia z 5 sierpnia [[1915]] roku, kiedy to żołnierze Batalionu Warszawskiego [[Warszawa w okresie I wojny światowej|po wyparciu]] z [[Warszawa|Warszawy]] wojsk rosyjskich przez wojska niemieckie, po raz pierwszy zaciągnęli w tym miejscu wartę. |
||
| − | == |
+ | ===Linki zewnętrzne=== |
| − | *[http://www.prezydent.pl/ |
+ | * [http://www.prezydent.pl/ Strona internetowa Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej] |
| − | *[http://www. |
+ | * [http://www.prezydent.pl/bip/majatek-kancelarii/palac-prezydencki-w-warszawie/ Pałac Prezydencki na stronie internetowej Prezydenta RP] |
| + | * [http://www.prezydent.pl/wycieczka/ Wirtualne wnętrza Pałac Prezydenckiego] |
||
| − | *[http://maps.google.com/maps?f=q&hl=pl&geocode=&q=Warszawa,+Krakowskie+Przedmie%C5%9Bcie&sll=52.24255,21.015365&sspn=0.004375,0.007854&ie=UTF8&ll=52.242662,21.015912&spn=0.004375,0.007854&t=h&z=17 Pałac Prezydencki w Google Maps] |
||
| + | * [http://www.abc.wp.pl/prezydent/palac.html Pałac Prezydencki od wewnątrz] |
||
| + | * [http://imageshack.us/photo/my-images/813/paacprezydencki1938.jpg/ Pałac Prezydencki w 1938 roku] |
||
[[Kategoria:Pałace|Namiestnikowski]] |
[[Kategoria:Pałace|Namiestnikowski]] |
||
[[Kategoria: Śródmieście]] |
[[Kategoria: Śródmieście]] |
||
Wersja z 15:47, 25 maj 2011
|
| nr w rej. |
| 247 |
Pałac Prezydencki
Pałac Prezydencki
Pałac Namiestnikowski – zabytkowy klasycystyczny pałac zlokalizowany przy Trakcie Królewskim, na Krakowskim Przedmieściu 26/28, który jest jedną z rezydencji prezydenta Rzeczypospolitej Polski.
Jest to najpowszechniejsza nazwa tego pałacu, jednak znany jest on także jako Pałac Prezydencki, Pałac Radziwiłłów, Pałac Lubomirskich czy Pałac Koniecpolskich.
Historia
Pierwszy pałac w tym miejscu powstał w 1643 roku jako pałac barokowy, w stylu rezydencji genueńskich, z inicjatywy hetmana wielkiego koronnego Stanisława Koniecpolskiego. Pałac zaprojektował ówczesny nadworny architekt króla Władysława IV, Konstanty Tencalla. Pałac powstał jako dwupiętrowy, ryzalitowany po bokach, uzyskał także płytki taras od strony skarpy oraz rozległe ogrody w stylu włoskim schodzące aż do Wisły, gdzie znalazła się przystań dla statków. Całość powstała zgodnie z założeniem entre cour et jardin, czyli między dziedzińcem a ogrodem.
W 1659 roku pałac nabył hetman polny i marszałek wielki koronny Jerzy Sebastian Lubomirski, jednak już w 1674 roku przeszedł on w ręce Radziwiłłów z linii nieświeskiej, stając się miejscem częstych zgromadzeń, balów i uczt. W 1694 roku pałac został przebudowany pod okiem Karola Ceroniego i Augustyna W. Locciego, a kolejne przebudowy miały miejsce w latach 1738-1740 według projektu Antonio Solariego oraz w latach 1755-1759 prawdopodobnie według projektu Jana Zygmunta Deybla. Od 1762 roku właścicielem pałacu był Karol Stanisław Radziwiłł, zwany Panie Kochanku, znany ze szczególnie hulaszczego życia oraz wystawnych, bardzo kosztownych uczt. Kiedy jednak poróżnił się z Czartoryskimi i królem Stanisławem Augustem Poniatowskim, przestał bywać w Warszawie, wobec czego w 1768 roku pałac zostaje wynajęty Franciszkowi Ryksowi i zaadaptowany na teatr (między innymi Teatr Narodowy) – tutaj też w 1774 roku wystawiona została pierwsza polska opera: Nędza uszczęśliwiona Michała Kamińskiego z librettem Wojciecha Bogusławskiego. Teatr funkcjonował tutaj do 1778 roku, a w międzyczasie wnętrza przeszły gruntowną renowację.
Pałac nadal należał do Potockich, jednak wracający do Warszawy Karol Stanisław Radziwiłł z trudem odzyskał pałac od artystów. Należał do niego do 1790 roku, natomiast w latach 1791-1792, w okresie Sejmu Czteroletniego, pałac był siedzibą Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji Rządowej. W 1818 roku pałac został odkupiony przez Rząd Królestwa Polskiego z przeznaczeniem na siedzibę namiestnika, a na ten cel pałac gruntownie przebudowano w latach 1818-1819 według projektu Chrystiana Piotra Aignera. Pałac uzyskał wówczas wygląd klasycystyczny według palladiańskiego schematu kompozycyjnego, boczne skrzydła zostały dociągnięte do linii ulicy, niezmieniona pozostała jedynie parterowa kolumnada. Fasada zyskała także kolumny w porządku korynckim oraz została zwieńczona dziesięcioma rzeźbami wykonanymi przez Pawła Malińskiego. Elewacja ogrodowa uzyskała wystrój neorenesansowy. Ponadto w 1821 roku przez pałacem ustawiono kamienne lwy, dzieło Camillo Laudiniego.
