Edytujesz Most Kierbedzia

{{disambigR|mostu|[[Ulica Kierbedzia]]}}[[Grafika:03925v.jpg|right|thumb|250px|Most Kierbedzia [[Warszawa pod zaborami|przed I wojną światową]]]]
'''Most Kierbedzia''' (Aleksandryjski) – funkcjonujący w latach [[1864]]-[[1915]] i [[1916]]-[[1944]] most na [[Wisła|Wiśle]], pierwszy stalowy most w [[Warszawa|Warszawie]]. Łączył ulice {{ulica|Nowy Zjazd}} i [[ulica Zygmuntowska|Zygmuntowską]].

Wybudowany w latach [[1859]]-[[1864]], pierwotnie nosił imię cara Aleksandra II (''most Aleksandryjski''). Patron przeprawy, choć w Rosji był uważany za światłego reformatora, w Polsce miał złą sławę pogromcy [[Powstanie styczniowe|powstania styczniowego]]. Dlatego też mieszkańcy częściej używali nieoficjalnej nazwy ''most Kierbedzia'', pochodzącej od nazwiska jego projektanta – [[Stanisław Kierbedź|Stanisława Kierbedzia]]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości i odbudowaniu mostu nazwa potoczna została przyjęta jako oficjalna.

==Historia==
[[Plik:Most Aleksandryjski.jpg|right|thumb|250px|Most Kierbedzia [[XIX wiek|w XIX wieku]]]]
Pierwsze konkretne plany budowy mostu w tym miejscu pojawiły się już w latach [[Warszawa pod zaborami|40. XIX w.]] Budowę de facto rozpoczęto już w [[1844]] roku – zrealizowano wówczas {{ulica|Nowy Zjazd}} – wiadukt mający połączyć {{plac|Zamkowy}} z nowym mostem. W [[1846]] roku podjęto jednak decyzję o zaniechaniu budowy samej przeprawy. Wkrótce jednak budowę mostu zaproponowało Towarzystwo Rosyjskiej Kolei Żelaznej – miała nim biec linia kolejowa łącząca [[Warszawa Wileńska|Dworzec Petersburski]] z [[Dworzec Wiedeński|Dworcem Wiedeńskim]] (okolice dzisiejszej stacji [[Warszawa Centralna]]). Budowa przeprawy ruszyła w [[1859]] roku. Tuż po jej rozpoczęciu uznano pomysł przeprowadzenia kolei przez środek miasta za chybiony i most ukończono jako drogowy z torami [[Tramwaje|tramwajowymi]]. W [[1866]] roku ruszył po nich pierwszy warszawski [[Tramwaje|tramwaj]] konny.

Pomimo tego, iż most Kierbedzia był pierwszym stałym mostem od czasów [[Zygmunt August|Zygmunta Augusta]], a budowę mostu stałego uchwalił jeszcze Sejm Czteroletni, ówczesna prasa nie wspomina, nawet w krótkich notatkach, o budowie i postępie prac. Most otwierano bowiem jesienią [[1864]] roku, w atmosferze represji po klęsce [[Powstanie styczniowe|powstania styczniowego]].

5 sierpnia [[1915]] około godz. 6 rano dwa środkowe przęsła mostu zostały wysadzone przez wycofujące się z [[Warszawa|Warszawy]] wojska rosyjskie. Nieuszkodzone pozostały jednak filary mostu, co pozwoliło szybko go odbudować, jednak środkowe przęsła zyskały inny kształt. Już rok później przeprawa z powrotem służyła ruchowi drogowemu. Ponownego, ostatecznego zniszczenia mostu dokonały wojska niemieckie [[Powstanie warszawskie - 13 września|13 września]] [[1944]] roku.

[[Warszawa w okresie PRL-u|Po wojnie]] na ocalałych filarach mostu Kierbedzia osadzono nową przeprawę – [[most Śląsko-Dąbrowski]], który stał się częścią [[Trasa W-Z|Trasy W-Z]]. Wiele pozostałości mostu spoczęło jednak na dnie [[Wisła|Wisły]], były one sporadycznie odnajdowane i wyciągane na brzeg, a następnie zostały odrestaurowane i wystawione na widok publiczny w [[Instytut Badawczy Dróg i Mostów|Instytucie Badawczym Dróg i Mostów]] przy [[Ulica Instytutowa|ul. Instytutowej]].

==Dane techniczne mostu==
* Konstrukcja: stalowa kratownicowa
* Długość: 475 m
* Szerokość:
** całkowita: 17,5 m
** jezdni: 10,5 m
** chodników: 2x3,5 m
* Ilość przęseł: 6

==Ciekawostki==
* Na filarze mostu zaznaczone zostało tzw. [[Zero Wisły]], czyli najniższy stan wody na [[Wisła|Wiśle]], przyjęty w [[1863]] roku jako podstawa dla pomiarów wysokościowych na terenie [[Warszawa|Warszawy]].

==Linki zewnętrzne==
* [http://www.um.warszawa.pl/v_syrenka/miasto/mosty-9.htm Warszawskie mosty – historyczne]
* [http://www.fotohistoria.pl/gallery4/main.php?g2_itemId=59783 Budowa mostu Śląsko-Dąbrowskiego na filarach mostu Kierbedzia]

{{mosty}}
[[Kategoria:Nieistniejące mosty|Kierbedzia]]