Gród Bródno

Ten artykuł dotyczy grodu na Bródnie. Zobacz też: Bródno (strona ujednoznaczniająca).

Wały grodu Bródno

Pozostałości grodziska

Głaz upamiętniający odkrycie grodziska

Gród Bródno - to dawny gród obronny położony na terenie dzisiejszego parku leśnego Bródno na Bródnie w dzielnicy Targówek. Współcześnie zachowały się pagórki wyznaczające zasięg dawnego grodu.

Gród Bródno był najstarszą osadą na terenie dzisiejszej Warszawy, założoną już IX-X wieku. Był to dwuczęściowy gród bez fosy otoczony wałem ziemno-drewnianym z ostrokołem. Wzniesiony był na wydmowym pagórku, u nasady cypla Równiny Praskiej otoczonego z trzech stron bagnami zasilanymi z rzeczek Brodni i Zązy, w pobliżu brodów przez te rzeki. Szerokość u podstawy wałów grodu wynosiła około 8,5 metra, a wysokość 6 metrów, a samym gród zajmował obszar mniej więcej 47 na 40 metrów, nie był wewnątrz zabudowany, lecz służył jako schronienie na czas wojny. Wały zbudowano w konstrukcji przekładkowej (belki kładzione naprzemiennie wzdłuż i w poprzek wałów), w części górnej – w skrzyniowej (drewniane skrzynie wypełnione gliną i kamieniami) Od południowej strony znajdowała się drewniana brama wjazdowa, a od zachodu pomost wiodący do grodu.

Po północnej i zachodniej stronie grodu powstało podgrodzie - otwarta osada o rzadkiej zabudowie. Budynki wzniesione był tam techniką na zrąb bądź plecionkową. Badania archeologiczne na tym terenie wskazują na istnienie nawet 87 domostw, w tym tzw. "domu z podcieniami". Odkryto także fragmenty dziesięcioszprychowego koła, glinianego pieca czy szczątków roślin i ziaren, co wskazuje na dobrą znajomość rolnictwa u osadników. Mieszkańcy zajmowali się pewnie także hodowlą zwierząt, kowalstwem, garncarstwem czy tkactwem.

Jego powstanie związane było z tworzeniem przez Piastów sieci grodów mających na celu scementowanie dopiero co tworzącego się państwa polskiego. Swoją siedzibą w grodzie miały m.in. lokalne jednostki militarne. Gród istniał do połowy XI wieku i został zniszczony w wyniku najazdu bądź pożaru, po którym mieszkańcy opuścili osadę. Z czasem przetrwały jedynie pozostałości dawnych wałów, zwane przez okolicznych mieszkańców Zagórkami. Znalazły się one w kręgu zainteresowania badaczy od 1947 roku. Wówczas poszukiwania domniemanego grodu rozpoczęli Stanisław Herbst, Ludwik Sawicki i Aleksander Gieysztor. Pierwsze badanie nie przyniosły rezultatów, jednak w 1948 roku zespół Ludwika Sawickiego odkrył pierwsze materiały dowodzące istnienie grodu. Trwające dalej badania potwierdził istnienie w tym miejscu warownego grodu.

Inicjatorką zabezpieczenia śladów po Grodzie Bródno była, mieszkająca do śmierci na Zaciszu, piosenkarka Łucja Prus.

Pozostałości grodu są dostępne do zobaczenia na terenie parku leśnego Bródno, jego istnienie odzwierciedliło się natomiast w nazwach: pobliskiego osiedla Podgrodzie oraz ulicy Przy Grodzisku.