Warszawikia

CZYTAJ WIĘCEJ

Warszawikia
Advertisement

Aleje Jerozolimskie – jedna z największych i najważniejszych arterii Warszawy przebiegająca przez Śródmieście, Ochotę, Włochy i Ursus, biegnąca od Wisłostrady (Mostu Poniatowskiego) do granic miasta przy skrzyżowaniu z ul. Bodycha i ul. Sosnkowskiego. Jej długość to niemal 12 kilometrów.

W różnych okresach swego istnienia ulica nosiła nazwy Droga Jerozolimska, Ulica Jerozolimska, Aleja Jerozolimska, Bahnhofstraße (Dworcowa), odcinkami również aleja 3 Maja, Reichstraße (Rzeszy), Ostlandstraße (Ziem Wschodnich) oraz aleja Sikorskiego.

Historia[]

Aleje Jerozolimskie (przed wojną)

Aleje Jerozolimskie (okres międzywojenny)

Plac Zawiszy (lata powojenne)

Aleje Jerozolimskie przy pl. Zawiszy w latach powojennych

Nowa Jerozolima[]

Historia Alei Jerozolimskich sięga 1702 roku, kiedy to w rejonie obecnej ul. Smolnej i ul. Książęcej z inicjatywy J. Szwarcenberga-Czernego założona została jurydyka Bożydar-Kałęczyn, potem należąca do Augusta Sułkowskiego. Właśnie on był inicjatorem założenia w 1774 roku w zachodniej części jurydyki, w rejonie obecnego pl. Zawiszy, żydowskiego osiedla Nowa Jerozolima, przeznaczonego dla Żydów. Wkrótce jednak magistrat wytoczył Sułkowskiemu proces, broniąc się w ten sposób przed niewygodną konkurencją, jaką w zakresie handlu stanowili Żydzi, niechętni osadzie byli też mieszkańcy, który w 1775 roku ją zdemolowali. Pomimo protestów sądy marszałkowskie nakazały likwidację osiedla, co miało miejsce 23 stycznia 1776 roku. Zabudowania zburzono, a wszelkie dobra materialne skonfiskowano.

Ulica i Aleja Jerozolimska[]

Z dawnego osiedla pozostała jedynie wiodąca do niego droga, zwana Drogą Jerozolimską – stała się ona jednak podstawą pod późniejsze prace regulacyjne. Jej śladem w latach 1823-1824 wytyczona została szeroka na 44 metry droga obsadzona sześcioma rzędami topól, na której zakończeniu, w rejonie obecnego pl. Zawiszy, usytuowane zostały dwie rogatki jerozolimskie, zaprojektowane przez Jakuba Kubickiego, natomiast u zbiegu Brackiej z Chmielną wzniesiono budynek Koszar Drogi Jerozolimskiej. Wschodni fragment ulicy, biegnący od Nowego Światu do brzegu Wisły schodził natomiast w dół wykopem w skarpie wiślanej schodził wykopem w kierunku Wisły.

Pierwszym znaczącym obiektem wzniesionym przy ówczesnej ulicy był wybudowany w latach 1844-1845, a zaprojektowany przez Henryka Marconiego Dworzec Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, usytuowany u zbiegu z ul. Marszałkowską. Od tego momentu niemal niezmiennie do dzisiaj północna pierzeja Alej Jerozolimskich powiązana jest z przebiegającą tędy trasą kolejową, jednakże sama budowa dworca dała impuls do rozwoju południowego Śródmieścia oraz samej drogi, która w tym właśnie okresie otrzymała nazwę ulicy Jerozolimskiej. Pierwsze kamienice zaczęły powstawać już w latach 50. XIX wieku, ale prawdziwy boom budowlany nastąpił po 1875 roku – wówczas zrealizowanych zostało mnóstwo secesyjnych i historyzujących kamienic, a w kolejnych latach także szereg wczesnomodernistycznych budynków, które zastępowały otaczające dawniej ulicę ogrody i sady. Ranga ulicy wzrastała, dzięki czemu pod koniec XIX wieku zmieniono jej nazwę na aleję Jerozolimską.

Już w XX wieku nastąpił dalszy rozwój infrastruktury al. Jerozolimskiej – około 1900 przy ul. Żelaznej wybudowano Dworzec Kolei Kaliskiej, a w 1904 roku ruszyła budowa wiaduktu oraz Mostu Poniatowskiego, która zakończyła się w 1913 roku. Wzniesiono także mnóstwo reprezentacyjnych kamienic, które istnieją do dzisiaj: kamienica S. Rostkowskiego (nr 99), kamienica Hoserów (nr 51) czy Hotel Polonia (nr 45).

