Warszawikia

CZYTAJ WIĘCEJ

Warszawikia
Advertisement
SolarisUrbino18CNG

Autobus Solaris Urbino 18 CNG na linii 186

CH Reduta (przystanek, autobus 158)

Autobus Solaris Urbino 18 na linii 158 na pętli CH Reduta

MAN NG 363 Lion's City G 3456 Marki

Autobus MAN NG363 Lion's City G na linii 718 na pętli Czarna Struga

Sieć połączeń autobusowych w Warszawie składa się z 303 linii o łącznej długości około 4 600 kilometrów. Obsługuje je 1 808 autobusów należących do 6 przewoźników, spośród których wszystkie są niskopodłogowe i mają biletomaty, 1 727 ma klimatyzację, a 1 805 ma zapowiedzi głosowe[1].

Podobnie jak cała komunikacja miejska, linie autobusowe administrowane są przez Zarząd Transportu Miejskiego (ZTM), podlegający miejskim władzom samorządowym. ZTM ustala trasy i rozkłady jazdy, a także wydaje bilety i organizuje ich kontrolę. Przewozy wykonywane są przez firmy wyłaniane w drodze przetargów.

Historia

XX-lecie międzywojenne

W 1920 roku podjęto decyzje o powstaniu Wydziału Ruchu Autobusowego przy Tramwajach Warszawskich, a pierwsza linia autobusowa wyjechała na ulice 29 czerwca 1920 roku. Na początku sprowadzono autobusy marki Saurer i Benz-Gaggenau. Kursowały tylko kilka dni, po czym zostały zmobilizowane wraz kierowcami do obrony Warszawy w 1920 przed wojskami bolszewickimi. W 1921 roku uruchomiono trzy linie, jednak w 1925 r. zdecydowano o likwidacji komunikacji autobusowej.

Prawdziwy renesans spółka przeżywała pod koniec lat dwudziestych XX wieku (1928). Sprowadzono francuskie autobusy Somua, do których nadwozia częściowo budowano w Warszawie. Pojawiło się wiele nowych połączeń, uruchomiona została nowa zajezdnia przy ul. Łazienkowskiej. W 1938 roku wprowadzono nowoczesne wzory znaków przystankowych, stosowane aż do 1988 roku. W 1939 r. połowę taboru stanowiły autobusy Chevrolet EFD183 "Bielany", do których nadwozia produkowała firma na Bielanach. W 1938 r. zakupiono autobusy Saurer Zawrat. Sprowadzono też autobusy różnych typów na próbę. Po wybuchu II wojny światowej autobusy liniowe wyjechały na ulice miasta już 10 września 1939 roku. 28 września 1939 roku, ponownie zawieszono kursowanie autobusów, by wznowić ich działanie dopiero 3 października 1939 roku. Od listopada 1939 roku zaczęła się regularna likwidacja taboru, wojnę przetrwało kilka autobusów Somua i Chevrolet, które przywrócono do ruchu.

Po II wojnie światowej

1983-KMKM

Zabytkowy Jelcz MEX 272 należący do Klubu Miłośników Komunikacji Miejskiej

P1010366

Autobus Ikarus 260.73A na linii 136 na pętli Ursynów Południowy

Komunikacja autobusowa pojawia się ponownie w kwietniu 1945 roku. W skład taboru wchodziły wówczas wozy ciężarowe, które powoli zastępowano zagranicznymi wozami otrzymanymi w darach od miast europejskich.W 1947 r. zakupiono najnowocześniejsze francuskie autobusy Chausson, o nadwoziach metalowych samonośnych. Pierwsza partia przyjechała (kierowcy byli specjalnie dobierani) na własnych kołach z Paryża przez Strasburg, Norymbergę i Wrocław. W związku z rejonizacją typów - w Warszawie stały się one na wiele lat jedynym typem, bardzo dobrze ocenianym przez kierowców. Zakupiono także węgierskie autobusy Mavag (później Ikarus). Były one, jako nieprzydatne w ruchu miejskim, zamienione z operatorem dalekobieżnym PKS na chaussony.

W 1951 roku na ulice wyjechały węgierskie Ikarusy 601 z nowej zajezdni „Inflancka”.

W międzyczasie pojawiły się też nowe autobusy marki Škoda 706RT Karosa. W końcu 1958 r. podpisano umowę na ich produkcję w w Polsce pod marką Jelcz (podwozia przyjeżdżały na własnych kołach do Jelcza). Pierwszy jelcz pojawił się w Warszawie już w 1959 r. Był to istotny krok wstecz w stosunku do samonośnej konstrukcji chaussonów.

