Warszawikia

CZYTAJ WIĘCEJ

Warszawikia
m (foto)
Nie podano opisu zmian
 
(Nie pokazano 38 wersji utworzonych przez 7 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Zabytek|right|247}}[[Grafika:Palac Prezydencki.jpg|250px|thumb|right|Pałac Prezydencki]]
+
{{Zabytek|left|247}}[[Plik:Pałac Prezydencki.JPG|right|thumb|250px|Pałac Prezydencki]]
  +
[[Plik:Palac Prezydencki.jpg|250px|thumb|right|Pałac Prezydencki]]
'''Pałac Prezydencki''' położony przy [[Krakowskie Przedmieście (ulica)|Krakowskim Przedmieściu]] jest najokazalszym gmachem i jednocześnie największym z warszawskich pałaców. Początkowo pałac wyglądał inaczej, zaś obecny wygląd i tradycyjną nazwę ''Pałacu Namiestnikowskiego'' zyskał w [[Warszawa pod zaborami|XIX wieku]] podczas gruntownej przebudowy i remontu. Specyfiką tego gmachu jest fakt, że rzadko posiadał głównych mieszkańców, a głównie spełniał szereg funkcji publicznych. Obecnie, od końca [[Warszawa pod koniec XX wiek|XX wieku]] jest siedzibą kolejnych prezydentów Polski (którzy w nim jednak również mieszkają). Budynek stoi pomiędzy [[Kościół Karmelitów|kościołem pokarmelickim]] a [[Hotel Bristol|hotelem Bristol]].
 
  +
[[Plik:Palac_Prezydencki_rocznica_wolnych_wyborow.JPG|thumb|250px|Pałac Prezydencki w rocznicę wyborów [[1989]] roku]]
  +
'''Pałac Prezydencki''' – [[Zabytki|zabytkowy]] klasycystyczny pałac zlokalizowany przy [[Trakt Królewski|Trakcie Królewskim]], na [[Ulica Krakowskie Przedmieście|Krakowskim Przedmieściu 46/48]], który jest jedną z rezydencji prezydenta Rzeczypospolitej Polski.
  +
  +
Jest to najpowszechniejsza nazwa tego pałacu, jednak znany jest on także jako '''Pałac Namiestnikowski''', '''Pałac Radziwiłłów''', '''Pałac Lubomirskich''' czy '''Pałac Koniecpolskich'''.
   
 
==Historia==
 
==Historia==
  +
Pierwszy pałac w tym miejscu powstał w [[1643]] roku jako pałac barokowy, w stylu rezydencji genueńskich, z inicjatywy hetmana wielkiego koronnego [[Stanisław Koniecpolski|Stanisława Koniecpolskiego]]. Pałac zaprojektował ówczesny nadworny architekt króla [[Władysław IV|Władysława IV]], [[Konstanty Tencalla]]. Pałac powstał jako dwupiętrowy, ryzalitowany po bokach, uzyskał także płytki taras od strony [[skarpa wiślana|skarpy]] oraz rozległe ogrody w stylu włoskim schodzące aż do [[Wisła|Wisły]], gdzie znalazła się przystań dla statków. Całość powstała zgodnie z założeniem ''entre cour et jardin'', czyli między dziedzińcem a ogrodem.
===Pałac do 1818 roku ===
 
Początkowo pałac był zbudowany w stylu barokowym, podobnie do rezydencji genueńskich, z pierwszym w Warszawie ogrodem typu włoskiego, schodzącym aż do rzeki [[Wisła|Wisły]] (biegnącej w tamtych czasach u podnóża skarpy), przy którym znajdowała się przystań dla statków. Projektantem pałacu był [[Constantino Tencalla]] – ówczesny nadworny architekt króla [[Władysław IV Waza|Władysława IV]], autor m.in. [[kolumna Zygmunta|kolumny Zygmunta]]. Budowę została rozpoczęta w [[1643]] przez hetmana wielkiego koronnego [[Stanisław Koniecpolski|Stanisława Koniecpolskiego]], z przeznaczeniem na swoją warszawską rezydencję (jego główną siedzibą były Brody na Ukrainie). Zmarł jednak w [[1646]], a prace dokończył jego syn [[Aleksander Koniecpolski|Aleksander]].
 