Aleje Jerozolimskie[]

Muzeum Narodowe (1)

Gmach Muzeum Narodowego (nr 3)

Bank Gospodarstwa Krajowego (Nowy Świat - Aleje Jerozolimskie)

Gmach Banku Gospodarstwa Krajowego (nr 7)

Wkroczenie wojsk niemieckich do Warszawy przyniosło Polsce sporo swobody, także w nadawaniu nazw ulicom. Dlatego też w 1916 roku aleja zmieniła nazwę na Aleje Jerozolimskie, a odcinek na wschód od Nowego Światu zmienił nazwę na al. Trzeciego Maja. Zaczęły powstawać kolejne, coraz nowocześniejsze obiekty, jak gmach Banku Gospodarstwa Krajowego (nr 7), gmach Muzeum Narodowego (nr 3) czy zespół modernistycznych kamienic w zachodniej części ulicy, jednak do największych inwestycji należała wybudowana w latach 1921-1932 linia średnicowa wraz z tunelem kolejowym pod Alejami Jerozolimskimi. Zwieńczeniem całej inwestycji miał stać się Dworzec Główny. Jego budowa rozpoczęła się w 1932 roku, była to jedna z największych inwestycji międzywojennej Warszawy, tym bardziej, że planowo utrzymywano kursowanie pociągów. Miał on docelowo zastąpić stopniowo rozbierany Dworzec Wiedeński. W 1939 roku dworzec był w stanie surowym, choć został częściowo zniszczony przez pożar, a następnie przez niemieckie bombardowania. Dworzec prowizorycznie ukończyli Niemcy w 1940 roku.

Jeszcze w okresie międzywojennym planowane było przedłużenie ulicy na zachód od pl. Zawiszy, w kierunku Dworca Zachodniego, jednak droga ta nigdy nie wyszła poza sferę planów. Nowe odcinki ulicy nazywałyby się: ul. Edwarda Szpeka (do Szczęśliwickiej), ul. Skalmierzycka (do Bema) oraz dalej ul. Kołomyjska. Najpewniej jednak po wybudowaniu przedłużenia całość uzyskałaby nazwę Aleje Jerozolimskie, co widać na innych przedwojennych planach.

Podczas II wojny światowej Niemcy zmienili nazwę Alej na Bahnhofstrasse (Dworcowa), a potem na Reichstrasse (Rzeszy) i Ostlandstrasse (Ziem Wschodnich), powrócił też pomysł rozbudowy ulicy na zachód, jednak ostatecznie rozebrano jedynie rogatki jerozolimskie. W czasie powstania warszawskiego Aleje znajdowały się w rękach Niemców, a komunikacja między północnym a południowym Śródmieściem była możliwa tylko dzięki niewielkiemu tunelowi łączącemu kamienicę nr 17 oraz nr 22. W wyniku działań wojennych zabudowa ulicy została w dużej mierze zniszczona, w ruinie znalazło się przeszło 30 kamienic, ponadto wysadzone w powietrze przez hitlerowców zostały również obiekty strategiczne dla miasta – Most Poniatowskiego oraz Dworzec Główny.

W-wa Centralna

Dworzec Centralny

Po wojnie zdecydowano nie odbudowywać zniszczonej zabudowy, choć wyjątkiem są tutaj odbudowane w nowej szacie kamienice nr 30, nr 32 i nr 34, oprócz tego kontynuowano dewastację nawet bardzo dobrze zachowanych obiektów, m.in. willi Henryka Marconiego na rogu ul. Marszałkowskiej. Przetrwała jednak dość spora część dawnej zabudowy, szczególnie między Emilii Plater a Marszałkowską – choć planowano ich daleko idące przekształcenia, plany nigdy nie doszły do skutku. W latach 1947-1949 część na wschód od Nowego Światu nosiła nazwę Aleja Sikorskiego (por. al. Sikorskiego), jednak w 1949 roku dla całej ulicy przywrócono oryginalną nazwę Aleje Jerozolimskie. Zaproponowano też przedłużenie linii tramwajowej na zachód do Dworca Zachodniego, jednak ten pomysł również nie wyszedł nigdy poza sferę planów.