Jednocześnie na próbach jeździł pierwszy przegubowiec w Polsce włoskiej marki Fiat-Viberti - eksponat z Targów Poznańskich. Przedsiębiorstwo autobusowe interesowało się autobusami tego typu pojawiającymi się na Zachodzie. Oba te fakty były inspiracją do budowy autobusów przegubowych na bazie autobusów Jelcz i Karosa. W Warszawie - w 1962 r. zbudowano ich 22, po czym przekazano produkcję do Jelcza. Były one zestawiane z uszkodzonych autobusów miejskich i dalekobieżnych (węższe drzwi płatowe zastępowano składanymi z kasowanych autobusów Chausson). Człony więc różniły się między sobą. Tylny człon miał oś kierowaną przejętą z kasowanych autobusów Chausson.

Pierwszy nocny autobus pojawił się na ulicach Warszawy w 1963 roku, w tym samym roku przybyły nowe zajezdnie: „Redutowa” i „Woronicza”. Rok 1964 zapisał się w historii jako rok „kasowników”, gdyż w tym właśnie roku zlikwidowano konduktorską sprzedaż biletów. W 1969 roku została oddana do użytku zajezdnia „Ostrobramska”, a rok później „Kleszczowa” oraz „Chełmska”.(zbudowana jako trolejbusowa w 1959 r.). W 1972 roku na komunikacyjnej mapie stolicy pojawiła się zajezdnia „Pożarowa”, w latach 70. XX wieku ulice zdominowały autobusy Berliet PR100 i Jelcz PR110, które zostały wyparte przez niezwykle niezawodne i wytrzymałe Ikarusy, począwszy od typu Ikarus 280.11. W 1985 roku oddana do użytku została zajezdnia „Stalowa”. W 1988 roku nastąpiła zmiana wzorów znaków przystankowych. W 1992 roku utworzono Zarząd Transportu Miejskiego jako organ pełniący pieczę nad rozkładami jazdy wszystkich linii tramwajowych i autobusowych, natomiast 1 marca 1994 roku nastąpiła całkowita reorganizacja stołecznego transportu. Miejskie Zakłady Komunikacyjne zostały podzielone na:

  • Tramwaje Warszawskie – obsługujące wszystkie linie tramwajowe oraz ich torowiska
  • Miejskie Zakłady Autobusowe – obsługujące linie autobusowe i trolejbusowe wraz z zajezdnią „Piaseczno”
  • Spółdzielnia Usług Socjalnych – zarządzająca dotychczasowymi ośrodkami wypoczynkowymi MZK Warszawa.

W roku 1995 zlikwidowano zajezdnie „Piaseczno” i „Pożarowa”. 18 stycznia 1997 roku na ulicach pojawiły się pierwsze autobusy niskopodłogowe. W 1999 roku wprowadzono do eksploatacji nowoczesne i niskopodłogowe autobusy Solaris Urbino 15. W 2001 do Solarisów dołączyły autobusy marki MAN. Rok 2003 przyniósł likwidację zajezdni „Inflancka”. W 2005 roku wprowadzono do eksploatacji autobusy Solaris Urbino 18 z klimatyzacją. W roku 2006 zlikwidowana została zajezdnia „Chełmska”.

Współczesność

Plac Tysięclecia (autobus 401)

Autobus Mercedes Conecto G na linii 401 na pl. Tysiąclecia

W 2011 roku Miejskie Zakłady Autobusowe podpisały umowę na zakup kolejnych 168 autobusów, które dostarczone zostały przez firmy Solaris i Solbus, zaś w 2012 roku zakupiono 105 kolejnych autobusów, w tym pojazdy marki Mercedes. W 2013 roku najpierw rozpisano przetarg na 36 nowych autobusów, które dostarczyły firmy Solaris i Solbus, natomiast kilka miesięcy późniono rozpisano przetarg na kolejnych 35 autobusów napędzanych gazem oraz 47 autobusów napędzanych olejem napędowym. Ten drugi rozstrzygnięto początkowo na korzyść Solarisa, który choć zaproponował wyższą o 2 mln złotych cenę niż Solbus, to oferty nie uznano ze względu na niepełny zapis zużycia paliwa (51 l zamiast 51,0 l) – złożono jednak odwołanie, które zostało uznane przez Krajową Izbę Odwoławczą[2]. Po ponownym rozpatrzeniu ofert wybrana została firma Solbus[3], która dostarczyła wszystkie pojazdy do kwietnia 2014 roku. Do pierwszego przetargu zgłosiła się zaś tylko firma Solbus, która zaproponowała autobusy napędzane metanem, paliwo oraz aparaturę do tankowania[4] – kontrakt został podpisany w grudniu 2013 roku[5], a pierwsze autobusy na metan pojawiły się na ulicach na początku 2015 roku.