 
Po śmierci Aleksandra jego syn Stanisław sprzedał pałac w [[1659]] marszałkowi wielkiemu koronnemu i hetmanowi polnemu Jerzemu Sebastianowi Lubomirskiemu. Jednak już w [[1674]] pałac przeszedł w ręce Radziwiłłów z linii nieświeskiej. Za Radziwiłłów pałac był częstym miejscem zgromadzeń publicznych, zabaw, hulanek oraz balów. Jednym z bardziej znanych właścicieli pałacu był książę Karol Stanisław II Radziwiłł zwany ''Panie Kochanku'', który jednak poróżniony z Czartoryskimi i królem [[Stanisław August Poniatowski|Stanisławem Augustem Poniatowskim]], przestał bywać w stolicy, a budynek w latach [[1768]]-[[1778]] został wynajęty Franciszkowi Ryxowi i zaadaptowany na teatr, w którym specjalną lożę miał także król. M.in. właśnie w tym budynku w [[1778]] odbyła się premiera pierwszej polskiej opery "Nędza uszczęśliwiona", skomponowanej przez Macieja Kamińskiego. W tym samym roku Radziwiłł pogodzony z Czartoryskimi wrócił do Warszawy, jednak budynek musiał niemal siłą przejmować z powrotem od artystów.
 
 
W czasie Sejmu Czteroletniego, w latach [[1791]]-[[1792]]
 
pałac był siedzibą Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji Rządowej.
 
   
  +
W [[1659]] roku pałac nabył hetman polny i marszałek wielki koronny [[Jerzy Sebastian Lubomirski]], jednak już w [[1674]] roku przeszedł on w ręce [[Radziwiłłowie|Radziwiłłów]] z linii nieświeskiej, stając się miejscem częstych zgromadzeń, balów i uczt. W [[1694]] roku pałac został przebudowany pod okiem [[Karol Ceroni|Karola Ceroniego]] i [[Augustyn Locci|Augustyna W. Locciego]], a kolejne przebudowy miały miejsce w latach [[1738]]-[[1740]] według projektu [[Antonio Solari]]ego oraz w latach [[1755]]-[[1759]] prawdopodobnie według projektu [[Jan Zygmunt Deybel|Jana Zygmunta Deybla]]. Od [[1762]] roku właścicielem pałacu był [[Karol Stanisław Radziwiłł]], zwany ''Panie Kochanku'', znany ze szczególnie hulaszczego życia oraz wystawnych, bardzo kosztownych uczt. Kiedy jednak poróżnił się z [[Czartoryscy|Czartoryskimi]] i królem [[Stanisław August Poniatowski|Stanisławem Augustem Poniatowskim]], przestał bywać w [[Warszawa|Warszawie]], wobec czego w [[1768]] roku pałac został wynajęty [[Franciszek Ryx|Franciszkowi Ryksowi]] i zaadaptowany na teatr (między innymi [[Teatr Narodowy]]) – tutaj też w [[1774]] roku wystawiona została pierwsza polska opera: ''Nędza uszczęśliwiona'' [[Michał Kamiński|Michała Kamińskiego]] z librettem [[Wojciech Bogusławski|Wojciecha Bogusławskiego]]. Teatr funkcjonował tutaj do [[1778]] roku, a w międzyczasie wnętrza przeszły gruntowną renowację.
=== Pałac Namiestnikowski ===
 
W 1818 roku Pałac stał się siedzibą Namiestnika Królestwa Polskiego. Został wtedy gruntownie przebudowany w stylu klasycystycznym], a boczne, niskie skrzydła zostały dociągnięte do linii ulicy. Praktycznie tylko parter pozostał nienaruszony z powodu masywnych sklepień]. Reszta korpusu została przebudowana, z zupełnie nową elewacją w porządku korynckim. Autorem przebudowy był [[Chrystian Piotr Aigner]]. Od tej pory pałac zwany jest Pałacem Namiestnikowskim, pomimo tego, że był siedzibą tylko pierwszego namiestnika, gen. [[Józef Zajączek|Józefa Zajączka]], do jego śmierci w [[1826]]. Później, w czasach zaborów spełniał różne role. W [[1821]] r. od strony ulicy dostawiono, istniejące do dzisiaj, kamienne lwy – dzieło Camillo Laudiniego. Jego architektura zachowana jest do dzisiaj, pomimo tego, że główny korpus praktycznie całkowicie spłonął w wyniku pożaru w [[1852]]. Odbudowany został w [[1856]]. W lipcu [[1870]] w miejscu przeznaczonym na pomnika księcia Józefa Poniatowskiego wywieziony do Homla, odsłonięty został pomnik Iwana Paskiewicza.
 
