Jan Chrystian Szuch

Jan Chrystian Szuch (Schuch) (1752-1813) – architekt i ogrodnik pochodzenia niemieckiego, działający w Warszawie od 1775. Autor projektów ogrodów w Wilanowie, na Mokotowie i w Łazienkach.

Ogrodnictwa uczył się początkowo od swego ojca, nadwornego ogrodnika dynastii saskiej, potem wstąpił na Akademię Sztuk Pięknych w Dreźnie, gdzie uczył się malarstwa i inżynierii cywilnej. Dla pogłębienia wiedzy wiele podróżował, odwiedził m.in. Kew, Grand Trianon i Schönbrunn. Po przybyciu do Polski w 1775 pracował dla księżnej Izabeli Lubomirskiej i hrabiego Michała Jerzego Mniszcha.

Od 1781 był intendentem ogrodów królewskich Stanisława Augusta Poniatowskiego. Razem z Dominikiem Merlinim i Janem Chrystianem Kamsetzerem jest autorem przebudowy Łazienek Królewskich. Był również autorem projektów ogrodów w Wilanowie i na Mokotowie.

Założył również ogród angielski w dobrach Michała Wandalina Mniszcha w Dęblinie. Zaprojektował także park pałacowy w Pęcicach. Dla zabezpieczenia majątkowego król nadał mu dużą posiadłość graniczącą od zachodu z Łazienkami, która pozostała własnością rodziny do roku 1831 i została skonfiskowana przez władze carskie za udział Adolfa Schucha w powstaniu listopadowym.

Szuch założył również pierwsza szkółkę drzew owocowych w Polsce, gdzie eksperymentował z różnymi nowymi metodami osłaniania drzew od mrozu, aż do niezwykle ciężkiej zimy 1802/1803, która spowodowała znaczne straty finansowe.

Po abdykacji króla w 1795 pracował dla wielu polskich arystokratycznych rodzin. W 1811 został członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk, gdzie przedstawił kilka rozpraw naukowych na różnorodne tematy.

Poślubił Ludwikę Wolską, z którą miał wiele dzieci, lecz tylko jeden syn, Adolf Grzegorz Franciszek Schuch (1792 - 1880), architekt, jest znany z imienia, wnukiem jego był Stanisław Grzegorz Schuch (1892 - 1982), sławny hipolog.

Jan Chrystian Szuch zmarł w Warszawie i tu został pochowany na cmentarzu ewangelickim (al. 7, nr 15), gdzie też spoczywają wszyscy jego potomkowie. Schuchowie zaczęli używać spolszczonej pisowni nazwiska - Szuch - dopiero po roku 1945.

W Warszawie jedną z ulic nazwano aleją Szucha. Jako ciekawostkę można podać fakt, że przy skrzyżowaniu jej z ulicą Emila Zoli znajdują się działające przedwojenne latarnie gazowe.