Warszawikia

CZYTAJ WIĘCEJ

Warszawikia
Advertisement
Ujednoznacznienie
Ten artykuł dotyczy kościoła na Nowym Mieście. Zobacz też: Kościół św. Jerzego na Cytadeli.

Kościół św. Jerzego – nieistniejący kościół, który zlokalizowany był na Nowym Mieście w pobliżu ul. Świętojerskiej, uznawany za najstarszą historyczną świątynię nowomiejską.

Historia świątyni rozpoczęła się w 1339 roku, kiedy to powstała tutaj drewniana kaplica Aniołów Stróżów, nad którą opiekę sprawowali kanonicy regularni z Czerwińska nad Wisłą, a którzy posiadali tutaj prepozyturę oraz później jurydykę Świętojerską. Oni właśnie około 1454 roku wybudowali pierwszy, murowany, jednonawowy i gotycki kościół św. Jerzego, którego fundatorem mógł być książę mazowiecki Bolesław IV. Od 1507 roku przy kościele działało Bractwo Literackie, które potem przeniosło się na ul. Freta. Około 1560 roku świątynia została przebudowana w stylu renesansowym, prawdopodobnie przez Jana Baptystę Wenecjanina. Wiadomo też, że wówczas obok kościoła znajdowały się zabudowania klasztorne i cmentarz, na którym chowano także samobójców i osoby ścięte przez kata – wśród nich byli: skazany za ateizm w 1689 roku Kazimierz Łyszczyński oraz skazani za udział w porwaniu Stanisława Augusta Poniatowskiego Stanisław Strawiński i Walenty Łukawski, konfederaci barscy.

W 1808 zakon kanoników regularnych został usunięty z Warszawy, w 1817 roku zamknięto cmentarz, a w 1818 roku kościół. Ze świątyni uratował się jednak autentyczny, XVI-wieczny gotycki dzwon, zakupiony w 1819 roku do kościoła św. Katarzyny w Służewie, gdzie znajduje się do dzisiaj. Skomunalizowane grunty i zabudowania wydzierżawiono wkrótce fabryce braci Evansów, którą wkrótce przejęła fabryka Lilpopa – tutaj w 1835 roku po raz pierwszy zamontowano pierwsze w Warszawie oświetlenie gazowe. Fabryka przeniosła się z czasem do nowych zabudowań na Woli (przy ob. ul. Bema), zaś w jej miejscu w 1893 roku ulokowała się wytwórnia firanek i wyrobów koronkowych Towarzystwa Akcyjnego M. S. Feinkind. Na jej potrzeby zakład rozbudowano, rozbierając częściowo ostatnie relikty kościoła, co dokonało się w latach 1895-1896.

Zachowane zabudowania stały się w latach 1913-1916 podstawą do wybudowania całkiem nowej, handlowej Hali Świętojerskiej. Fragmenty dawnej świątyni odkryto podczas rozbierania ruin hali po wojnie, jednak i je w 1962 roku zniszczono. Do dzisiaj nie dotrwały więc żadne relikty kościoła św. Jerzego.

Ciekawostką jest fakt, że od wezwania kościoła nazwę zaczerpnęła ulica Świętojerska.

Linki zewnętrzne

Advertisement