   
  +
Pałac nadal należał do [[Radziwiłłowie|Radziwiłłów]], jednak wracający do [[Warszawa|Warszawy]] [[Karol Stanisław Radziwiłł]] z trudem odzyskał pałac od artystów. Należał do niego do [[1790]] roku, natomiast w latach [[1791]]-[[1792]], w okresie [[Sejm Czteroletni|Sejmu Czteroletniego]], pałac był siedzibą [[Zgromadzenie Przyjaciół Konstytucji Rządowej|Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji Rządowej]]. W [[1818]] roku pałac został odkupiony przez [[Warszawa pod zaborami|Rząd Królestwa Polskiego]] z przeznaczeniem na siedzibę namiestnika, a na ten cel pałac gruntownie przebudowano w latach [[1818]]-[[1819]] według projektu [[Chrystian Piotr Aigner|Chrystiana Piotra Aignera]]. Pałac uzyskał wówczas wygląd klasycystyczny według palladiańskiego schematu kompozycyjnego, boczne skrzydła zostały dociągnięte do linii ulicy, niezmieniona pozostała jedynie parterowa kolumnada. Fasada zyskała także kolumny w porządku korynckim oraz została zwieńczona dziesięcioma rzeźbami wykonanymi przez [[Paweł Maliński|Pawła Malińskiego]]. Elewacja ogrodowa uzyskała wystrój neorenesansowy. Ponadto w [[1821]] roku przez pałacem ustawiono kamienne lwy, dzieło [[Camillo Laudini]]ego.
W latach [[1899]]-[[1901]] z prawej strony pałacu wyburzono [[Pałac Tarnowskich w Warszawie|Pałac Tarnowskich]], a na jego miejscu postawiono, przylegający do Pałacu Namiestnikowskiego, gmach luksusowego [[Hotel Bristol|hotelu Bristol]].
 
   
  +
Pierwszym (i jedynym) namiestnikiem, jaki zamieszkał w pałacu, był gen. [[Józef Zajączek]] oraz jego żona [[Aleksandra Zajączek|Aleksandra]], którzy zajmowali pałac do [[1826]] roku – od tego momentu pałac zaczęto nazywać Namiestnikowskim. Dnia 24 lutego [[1818]] roku w pałacu swój pierwszy publiczny koncert zagrał [[Fryderyk Chopin]], natomiast [[Warszawa pod zaborami|w latach 20. XIX wieku]] przed pałacem planowano ustawienie [[Pomnik Józefa Poniatowskiego|pomnika Józefa Poniatowskiego]], jednak do tego nie doszło z powodu wybuchu [[powstanie listopadowe|powstania listopadowego]]. W czasie jego trwania rezydował tu dyktator [[Józef Chłopicki]] oraz Rząd Narodowy. Po upadku [[powstanie listopadowe|powstania]] pałac pełnił różne role, jednak został poważnie uszkodzony w wyniku pożaru, do jakiego doszło 6 marca [[1852]] roku. Uszkodzony pałac odbudowano w poprzedniej formie do [[1856]] roku według projektu [[Alfons Kropiwnicki|Alfonsa Kropiwnickiego]]. W świeżo wyremontowanym pałacu wyprawiono wielki bal na cześć cara Aleksandra II.
W okresie rozbiorów, po śmierci gen. Zajączka pałac był wykorzystywany do rozmaitych celów. W okresie [[powstanie listopadowe|powstania listopadowego]] mieszkał w nim dyktator powstania gen. [[Józef Chłopicki]] oraz rezydował Rząd Narodowy. W [[1856]] w świeżo odbudowanym gmachu urządzono dla cara Aleksandra II wielki bal. W [[1879]] w jego największej sali – sali kolumnowej wystawiono po raz pierwszy w Warszawie obraz "Bitwa pod Grunwaldem" autorstwa Jana Matejki.
 
   
  +
[[Plik:Krakowskie Przedmieście, tłumy po śmierci Lecha Kaczyńskiego.JPG|right|thumb|250px|[[Kwiecień 2010|10 kwietnia]] [[2010]]: żałoba przed Pałacem Prezydenckim]]
=== Po 1918 roku ===
 
  +
[[Plik:Tablica Zgromadzenie Przyjaciół Konstytucji Pałac Prezydencki.JPG|right|thumb|250px|Tablica upamiętniająca [[Zgromadzenie Przyjaciół Konstytucji Rządowej]]]]
W 1918 r. budynek został przejęty przez władze polskie, a odnowienie Pałacu powierzono [[Marian Lalewicz|Marianowi Lalewiczowi]]. Gmach miał być odtąd oficjalną siedzibą Prezesa Rady Ministrów i Rady Ministrów. Skrzydła boczne zajmowały biura Kancelarii Rady Ministrów. Odrestaurowany przez [[Marian Lalewicz|Lalewicza]] gmach podobał się mieszkańcom Warszawy i gościom.
 