W latach 60. XX wieku Aleje Jerozolimskie zostały znacznie przebudowane i poszerzone, w 1961 roku dokonała się przebudowa odcinka Nowy ŚwiatMarszałkowska, zaś w 1965 roku odcinka ChałubińskiegoRaszyńska, następnie w latach 1969-1970 przebudowa skrzyżowanie z ul. Marszałkowską, gdzie utworzono rondo z przejściami podziemnymi – otwarte oficjalnie 30 grudnia 1970 roku. Jednocześnie rozpoczęto przygotowania do budowy przedłużenia Alej Jerozolimskich w kierunku zachodnim, które rozpoczęto od nadania mu (w 1969 roku) nazwy "Aleje Jerozolimskie", choć proponowano m.in. nazwę "Bohaterów Warszawy" (por. Bohaterów Warszawy). Odcinek od pl. Zawiszy do granic miasta powstał w latach 70. XX wieku, najpierw zrealizowano fragment zachodni od ul. Wery Kostrzewy, otwarty w listopadzie 1971 roku, a pozostała część gotowa była w lipcu 1973 roku. Nie powstał jednak planowany wcześniej tunel pod pl. Zawiszy, wobec czego ruch z zachodu na wschód skierowano przez ul. Niemcewicza. Dwa lata później, w 1975 roku, oddano do użytku nową kolejową dominantę Alei – Dworzec Centralny.

Czasy współczesne[]

Aleje Jerozolimskie (2)

Aleje Jerozolimskie (rejon ronda Zesłańców Syberyjskich)

Aleje Jerozolimskie nie odczuły żadnych większych urbanistycznych zmian aż początku XXI wieku, kiedy to rozpoczęto przebudowę Alej Jerozolimskich na odcinku od ronda Zesłańców Syberyjskich do ul. Łopuszańskiej w celu dostosowania jej do warunków Obwodnicy Etapowej. W 2002 przebudowano wiadukt nad linią kolei radomskiej na Szczęśliwicach, następnie 2 listopada 2006 roku otwarto estakady nad ul. Mszczonowską, a 2 stycznia 2008 roku otwarto kolejny wiadukt nad ul. Popularną wraz z rondem D. Dudajewa.

W międzyczasie, 16 czerwca 2007 roku spółka Tramwaje Warszawskie rozpoczęła remont torowiska na Alejach Jerozolimskich i na Moście Poniatowskiego – dla ruchu tramwajowego zamknięty został cały odcinek ulicy (pl. Zawiszyrondo Waszyngtona), a Most Poniatowskiego został zwężony do jednego pasa. Łącznie zmieniono trasy 11 linii tramwajowych (te trasy z czasem ponownie były korygowane) oraz 11 linii autobusowych. Z czasem utrudnienia pojawiały się także na przebudowywanych skrzyżowaniach wzdłuż Alej Jerozolimskich. Remont miał potrwać około cztery miesiące i zakończyć się do 31 października 2007 roku, udało się jednak zakończyć go wcześniej. Przejazdy techniczne miały miejsce już pod koniec września, a 1 października tramwaje powróciły na torowiska.

Łopuszańska, Aleje Jerozolimskie (przebudowa)

Przebudowa skrzyżowania z Łopuszańską (02.04.2010)

Aleje Jerozolimskie, Łopuszańska (węzeł)

Węzeł u zbiegu z ul. Łopuszańską (2012)

Jerozolimskie, al

Węzeł u zbiegu z Trasą Salomea-Wolica (2014)

Głównym założeniem remontu było wyciszenie torowiska oraz przystosowanie go do wyższych prędkości, dzięki czemu czas przejazdu tym odcinkiem zmniejszył się o 5 minut. Na nowe torowiska wyjechały nowo zakupione tramwaje PESA 120N z bydgoskiej fabryki, na przystankach pojawiły się wyświetlacze informujące o czasie do odjazdu tramwaju każdej z linii, wysokie krawężniki na Moście Poniatowskiego zostały obniżone, powstały także specjalne wjazdy i zjazdy z torowiska dla samochodów uprzywilejowanych. Znacznie przedłużało się jednak uruchomienie systemu informacji pasażerskiej na przystankach – firma odpowiedzialna za niego nie dotrzymała żadnego terminu, ani pierwszego (1 października), ani drugiego (15 listopada), ani kolejnych: 15 grudnia i 15 lutego 2008. Częściowo udało się uruchomić system dopiero 17 lutego, jednakże po kilku dniach znów przestał działać. Po okresie działania z błędami z czasem system zaczął jednak funkcjonować poprawnie.