Dnia 30 listopada 2013 roku po raz ostatni na trasie liniowej pojawiły się autobusy marki Ikarus, od tego momentu ulicami kursują już tylko autobusy niskopodłogowe.

Przewoźnicy

507 (Dworzec Centralny)

Autobus Solaris Urbino 18 na linii 507

Warszawskie linie autobusowe na zlecenie ZTM-u obsługuje sześciu przewoźników:

Numeracja linii

Metro Wilanowska (przystanek 3)

Słupek przystanku autobusowego z naklejkami zatrzymujących się na nim linii

Linie autobusowe ponumerowane są wg następującego wzoru: każde oznaczenie składa się z trzech znaków, z czego pierwszy może być literą lub cyfrą, a dwa ostatnie zawsze są cyframi. Wyjątkiem są linie ekspresowe, zastępcze i niektóre lokalne, których oznaczenia składają się z jednej litery i jednej cyfry oddzielonych od siebie dywizem.

Pierwszy znak w oznaczeniu oznacza rodzaj linii. Po Warszawie kursują następujące rodzaje linii:

  • 1xx i 2xx (124 linie w ruchu) – linia zwykła – kursuje codziennie(wyjątki: 121, 163, 171, 192, 225 i 262), od godz. 4 do 24, zatrzymuje się stale lub warunkowo na wszystkich napotkanych przystankach. Linia 100 jest uruchamiana sezonowo.
  • 3xx (18 linii w ruchu) – linia zwykła okresowa – kursuje w określone dni tygodnia i w określonych godzinach (najczęściej od poniedziałku do piątku w godzinach szczytu komunikacyjnego), zatrzymuje się stale lub warunkowo na wszystkich napotkanych przystankach. Linia 300 jest uruchamiana sezonowo.
  • 4xx (5 linii w ruchu) – linia przyspieszona okresowa – kursuje w określone dni tygodnia i w określonych godzinach (najczęściej od poniedziałku do piątku w godzinach szczytu komunikacyjnego), zatrzymuje się stale lub warunkowo na wyznaczonych (przesiadkowych i innych ważnych) przystankach.
  • 5xx (20 linii w ruchu) – linia przyspieszona zwykła – kursuje codziennie(wyjątek: 501) od godz. 4 do 24, zatrzymuje się stale lub warunkowo na wyznaczonych – przesiadkowych i innych ważnych – przystankach.
  • 7xx (35 linii w ruchu) – linia strefowa zwykła – kursuje pomiędzy Warszawą (strefa 1) a terenami podmiejskimi (strefa 2), kursuje codziennie od godz. 5 do 23, zatrzymuje się stale lub warunkowo na wszystkich napotkanych przystankach. Na przejazd między strefami obowiązuje specjalna taryfa biletowa.
  • 8xx (5 linii w ruchu) – linia strefowa okresowa – kursuje pomiędzy Warszawą (strefa 1) a terenami podmiejskimi (strefa 2), kursuje w określone dni tygodnia i w określonych godzinach (najczęściej od poniedziałku do piątku w godzinach szczytu komunikacyjnego), zatrzymuje się stale lub warunkowo na wszystkich napotkanych przystankach. Na przejazd między strefami obowiązuje specjalna taryfa biletowa. Linia 800 jest uruchamiana sezonowo.
910 - by BartekBD

Naklejka linii specjalnej 910

  • 9xx (1 linia w ruchu) – linie specjalne bądź uzupełniające – linie uruchamiane na specjalne okazje, takie jak np. z okazji rocznicy Powstania Warszawskiego kursując na Powązki, a także dowozowa na różne wydarzenia sportowe i koncerty; wyjątkiem jest linia 900.
  • Cxx (0 linii w ruchu) – linie cmentarne – kursują w dniu Wszystkich Świętych (1 listopada) i w okolicznych dniach. Większość linii cmentarnych ma charakter linii przyspieszonych.
  • E-x i Exx (2 linie w ruchu) – linie ekspresowe – kursują od poniedziałku do piątku w godzinach szczytu komunikacyjnego, zatrzymuje się tylko na kilku najważniejszych przystankach na trasie.
  • L-x i Lxx (51 linii w ruchu) - linie lokalne uzupełniające – kursuje tylko na terenie miejscowości podwarszawskich; wyjątkami są linie L-4, L-6, L-7, L33, L39, L49 i L50, które wjeżdżają do Warszawy.
Nocne-dwc

1: Postój linii nocnych przy Dworcu Centralnym
2 i 3: Wyjazd linii nocnych z jezdni przy dworcu