  +
[[Plik:Tablica upamiętniająca ofiary katastrofy smoleńskiej Pałac Prezydencki.JPG|right|thumb|250px|Tablica upamiętniająca ofiary katastrofy lotniczej pod Smoleńskiem]]
  +
[[Plik:Tablica upamiętniająca pierwszy koncert Chopina Pałac Prezydencki.JPG|thumb|250px|Tablica upamiętniająca pierwszy publiczny koncert [[Fryderyk Chopin|Fryderyka Chopina]]]]
  +
[[Warszawa pod zaborami|W II połowie XIX wieku]] pałac przebudowywano jeszcze kilkukrotnie, jednak wygląd zewnętrzny przetrwał bez większych zmian. W [[1870]] roku przed pałacem stanął [[pomnik Iwana Paskiewicza]], natomiast w [[1879]] roku w Sali Kolumnowej pałacu po raz pierwszy na widok publiczny wystawiono ''Bitwę pod Grunwaldem'' Jana Matejki. Sytuacja pałacu zmieniła się dopiero w [[1917]] roku, kiedy to zburzono [[pomnik Iwana Paskiewicza]], oraz w [[1918]] roku, kiedy to pałac przejęły polskie władze. W latach [[1919]]-[[1921]] odremontowano go według projektu [[Marian Lalewicz|Mariana Lalewicza]] z przeznaczeniem na siedzibę Prezesa Rady Ministrów oraz Rady Ministrów. W bocznych skrzydłach ulokowano biura Kancelarii Rady Ministrów.
   
  +
Pałac nie został uszkodzony [[Warszawa w okresie II wojny światowej|podczas II wojny światowej]], ponieważ Niemcy przejęli go z przeznaczeniem na luksusowy hotel z kasynem, znanym jako ''Deutsches Haus'', a na ten cel przebudowano pałacowe wnętrza, przy okazji podwyższono również cokoły lwów umieszczonych od strony [[Ulica Krakowskie Przedmieście|Krakowskiego Przedmieścia]]. [[Warszawa w okresie PRL-u|Po II wojnie światowej]] pałac poddano remontowi i przebudowie, które prowadzili [[Teodor Bursche]] i [[Antoni Jawornicki]], z przeznaczeniem na [[Dom w Alejach Ujazdowskich 1|siedzibę Rady Ministrów]], która funkcjonowała tu aż do jej przenosin w [[Aleje Ujazdowskie]]. Pełnił rolę reprezentacyjną, tutaj wręczano nominacje profesorskie, urządzono noworoczne bale oraz spotkania władzy z artystami. W [[1955]] roku odbyła się tutaj uroczystość podpisania Układu Warszawskiego, w [[1970]] roku podpisano układ o normalizacji stosunków PRL z RFN, a w [[1989]] roku odbyła się obrady Okrągłego Stołu. W międzyczasie, bo w [[1965]] roku, przed pałacem stanął odtworzony [[pomnik Józefa Poniatowskiego]].
Okres [[II wojna światowa|II wojny światowej]] pałac przetrwał wyjątkowo bez większych uszkodzeń, aczkolwiek jego wnętrza zostały przez Niemców mocno przebudowane na luksusowy hotel z kasynem nazwany ''Deutsches Haus''.
 
