Warszawikia

CZYTAJ WIĘCEJ

Warszawikia
Advertisement

Hans von Beseler (ur. 27 kwietnia 1850; zm. 20 grudnia 1921) – niemiecki wojskowy, generał-gubernator Generalnego Gubernatorstwa Warszawskiego podczas I wojny światowej.

Kariera w wojsku

Po zdaniu matury w 1868 roku wstąpił w szeregi armii pruskiej. Przydzielono go wtedy do Batalionu Saperów Gwardii w Berlinie. Wkrótce przeniesiony został do 5. dolnośląskiego Batalionu Saperów w Głogowie, gdzie awansował na podchorążego i tamże zdecydował o pozostaniu w armii na stałe. W październiku 1869 roku otrzymał promocję na podporucznika i ponownie służył w Batalionie Saperów Gwardii. W niej walczył w 1870 roku na wojnie prusko-francuskiej. W okresie 1874-1876 w stopniu porucznika służył w Inspektoracie Wojsk Inżynieryjno-Saperskich. Następnie w latach 1876-1880 studiował w Akademii Wojskowej w Berlinie Gross-Lichterfelde, po ukończeniu której został dyplomowanym oficerem sztabowym. Kolejne cztery lata spędził w Sztabie Generalnym w Berlinie. Powrócił tam sześć lat później.

W 1900 roku otrzymał promocję na generała majora. Uchodził za bardzo zdolnego, wybitnego i bardzo cenionego oficera sztabowego, posiadającego wszelkie walory i zdolności, aby pełnić najbardziej odpowiedzialne stanowiska w Sztabie Generalnym. Rozważano jego kandydaturę na objęcie stanowiska Szefa Sztabu Generalnego, po mającym odejść na emeryturę von Schlieffenie. Został nim jednak ostatecznie gen. Helmuth von Moltke. W 1904 roku nadano mu nobilitujący tytuł szlachecki i od tej pory miał prawo używać "von" przed własnym nazwiskiem. Trzy lata później awansował do stopnia generała piechoty. W wieku 61 lat zdecydował się na opuszczenie armii przechodząc w stan spoczynku. Odszedł na emeryturę 5 listopada 1911 roku. Wraz z wybuchem wojny w 1914 roku von Beseler został ponownie powołany do służby czynnej i objął dowództwo nad III Korpusem Rezerwy. Formacja ta została skierowana na front zachodni do Belgii, gdzie w październiku zdobył Antwerpię. W Niemczech ogłoszono to jako wielkie zwycięstwo, a sam von Beseler uzyskał rozgłos. Przez wiele lat służąc w jednostkach inżynieryjno-saperskich, nabył sporego doświadczenia w tej dziedzinie i doskonale wiedział jak prowadzić działania oblężnicze. Za zdobycie Antwerpii otrzymał order "Pour le Merite". Wkrótce potem III Korpus Rezerwy ruszył w ślad wycofujących się wojsk belgijskich, zajmując Ostendę, a następnie do listopada uczestniczył w krwawych i ciężkich bojach we Flandrii.

Generał-gubernator warszawski

Wiosną 1915 roku III Korpus Rezerwy von Beselera przeniesiony został na front wschodni, gdzie wszedł w skład XII Armii zajmującej pozycję między Wisłą i Narwią. Stąd w połowie lipca ruszyło silne niemieckie natarcie w kierunku Warszawy, von Beseler otrzymał rozkaz zdobycia silnej twierdzy w Modlinie. W czasie siedmiodniowego szturmu Niemcy przełamali kolejne linie obrony i 19 sierpnia zmusili rosyjski garnizon Modlina do kapitulacji. Von Beseler ponownie uzyskał rozgłos i odniósł kolejny, poważny sukces militarny. Za te zwycięstwo otrzymał Liście Dębu do orderu "Pour le Merite" i dodatkowo nominację na Generalnego Gubernatora północnej części Królestwa Polskiego, znajdującej się pod okupacją niemiecką, z siedzibą w Warszawie. Stanowisko to objął 24 sierpnia 1915 roku i sprawował je przez ponad trzy kolejne lata aż do samego końca wojny.

Ze względu na ciągnącą się wojnę oraz ogromne straty w ludziach otrzymał zadanie prowadzenia propolskiej polityki, aby w ten sposób można było nakłonić Polaków do większego zaangażowania się po stronie państw centralnych. Pierwszym do tego krokiem była zgoda na uroczyste otwarcie w dniu 15 listopada 1915 roku Uniwersytetu i Politechniki Warszawskiej. Później nastąpiło zaprzysiężenie dwóch cesarzy (Franciszka Józefa i Wilhelma), w którym zapowiadali utworzenie niepodległego państwa polskiego z monarchią dziedziczną. Jego edyktem dnia 8 kwietnia 1916 znacznie poszerzono granice Warszawy.

W okresie 1917-1918 von Beseler był zwierzchnikiem Polskich Sił Zbrojnych, co jednak nie przyniosło oczekiwanych rezultatów, a po tzw. kryzysie przysięgowym w legionach w lipcu 1917 roku cała akcja zakończyła się całkowitym fiaskiem. Pomimo dyplomatycznych i politycznych "propolskich" kroków, von Beseler jako Generalny Gubernator wojskowych i cywilnych władz okupacyjnych odpowiedzialny był za grabieżczą eksploatację ziem polskich, która poniosła Polsce olbrzymie straty gospodarcze. W styczniu 1918 roku Hans von Beseler otrzymał awans do stopnia generała pułkownika. Dnia 10 listopada 1918 roku, po przybyciu do Warszawy Józefa Piłsudskiego, rozpoczęło się rozbrajanie niemieckiego garnizonu, a 11 listopada, na wieść o podpisaniu zawieszenia broni, von Beseler powrócił do Niemiec i wkrótce potem ponownie przeszedł na emeryturę. Był jednak ostro atakowany przez nacjonalistów niemieckich, że oddał władzę bez oporu. Oskarżano go o pobłażliwośc wobec Polaków. Zmarł w 1921 roku w Neubabelsberg pod Poczdamem w wieku 71 lat.

Przypisy

Advertisement