  • Nxy (42 linie w ruchu) – linie nocne – kursują każdej nocy od godz. 23 do 5 (wyjątkiem jest linia N58 kursująca tylko w noce z piątku na sobotę i z soboty na niedzielę), zatrzymują się warunkowo na wszystkich napotkanych przystankach (wyjątkami są przystanki Centrum, Dworzec Wschodni (Kijowska) , Metro Ursynów i Koncertowa gdzie linie zatrzymują się stale). Niektóre z linii nocnych przekraczają granicę stref biletowych. Trasy linii nocnych są ustalane tak, aby wszystkie linie spotykały się na wspólnym krańcu Dworzec Centralny (wyjątkiem są linie N0x i N5x nie wjeżdżające do Centrum) oraz aby w najważniejszych ciągach komunikacyjnych zapewniały częstotliwość kursowania równą 30 minut.
  • Z-x i Zxx (5 linii w ruchu) – linie zastępcze – kursują na trasach zastępczych, zazwyczaj podczas remontów odcinków dróg lub tras tramwajowych. Mogą mieć charakter linii zwykłej, przyspieszonej, strefowej, a nawet nocnej.

W przypadku linii nocnych drugi i trzeci znak (cyfry) zawsze oznaczają rejony Warszawy, gdzie dana linia ma pętle. Szczegóły.

Dawne oznaczenia:

  • 2xx – do 1985 roku – oznaczenie linii podmiejskich (odpowiednik dzisiejszych linii strefowych).
  • 2xx – do 2008 roku – oznaczenie linii cmentarnych.
  • 3xx – do 1964 roku – oznaczenie linii przyspieszonych
  • 4xx – do 1986 roku – oznaczenie linii przyspieszonych.
  • 6xx – do 2007 roku – oznaczenie linii nocnych.
  • 9xx – dawne oznaczenie linii podmiejskich obsługiwanych przez ajentów.
  • X (oznaczenie literowe) – do 1993 roku – linie pospieszne – częściowy odpowiednik dzisiejszych linii przyspieszonych i ekspresowych.
  • X (oznaczenie literowe; do 1961) oraz miejscowość – do 1991 – oznaczenie linii sezonowych, kursujących w okresie od ok. maja/czerwca do września, łączących Warszawę (zwykle Plac Defilad) z podwarszawskimi miejscowościami wypoczynkowymi.
  • xxx-kreślone – do 1963 roku – oznaczenie linii nocnych.
  • xxx-bis – do 1986 roku – linie pomocnicze, kursujące stale lub w godzinach szczytu komunikacyjnego. Ich trasy częściowo pokrywały się z trasami linii zwykłych lub przyspieszonych, dzięki czemu wspomagały je one na najbardziej obciążonych odcinkach.
  • x-nocny (dla oznaczeń literowych) – do 1970 roku – oznaczenie linii nocnych pospiesznych.

Linie funkcjonujące

Linie dzienne

Linie nocne

Ciekawostki

E-8 Światowida

Autobus linii E-8 na ul. Światowida

Tablica 809 (03

Tablica linii 809 i przystanki Postępu następujące bezpośrednio po sobie

DSCF6455

Autobus Solaris Urbino 15 na linii N62

  • W Warszawie znajduje się 3 720 przystanków autobusowych, a w aglomeracji warszawskiej 2416[1].
  • Średnia odległość między przystankami autobusowymi to 1041 metrów, jest to jednak liczba zawyżona przez linie ekspresowe (średnia odległość bez linii ekspresowych 699 m).
  • Najdłuższy odstęp między kolejnymi przystankami ma linia 733 w kierunku Młochowa – ok. 14.8 kilometra między przystankami Stoicka i Kościuszki.
  • Najkrótszymi liniami autobusowymi dziennymi są linie: 308 (ok. 3.4 km), 900 (ok. 3.3 km), 221 i 379 (obie po ok. 3.1 km), zaś najkrótszą nocną – N38 (ok. 8.7 km).
  • Najdłuższymi dziennymi liniami autobusowymi są linie 720 (ok. 39.6 km) oraz 850 (ok. 38.4 km), a nocną – N02 (ok. 38.4 km); najdłuższą linią autobusową w historii była linia zastępcza Z14 z kursem o długości 53 kilometrów.
  • Zielonka, Kobyłka i Wołomin nie posiadają dziennej komunikacji autobusowej łączącej je bezpośrednio z Warszawą, ale łączy je linia nocna N62.
  • Najczęściej kursującą linią była 508 (co 3 minuty w godzinach szczytu), a obecnie są to linie 105, 109 i 709 (co 4 minuty w szczycie).
Buspas na Trasie Łazienkowskiej

Buspas na Trasie Łazienkowskiej

727 (tablica boczna)

Tablica boczna 727 z nietypowym przystankiem Kolejka Piaseczyńska

Solec (autobus 985)

Autobus linii 985 na ul. Solec

Przypisy












Advertisement