   
  +
W [[1990]] roku rozpoczęto gruntowny remont pałacu z przeznaczeniem na siedzibę Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz jego kancelarii, wówczas też utarła się powszechna dziś nazwa – Pałac Prezydencki. Jako pierwszy w [[1994]] roku zamieszkał tutaj [[Lech Wałęsa]], potem pałac był także rezydencją [[Aleksander Kwaśniewski|Aleksandra Kwaśniewskiego]] oraz [[Lech Kaczyński|Lecha Kaczyńskiego]]. Dopiero w [[2010]] roku prezydent [[Bronisław Komorowski]] zdecydował się zamieszkać w [[Belweder]]ze.
Po wojnie pałac został poddany remontowi i przebudowie, którą prowadzili [[Antoni Brusche]] i [[Antoni Jawornicki]]. Budynek służył Radzie Ministrów aż do jej przeniesienia do gmachu w [[Ujazdowskie (aleje)]]|Alejach Ujazdowskich]]. Później spełniał rolę reprezentacyjną, wykorzystywany do różnego rodzaju oficjalnych spotkań, szczególnie o charakterze uroczystym, np. wręczano tu nominacje profesorskie, urządzano noworoczne bale będące spotkaniem władzy z artystami itp. To właśnie w Pałacu Namiestnikowskim podpisano w [[1955]] [[Układ Warszawski]], w [[1970]] układ o normalizacji stosunków PRL z RFN, natomiast w [[1989]] toczyły się w nim obrady Okrągłego Stołu.
 
   
  +
Po [[Uroczystości pogrzebowe Lecha Kaczyńskiego|katastrofie lotniczej w Smoleńsku]], w której [[Kwiecień 2010|10 kwietnia]] [[2010]] roku zginął prezydent [[Lech Kaczyński]], pałac stał się miejscem uczczenia pamięci tragicznie zmarłego prezydenta. W latach [[2010]]-[[2018]] pod pałacem odbywały się tzw. [[Miesięcznice smoleńskie|miesięcznice smoleńskie]].
W [[1965]] ustawiono przed pałacem pomnik księcia Józefa Poniatowskiego. Jest to kopia pomnika wykonanego przez duńskiego rzeźbiarza Bertela Thorvaldsena w [[1832]], który pozostawił w Warszawie także wiele innych swoich dzieł, m.in. [[pomnik Mikołaja Kopernika|pomnik Kopernika]]. Pomnik Poniatowskiego został zniszczony w grudniu [[1944]] przez hitlerowców (znajdował się wtedy na Placu Saskim). Kopia pomnika została ufundowana i wykonana przez Duńczyków na podstawie modelu oryginału, który zachował się w muzeum Thorvaldsena w Kopenhadze i pierwotnie postawiona w [[1951]] przed [[Stara Pomarańczarnia|Starą Pomarańczarnią]] w [[Łazienki Królewskie|Łazienkach]].
 
   
  +
Na przełomie [[2012]] i [[2013]] roku cztery kamienne lwy sprzed pałacu zostały odrestaurowane, uzyskały także nowe cokoły.
W [[1990]] rozpoczął się gruntowny remont pałacu z przeznaczeniem na siedzibę Prezydenta RP i jego kancelarii. Od tego czasu pałac posiada oficjalną nazwę – Pałac Prezydencki. Drugie piętro w całości zajmują prywatne apartamenty prezydenta i jego rodziny. Jako pierwszy zamieszkał w nim w [[1994]] prezydent [[Lech Wałęsa]], przenosząc się z dotychczasowej siedziby prezydenta w [[Belweder|Belwederze]].
 
   
  +
==Ciekawostki==
Obecnie Pałac Prezydencki zamieszkuje Lech Kaczyński.
 
  +
* Dnia 4 lutego [[1944]] roku w pałacu Namiestnikowskim doszło do pośmiertnych zaślubin [[Akcja Kutschera|zabitego kilka dni wcześniej]] [[Franz Kutschera|Franza Kutschery]] z Norweżką, która spodziewała się jego dziecka. Tylko w taki sposób dziecko mogło znaleźć się pod opieką hitlerowskiego rządu.
  +
* Dnia 18 kwietnia [[1952]] roku w Sali Kolumnowej doszło do prezentacji szczegółowego projektu [[Pałac Kultury i Nauki|Pałacu Kultury i Nauki]] między innymi z udziałem [[Lew Rudniew|Lwa Rudniewa]], który podkreślił, że ''doszliśmy do wniosku, że projekt ten winien mieć na celu stworzenie jednorodnego obrazu, obrazu piękna, który by się łączył w jedną całość architektoniczną i stanowił łączność ze starą Warszawą''.
  +
* Na północnej ścianie lewego skrzydła pałacu (od strony [[Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Józefa Oblubieńca|kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Józefa Oblubieńca]]) zachowała się przedwojenna tabliczka z nazwą skweru Mickiewicza i śladami po kulach.
  +
* Środowiska powiązane z Prawem i Sprawiedliwością oraz rodzinami ofiar [[Uroczystości pogrzebowe Lecha Kaczyńskiego|katastrofy smoleńskiej]] prowadziły starania o umieszczenie przed pałacem [[Pomnik Ofiar Tragedii Smoleńskiej 2010 roku|Pomnika Ofiar Tragedii Smoleńskiej 2010 roku]], zaapelował o to również w [[2015]] roku prezydent RP [[Andrzej Duda]]. Ostatecznie w [[2018]] pomnik stanął na [[Plac Piłsudskiego|pl. Piłsudskiego]].
   
