Warszawa Gdańska

Ten artykuł dotyczy stacji kolejowej. Zobacz też: stacja metra Dworzec Gdański, zespół przystankowy Dworzec Gdański i Dworzec Gdański (film dokumentalny).

Budynek stacji

Budynek stacji, zabytkowy żuraw wodny

Widok na perony

Wnętrz budynku stacji

Peron 3

Tablica na budynku dworca

Warszawa Gdańska – stacja kolejowa położona w dzielnicy Śródmieście, przy ul. Słomińskiego 6, na której zatrzymują się pociągi Polskich Kolei Państwowych, Kolei Mazowieckich oraz Szybkiej Kolei Miejskiej (linia S3 oraz linia S4). Obecnie jest dworcem lokalnym obsługującym ruch do Legionowa, Nasielska, Ciechanowa, Działdowa czy Wieliszewa. Stacja tworzy węzeł komunikacyjny ze stacją metra oraz zespołem przystanków autobusowych i tramwajowych. Widnieje na liście przystanków Zarządu Transportu Miejskiego (nr 7903, rozkłady jazdy). Przy dworcu, w ciągu północnej jezdni ulicy Słomińskiego, zlokalizowano 2 strefy Kiss and Ride: jedna, na 3 pojazdy, w zatoce po wschodniej stronie wiaduktu w ciągu ulicy Mickiewicza, druga, na 2 pojazdy, przed samym dworcem.

Stacja kolejowa powstała podczas I wojny światowej jako prowizoryczny przystanek kolejowy wybudowany w miejscu wcześniejszego Dworca Kowelskiego. Obok dworca istniała także towarowa stacja rozrządowa, której torowiska dochodziły aż do ul. Stawki, do Miejskich Zakładów Zaopatrywania Warszawy. W 1937 zabudowania dworca rozebrano częściowo w związku z budową wiaduktu żoliborskiego. Tory wokół stacji podczas powstania warszawskiego znalazły się w rękach niemieckich, a powstańcy próbowali je zdobyć, jednak szturmy z 3 sierpnia oraz 20 sierpnia kończyły się masakrami polskich żołnierzy. Wobec niemożliwości połączenia powstańców na Żoliborzu i Starym Mieście konieczna była komunikacja kanałami.

Niezniszczone podczas II wojny światowej fragmenty rozebrano w 1958 roku w związku z budową nowego budynku dworca kolejowego, który wzniesiono w latach 1958-1959 według projektu S. Kallera. W 1968 roku w wyniku wydarzeń marcowych z dworca pociągami wyjechało wielu obywateli polskich pochodzenia żydowskiego. W 1984 roku budynek dworca spłonął, odbudowano go i nadbudowano o piętro, które ponownie zostało uszkodzone w pożarze dachu w 1987 roku. Okoliczne bocznice w międzyczasie straciły na znaczeniu i były stopniowo likwidowane i zabudowywane, m.in. przez centrum handlowe „Arkadia”.

Na początku XXI wieku stacja została przebudowana, perony zostały dostosowane do obowiązujących standardów, zlikwidowano nieużywane tory używane do około 1985 roku przez pociągi z kierunku północnego i wschodniego kończące tu bieg i zbudowano przejście podziemne, które połączyło perony stacji z przejściem podziemnym pod ul. Słomińskiego oraz stacją metra A-17 Dworzec Gdański. Miało ono powstać już w 2003 roku, jednak jego realizacja opóźniła się. Porozumienie w tej sprawie podpisano dopiero w 2008 roku, a 16 czerwca 2009 roku otwarto koperty w przetargu – najniższą ofertę zaproponowała firma Strabag – 129 mln złotych. Umowę podpisano 9 września, a prace rozpoczęły się w październiku 2009 roku i zakończyły się 28 lutego 2011 roku. Podczas remontu udało się zachować i odrestaurować stary żuraw wodny z lat 20. XX wieku.

W czerwcu 2013 roku Polskie Koleje Państwowe rozpoczęły poszukiwania prywatnego inwestora, gdyż spółka ma zamiar przebudować dworzec kolejowy na nowoczesne centrum przesiadkowe oraz zagospodarować okoliczne tereny – sytuacja ta objęła prawie pięciu hektarów wokół dworca. Oferty sześciu deweloperów pokazano w sierpniu 2013 roku, na początku października do następnego etapu zaproszony trzy z nich, które na początku grudnia zaprezentowały wizualizacje swoich projektów. W kwietniu 2014 roku PKP wybrało firm Ghelamco do współpracy przy realizacji projektu, prace mogłyby się rozpocząć na przełomie 2014 i 2015 roku. Projekt na zlecenie firmy Ghelamco opracowała pracownie Sud Architectes. Swoje zastrzeżenia zgłosiło jednak wojsko, gdyż przebiega tędy strategiczna dla obronności linia kolejowa. W grudniu 2014 roku rozpisano też przetarg na dobudowanie dodatkowego peronu. Umowę ze zwycięzcą przetargu podpisano na początku czerwca 2015 roku, roboty miały trwać pół roku i objąć, obok budowy kolejnego peronu (pod który zostawiono rezerwę), przebudowę torów w północnej części stacji (najbardziej oddalonej od budynku dworca i używanych przede wszystkim przez pociągi towarowe), a także niektórych rozjazdów i części sieci trakcyjnej. Roboty zakończono na początku sierpnia 2016 roku.

Na budynku umieszczona jest tablica upamiętniająca 1968 rok, kiedy to tysiące obywateli polskich pochodzenia żydowskiego zostało zmuszonych do opuszczenia Polski na zawsze. Wielu z nich wyjeżdżało z Dworca Gdańskiego. Na tablicy widnieje cytat Henryka Grynberga: tu więcej zostawili po sobie niż mieli.

Galeria

Budynek stacji (1962)

Panorama stacji (2017)

Panorama stacji (2017)

Linki zewnętrzne

• Warszawa Gdańska na Wikipedii
• Warszawa Gdańska na stronie warszawa1939.pl