Kolejnymi elementami przebudowy stały się wielopoziomowy węzeł z rondem u zbiegu z ul. Łopuszańską (otwarty: 30.12.2011) oraz z trasą Salomea-Wolica (otwarty: 23.12.2013), która połączyła Aleje z Południową Obwodnicą Warszawy.

W węźle z ul. Łopuszańską zaprojektowano i wybudowano trzypoziomowe skrzyżowanie z rondem na powierzchni, tunelem wzdłuż Alej Jerozolimskich (tzw. "wanna"), dwiema estakadami relacji Mokotów – Pruszków, chodnikami, ścieżkami rowerowymi, przystankami wyposażonymi w zatoki i wiaty, kanalizacją deszczową, nowym oświetleniem i ekranami akustycznymi. Budowa węzła opóźniła się ze względu na brak przejęcia niektórych działek na terenie planowanej inwestycji – prace rozpoczęły się ostatecznie jesienią 2009 roku, a zakończyły się w 2011 roku – 15 września otwarto rondo na poziomie gruntu, a 30 grudnia "wannę" oraz wiadukty. Za cenę 160 mln złotych budowę przeprowadziło konsorcjum Strabag.

W przyszłości planowane jest zwężenie jezdni Alej w samym centrum miasta na rzecz chodników dla pieszych.

Przebieg[]

Aleje Jerozolimskie 3

Aleje Jerozolimskie (rejon pl. Zawiszy)

Aleje Jerozolimskie rozpoczynają swój bieg w miejscu styku z al. 3 Maja i wiaduktem Mostu Poniatowskiego, następnie biegną na zachód i południowy-zachód, krzyżując się kolejno z następującymi ulicami:
2x1PN-T ul. Smolna
2x1B-T ul. Nowy Świat (rondo Ch. de Gaulle'a)
2x1LNAP-T ul. Bracka
2x1B-T ul. Krucza
2x2BR-2T ul. Marszałkowska (rondo R. Dmowskiego)
2x1LN-T ul. Poznańska
2x1LN-T ul. J. Pankiewicza
2x2B-T-L1 ul. E. Plater
2x2BR-2T al. Jana Pawła II / ul. T. Chałubińskiego (rondo)
2xAL-T Pasaż Braci Łopieńskich
2x1B-TL ul. Żelazna / ul. W. Lindleya / pl. S. Starynkiewicza
ZAW J ul. Towarowa / ul. Grójecka / ul. Raszyńska (pl. A. Zawiszy)
SPS J ul. Spiska
NMC J ul. J. U. Niemcewicza
2x1L ul. Białobrzeska
2x1L ul. Szczęśliwicka
2x2L ul. M. Sokołowskiego "Grzymały"
2x2BR al. Prymasa Tysiąclecia / ul. Bitwy Warszawskiej 1920 roku (rondo Zesłańców Syberyjskich)
2xAB ul. Włochowska / ul. Na Bateryjce
2x1LN ul. Opaczewska
2x1B ul. Mszczonowska / ul. Śmigłowca
2x1BN ul. Włodarzewska
2xKW linia kolei radomskiej
2x1PN ul. G. Daimlera
2x1PN ul. Budki Szczęśliwickie
2x1BR ul. Popularna (rondo D. Dudajewa)
2x2BR ul. Łopuszańska (rondo R. Reagana)
2x1PN ul. Krańcowa
2x1PN ul. Milewska
SAL S al. 4 Czerwca 1989 r. / Trasa Salomea-Wolica
2x1B ul. Rawska / ul. Żywiecka
2x1B ul. Ryżowa
2x1P ul. Starodęby
BOD J ul. S. Bodycha / ul. K. Sosnkowskiego

Aleje Jerozolimskie 4

Aleje Jerozolimskie (rejon al. 4 Czerwca 1989 roku)

Powyższe skrzyżowanie jest ostatnim na terenie Warszawy, droga idzie jeszcze dalej w kierunku Pruszkowa pod postacią drogi wojewódzkiej nr 719, zachowując nazwę i ciągłość numeracji.