  +
Na pałacu znajduje się także kilka tablic pamiątkowych:
== Linki zewnętrzne ==
 
  +
* tablica upamiętniająca ofiary [[Uroczystości pogrzebowe Lecha Kaczyńskiego|katastrofy lotniczej w Smoleńsku]] [[Kwiecień 2010|10 kwietnia]] [[2010]] roku,
*[http://www.prezydent.pl/x.node?id=45 Prezydent RP - historia pałacu]
 
  +
* tablica upamiętniająca [[Fryderyk Chopin|Fryderyka Chopina]], który zagrał w tym pałacu swój pierwszy publiczny koncert,
*[http://wirtualnepodroze.dziennik.pl/palac_prezydencki/pokoj_v,93.html Wirtualne spacery->Pałac]
 
  +
* tablica upamiętniająca wydarzenia z 5 sierpnia [[1915]] roku, kiedy to żołnierze Batalionu Warszawskiego [[Warszawa w okresie I wojny światowej|po wyparciu]] z [[Warszawa|Warszawy]] wojsk rosyjskich przez wojska niemieckie, po raz pierwszy zaciągnęli w tym miejscu wartę.
*[http://www.abc.wp.pl/prezydent/palac.html Pałac Prezydencki od wewnątrz]
 
  +
* tablica upamiętniająca [[Zgromadzenie Przyjaciół Konstytucji Rządowej]] na południowej ścianie lewego skrzydła pałacu, wmurowana w [[1966]] roku.
*[http://maps.google.com/maps?f=q&hl=pl&geocode=&q=Warszawa,+Krakowskie+Przedmie%C5%9Bcie&sll=52.24255,21.015365&sspn=0.004375,0.007854&ie=UTF8&ll=52.242662,21.015912&spn=0.004375,0.007854&t=h&z=17 Pałac Prezydencki w GoogleMaps]
 
   
 
==Linki zewnętrzne==
  +
* [http://www.prezydent.pl/ Strona internetowa Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej]
  +
* [http://www.prezydent.pl/bip/majatek-kancelarii/palac-prezydencki-w-warszawie/ Pałac Prezydencki na stronie internetowej Prezydenta RP]
  +
* [http://www.prezydent.pl/wycieczka/ Wirtualne wnętrza Pałac Prezydenckiego]
 
* [http://www.abc.wp.pl/prezydent/palac.html Pałac Prezydencki od wewnątrz]
  +
* [http://imageshack.us/photo/my-images/813/paacprezydencki1938.jpg/ Pałac Prezydencki w 1938 roku]
   
  +
==Galeria==
[[Kategoria:Pałace]]
 
  +
<gallery captionalign="left">
  +
Plik:Tablica pierwsza warta 1915 Pałac Prezydencki.JPG|Tablica upamiętniająca wartę z [[1915]] roku
  +
Plik:Zabytkowa tabliczka Skwer Mickiewicza Pałac Prezydencki.JPG|Zabytkowa tabliczka ze śladami po kulach na ścianie lewego skrzydła pałacu
  +
</gallery>
 
[[Kategoria:Pałace|Namiestnikowski]]
 
[[Kategoria: Śródmieście]]
 
[[Kategoria: Śródmieście]]

Aktualna wersja na dzień 11:41, 2 maj 2020

Zabytek
nr w rej.
247
Pałac Prezydencki

Pałac Prezydencki

Palac Prezydencki

Pałac Prezydencki

Palac Prezydencki rocznica wolnych wyborow

Pałac Prezydencki w rocznicę wyborów 1989 roku

Pałac Prezydenckizabytkowy klasycystyczny pałac zlokalizowany przy Trakcie Królewskim, na Krakowskim Przedmieściu 46/48, który jest jedną z rezydencji prezydenta Rzeczypospolitej Polski.

Jest to najpowszechniejsza nazwa tego pałacu, jednak znany jest on także jako Pałac Namiestnikowski, Pałac Radziwiłłów, Pałac Lubomirskich czy Pałac Koniecpolskich.

