Osiedle „Zakątek” - zespół modernistycznych domów jednorodzinnych położonych po obu stronach ul. Ustrzyckiej na Okęciu, w dzielnicy Włochy.
Domy powstały w latach 1961–66 na podmiejskich terenach skupionych przez założone z inicjatywy warszawskich naukowców w 1956 r. Spółdzielcze Zrzeszenie Budowy Domów Jednorodzinnych „Zakątek”. Autorem projektu domków był architekt i wynalazca, inż. Andrzej Iwanicki (1930–2000). Według pierwotnego założenia miało ich powstać około 70, jednak trwająca latami budowa z powodu braku materiałów i środków finansowych oraz problemów prawnych zakończyła się na dziesięciu domach. Wyróżniają się one nietypowym, kopulastym kształtem, któremu zawdzięczają miano domów kopułowych lub potocznie „kopulaków”.
Do budowy wykorzystano powtarzalne formy, które posłużyły do odlania z betonu kopuł o średnicy 3,3 m, ocieplanych następnie od wewnątrz plastrami pumeksu i tynkowanych, a z zewnątrz częściowo ozdabianych mozaiką. Pierwotnie osiedle liczyło sześć domków trzykopułowych i cztery dwukopułowe, każdy z piwnicą, a niektóre również z garażem. „Kosmiczny” kształt wynikał prawdopodobnie z chęci obejścia przepisów PRL, które ograniczały maksymalną powierzchnię użytkową domu jednorodzinnego do 110 m² – przestrzeń pod łukami lub niższa niż 2,2 m nie wliczała się jednak do tej liczby i w ten sposób domy trzykopułowe, oficjalnie o powierzchni 92 m², w praktyce osiągały metraż 127 m².
Wnętrze miało ściśle określone funkcje. W centralnej części domu, na styku kopuł powstawał łącznik o płaskim stropie, gdzie przewidziano jadalnię, a w jednej z kopuł, nieprzedzielonej ścianami urządzano otwarty na jadalnię salon. Pozostałe, podzielone ścianami kopuły mieściły kuchnię, pomieszczenia sanitarne i sypialnię. Zaprojektowano również wyposażenie każdego wnętrza dostosowane do krzywizn ścian. Podłogi zostały pokryte sztucznym marmurem lub PCV, a w kuchni i łazience – szachownicą małych, czarno-białych płytek. Na ścianach kuchni i łazienki położono białą glazurę.
Z pierwotnych dziesięciu domków do dziś zachowało się kilka. Pozostałe zostały zburzone lub nadbudowane.
Źródła
- Łyszcz, Anna, Kopulaki, ul. Ustrzycka [w] Powojenny Modernizm, 6 października 2012 r. Dostęp 1 czerwca 2015 r.
- Giergoń, Paweł, Warszawa – domki kopułowe na Okęciu [w] Sztuka.net, 6 kwietnia 2009 r. Dostęp 1 czerwca 2015 r.