Pierwszym (i jedynym) namiestnikiem, jaki zamieszkał w pałacu, był gen. Józef Zajączek oraz jego żona Aleksandra, którzy zajmowali pałac do 1826 roku – od tego momentu pałac zaczęto nazywać Namiestnikowskim. Dnia 24 lutego 1818 roku w pałacu swój pierwszy publiczny koncert zagrał Fryderyk Chopin, natomiast w latach 20. XIX wieku przed pałacem planowano ustawienie pomnika Józefa Poniatowskiego, jednak do tego nie doszło z powodu wybuchu powstania listopadowego. W czasie jego trwania rezydował tu dyktator Józef Chłopicki oraz Rząd Narodowy. Po upadku powstania pałac pełnił różne role, jednak został poważnie uszkodzony w wyniku pożaru, do jakiego doszło 6 marca 1852 roku. Uszkodzony pałac odbudowano w poprzedniej formie do 1856 roku według projektu Alfonsa Kropiwnickiego. W świeżo wyremontowanym pałacu wyprawiono wielki bal na cześć cara Aleksandra II.
W II połowie XIX wieku pałac przebudowywano jeszcze kilkukrotnie, jednak wygląd zewnętrzny przetrwał bez większych zmian. W 1870 roku przed pałacem stanął pomnik Iwana Paskiewicza, natomiast w 1879 roku w Sali Kolumnowej pałacu po raz pierwszy na widok publiczny wystawiono Bitwę pod Grunwaldem Jana Matejki. Sytuacja pałacu zmieniła się dopiero w 1917 roku, kiedy to zburzono pomnik Iwana Paskiewicza, oraz w 1918 roku, kiedy to pałac przejęły polskie władze. W latach 1919-1921 odremontowano go według projektu Mariana Lalewicza z przeznaczeniem na siedzibę Prezesa Rady Ministrów oraz Rady Ministrów. W bocznych skrzydłach ulokowano biura Kancelarii Rady Ministrów.
Pałac nie został uszkodzony podczas II wojny światowej, ponieważ Niemcy przejęli go z przeznaczeniem na luksusowy hotel z kasynem, znanym jako Deutsches Haus, a na ten cel przebudowano pałacowe wnętrza, przy okazji podwyższono również cokoły lwów umieszczonych od strony Krakowskiego Przedmieścia. Po II wojnie światowej pałac poddano remontowi i przebudowie, które prowadzili Teodor Bursche i Antoni Jawornicki z przeznaczeniem na siedzibę Rady Ministrów, która funkcjonowała tu aż do jej przenosin w Aleje Ujazdowskie. Pełnił rolę reprezentacyjną, tutaj wręczano nominacje profesorskie, urządzono noworoczne bale oraz spotkania władzy z artystami. W 1955 roku odbyła się tutaj uroczystość przyjęcia Układu Warszawskiego, w 1970 roku podpisano układ o normalizacji stosunków PRL z RFN, a w 1989 roku odbyła się obrady Okrągłego Stołu. W międzyczasie, bo w 1965 roku, przed pałacem stanął odtworzony pomnik Józefa Poniatowskiego.
W 1990 roku rozpoczęto gruntowny remont pałacu z przeznaczeniem na siedzibę Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz jego kancelarii, wówczas też utarła się najpowszechniejsza dziś nazwa – Pałac Prezydencki. Jako pierwszy w 1994 roku zamieszkał tutaj Lech Wałęsa, potem pałac był także rezydencją Aleksandra Kwaśniewskiego oraz Lecha Kaczyńskiego. Dopiero w 2010 roku prezydent Bronisław Komorowski zdecydował się zamieszkać w Belwederze.
10 kwietnia 2010: żałoba przed Pałacem Prezydenckim
Po katastrofie lotniczej w Smoleńsku, w której 10 kwietnia 2010 roku zginął prezydent Lech Kaczyński, pałac stał się miejscem uczczenia pamięci tragicznie zmarłego prezydenta. Wkrótce jednak został miejscem kłótni, przede wszystkim ze względu na postawiony przed nim drewniany krzyż, który zwolennicy prezydenta chcieli pozostawić do czasu ustawienia pomnika, na co nie zgadzały się władze miasta oraz władze kościelne. Krzyż ostatecznie przeniesiono do kościoła św. Anny, manifestacje zwolenników pomnika odbywają się jednak tutaj nadal.
Ciekawostki
- Dnia 4 lutego 1944 roku w pałacu Namiestnikowskim doszło do pośmiertnych zaślub zabitego kilka dni wcześniej Franza Kutschery z Norweżką, która była z nim w ciąży. Była to jedyna możliwość, aby ich dziecko mogło znaleźć się pod opieką hitlerowskiego rządu.
- Dnia 18 kwietnia 1952 roku w Sali Kolumnowej doszło do prezentacji szczegółowego projektu Pałacu Kultury i Nauki między innymi z udziałem Lwa Rudniewa, który podkreślił, że doszliśmy do wniosku, że projekt ten winien mieć na celu stworzenie jednorodnego obrazu, obrazu piękna, który by się łączył w jedną całość architektoniczną i stanowił łączność ze starą Warszawą.
Na pałacu znajduje się także kilka tablic pamiątkowych:
- tablica upamiętniająca ofiary katastrofy lotniczej w Smoleńsku 10 kwietnia 2010 roku,
- tablica upamiętniająca Fryderyka Chopina, który zagrał w tym pałacu swój pierwszy publiczny koncert,
- tablica upamiętniająca wydarzenia z 5 sierpnia 1915 roku, kiedy to żołnierze Batalionu Warszawskiego po wyparciu z Warszawy wojsk rosyjskich przez wojska niemieckie, po raz pierwszy zaciągnęli w tym miejscu wartę.