Historia[]

Pierwszy pałac w tym miejscu powstał w 1643 roku jako pałac barokowy, w stylu rezydencji genueńskich, z inicjatywy hetmana wielkiego koronnego Stanisława Koniecpolskiego. Pałac zaprojektował ówczesny nadworny architekt króla Władysława IV, Konstanty Tencalla. Pałac powstał jako dwupiętrowy, ryzalitowany po bokach, uzyskał także płytki taras od strony skarpy oraz rozległe ogrody w stylu włoskim schodzące aż do Wisły, gdzie znalazła się przystań dla statków. Całość powstała zgodnie z założeniem entre cour et jardin, czyli między dziedzińcem a ogrodem.

W 1659 roku pałac nabył hetman polny i marszałek wielki koronny Jerzy Sebastian Lubomirski, jednak już w 1674 roku przeszedł on w ręce Radziwiłłów z linii nieświeskiej, stając się miejscem częstych zgromadzeń, balów i uczt. W 1694 roku pałac został przebudowany pod okiem Karola Ceroniego i Augustyna W. Locciego, a kolejne przebudowy miały miejsce w latach 1738-1740 według projektu Antonio Solariego oraz w latach 1755-1759 prawdopodobnie według projektu Jana Zygmunta Deybla. Od 1762 roku właścicielem pałacu był Karol Stanisław Radziwiłł, zwany Panie Kochanku, znany ze szczególnie hulaszczego życia oraz wystawnych, bardzo kosztownych uczt. Kiedy jednak poróżnił się z Czartoryskimi i królem Stanisławem Augustem Poniatowskim, przestał bywać w Warszawie, wobec czego w 1768 roku pałac został wynajęty Franciszkowi Ryksowi i zaadaptowany na teatr (między innymi Teatr Narodowy) – tutaj też w 1774 roku wystawiona została pierwsza polska opera: Nędza uszczęśliwiona Michała Kamińskiego z librettem Wojciecha Bogusławskiego. Teatr funkcjonował tutaj do 1778 roku, a w międzyczasie wnętrza przeszły gruntowną renowację.

Pałac nadal należał do Radziwiłłów, jednak wracający do Warszawy Karol Stanisław Radziwiłł z trudem odzyskał pałac od artystów. Należał do niego do 1790 roku, natomiast w latach 1791-1792, w okresie Sejmu Czteroletniego, pałac był siedzibą Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji Rządowej. W 1818 roku pałac został odkupiony przez Rząd Królestwa Polskiego z przeznaczeniem na siedzibę namiestnika, a na ten cel pałac gruntownie przebudowano w latach 1818-1819 według projektu Chrystiana Piotra Aignera. Pałac uzyskał wówczas wygląd klasycystyczny według palladiańskiego schematu kompozycyjnego, boczne skrzydła zostały dociągnięte do linii ulicy, niezmieniona pozostała jedynie parterowa kolumnada. Fasada zyskała także kolumny w porządku korynckim oraz została zwieńczona dziesięcioma rzeźbami wykonanymi przez Pawła Malińskiego. Elewacja ogrodowa uzyskała wystrój neorenesansowy. Ponadto w 1821 roku przez pałacem ustawiono kamienne lwy, dzieło Camillo Laudiniego.

Pierwszym (i jedynym) namiestnikiem, jaki zamieszkał w pałacu, był gen. Józef Zajączek oraz jego żona Aleksandra, którzy zajmowali pałac do 1826 roku – od tego momentu pałac zaczęto nazywać Namiestnikowskim. Dnia 24 lutego 1818 roku w pałacu swój pierwszy publiczny koncert zagrał Fryderyk Chopin, natomiast w latach 20. XIX wieku przed pałacem planowano ustawienie pomnika Józefa Poniatowskiego, jednak do tego nie doszło z powodu wybuchu powstania listopadowego. W czasie jego trwania rezydował tu dyktator Józef Chłopicki oraz Rząd Narodowy. Po upadku powstania pałac pełnił różne role, jednak został poważnie uszkodzony w wyniku pożaru, do jakiego doszło 6 marca 1852 roku. Uszkodzony pałac odbudowano w poprzedniej formie do 1856 roku według projektu Alfonsa Kropiwnickiego. W świeżo wyremontowanym pałacu wyprawiono wielki bal na cześć cara Aleksandra II.

Krakowskie Przedmieście, tłumy po śmierci Lecha Kaczyńskiego

10 kwietnia 2010: żałoba przed Pałacem Prezydenckim

Tablica Zgromadzenie Przyjaciół Konstytucji Pałac Prezydencki

Tablica upamiętniająca Zgromadzenie Przyjaciół Konstytucji Rządowej

Tablica upamiętniająca ofiary katastrofy smoleńskiej Pałac Prezydencki

Tablica upamiętniająca ofiary katastrofy lotniczej pod Smoleńskiem

Tablica upamiętniająca pierwszy koncert Chopina Pałac Prezydencki

Tablica upamiętniająca pierwszy publiczny koncert Fryderyka Chopina

W II połowie XIX wieku pałac przebudowywano jeszcze kilkukrotnie, jednak wygląd zewnętrzny przetrwał bez większych zmian. W 1870 roku przed pałacem stanął pomnik Iwana Paskiewicza, natomiast w 1879 roku w Sali Kolumnowej pałacu po raz pierwszy na widok publiczny wystawiono Bitwę pod Grunwaldem Jana Matejki. Sytuacja pałacu zmieniła się dopiero w 1917 roku, kiedy to zburzono pomnik Iwana Paskiewicza, oraz w 1918 roku, kiedy to pałac przejęły polskie władze. W latach 1919-1921 odremontowano go według projektu Mariana Lalewicza z przeznaczeniem na siedzibę Prezesa Rady Ministrów oraz Rady Ministrów. W bocznych skrzydłach ulokowano biura Kancelarii Rady Ministrów.

Pałac nie został uszkodzony podczas II wojny światowej, ponieważ Niemcy przejęli go z przeznaczeniem na luksusowy hotel z kasynem, znanym jako Deutsches Haus, a na ten cel przebudowano pałacowe wnętrza, przy okazji podwyższono również cokoły lwów umieszczonych od strony Krakowskiego Przedmieścia. Po II wojnie światowej pałac poddano remontowi i przebudowie, które prowadzili Teodor Bursche i Antoni Jawornicki, z przeznaczeniem na siedzibę Rady Ministrów, która funkcjonowała tu aż do jej przenosin w Aleje Ujazdowskie. Pełnił rolę reprezentacyjną, tutaj wręczano nominacje profesorskie, urządzono noworoczne bale oraz spotkania władzy z artystami. W 1955 roku odbyła się tutaj uroczystość podpisania Układu Warszawskiego, w 1970 roku podpisano układ o normalizacji stosunków PRL z RFN, a w 1989 roku odbyła się obrady Okrągłego Stołu. W międzyczasie, bo w 1965 roku, przed pałacem stanął odtworzony pomnik Józefa Poniatowskiego.

W 1990 roku rozpoczęto gruntowny remont pałacu z przeznaczeniem na siedzibę Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz jego kancelarii, wówczas też utarła się powszechna dziś nazwa – Pałac Prezydencki. Jako pierwszy w 1994 roku zamieszkał tutaj Lech Wałęsa, potem pałac był także rezydencją Aleksandra Kwaśniewskiego oraz Lecha Kaczyńskiego. Dopiero w 2010 roku prezydent Bronisław Komorowski zdecydował się zamieszkać w Belwederze.

Po katastrofie lotniczej w Smoleńsku, w której 10 kwietnia 2010 roku zginął prezydent Lech Kaczyński, pałac stał się miejscem uczczenia pamięci tragicznie zmarłego prezydenta. W latach 2010-2018 pod pałacem odbywały się tzw. miesięcznice smoleńskie.

Na przełomie 2012 i 2013 roku cztery kamienne lwy sprzed pałacu zostały odrestaurowane, uzyskały także nowe cokoły.

Ciekawostki[]

Na pałacu znajduje się także kilka tablic pamiątkowych:

  • tablica upamiętniająca ofiary katastrofy lotniczej w Smoleńsku 10 kwietnia 2010 roku,
  • tablica upamiętniająca Fryderyka Chopina, który zagrał w tym pałacu swój pierwszy publiczny koncert,
  • tablica upamiętniająca wydarzenia z 5 sierpnia 1915 roku, kiedy to żołnierze Batalionu Warszawskiego po wyparciu z Warszawy wojsk rosyjskich przez wojska niemieckie, po raz pierwszy zaciągnęli w tym miejscu wartę.
  • tablica upamiętniająca Zgromadzenie Przyjaciół Konstytucji Rządowej na południowej ścianie lewego skrzydła pałacu, wmurowana w 1966 roku.

Linki zewnętrzne[]

Galeria[]