Wzdłuż długiego odcinka Alej Jerozolimskich biegnie także ścieżka rowerowa, można nią przemieszczać się na odcinku od ul. Sokołowskiego "Grzymały" do ul. Łopuszańskiej, przy czym na odcinku od ul. Śmigłowca do ul. Łopuszańskiej ścieżka umieszczona jest po obu stronach jezdni, które są jednokierunkowe. W przyszłości ścieżka zostanie dociągnięta z jednej strony do ul. Towarowej, a z drugiej do al. 4 Czerwca 1989 r.

Otoczenie[]

Palma warszawa

Sztuczna palma na rondzie de Gaulle'a

Aleje Jerozolimskie (budynek nr 23, dawna oficyna)

Fragmenty oficyn d. kamienicy (nr 23)

Aleje Jerozolimskie (kamienica nr 27)

Kamienica Zygmunta Regelmana (nr 27)

Aleje Jerozolimskie (nr 94)

Biurowiec "Equator I" (nr 94)

Aleje Jerozolimskie nr 96)

Biurowiec "Equator II" (nr 96)

Aleje Jerozolimskie (nr 98)

Biurowiec "Nimbus" (nr 98)

Aleje Jerozolimskie 162

Biurowiec Mistral (nr 162)

Numeracja budynków w Alejach Jerozolimskich zmieniała się kilkukrotnie, poniżej, gdzie to możliwe, podano numerację powojenną, natomiast w przypadku budynków, które nie przetrwały II wojny światowej jest to numeracja obowiązująca od 1930 roku. Przy Alejach Jerozolimskich znajdują się następujące obiekty:

  • róg ul. Smolnejprzystanek kolejowy Warszawa Powiśle
  • Aleje Jerozolimskie 3:
    Muzeum Narodowe
    Muzeum Wojska Polskiego
  • Aleje Jerozolimskie 4 – Kamienica
  • Aleje Jerozolimskie 6 – Kamienica W. Leśniewskiego,
    w niej klub Luzztro oraz Sogo Club
  • róg ul. Nowy Świat:
    Budynek d. Komitetu Centralnego PZPR
    Pomnik Charlesa de Gaulle'a
    Skwer Stanisława Wisłockiego z Pomnikiem Partyzanta
    Sztuczna palma
  • Aleje Jerozolimskie 7 – Gmach Banku Gospodarstwa Krajowego
  • Aleje Jerozolimskie 11/19 – Zarząd Oczyszczania Miasta
  • Aleje Jerozolimskie 23 – Oficyna d. kamienicy Arona Kleifa
    (fragment rozebrano ok. 2008 roku)
  • Aleje Jerozolimskie 27 – Kamienica Zygmunta Regelmana
  • Aleje Jerozolimskie 28 – Kamienica
  • Aleje Jerozolimskie 30 – Kamienica W. Istomina
  • Aleje Jerozolimskie 31 – Kamienica Cieszkowskiego
  • Aleje Jerozolimskie 32 – Kamienica Wsiewołoda Istomina, w niej Kuratorium Oświaty
  • Aleje Jerozolimskie 34 – Kamienica Augusta Störla
  • róg ul. KruczejDom Handlowy Smyk (d. CDT)
  • Aleje Jerozolimskie 42 – Wypożyczalnia dla Dorosłych i Młodzieży nr 50
  • Aleje Jerozolimskie 44 – Biurowiec Universal, w nim Biuro Rzecznika Ubezpieczonych
  • róg ul. Marszałkowskiej:
    Rotunda
    Hotel Metropol
    Hotel Novotel Centrum
    Stacja metra "Centrum"
  • Aleje Jerozolimskie 45 – Hotel Polonia Palace
  • Aleje Jerozolimskie 47 – Kamienica Wilhelma Rakmana
  • Aleje Jerozolimskie 49 – Kamienica Dawidsohna i Kadyńskiego
  • Aleje Jerozolimskie 51 – Kamienica Hoserów,
    w niej działa Fotoplastikon
  • Aleje Jerozolimskie 52 – Dworzec Śródmieście
  • Aleje Jerozolimskie 53 – Kamienica Izaaka Rotberga
  • Aleje Jerozolimskie 54 – Dworzec Centralny
    Filia Urzędu Pocztowego nr 81
    Komisariat Kolejowy Policji
  • Aleje Jerozolimskie 54a – Dworzec Śródmieście WKD
  • Aleje Jerozolimskie 55 – Kamienica Franciszka Łapińskiego
  • Aleje Jerozolimskie 56c – Swede Center
  • Aleje Jerozolimskie 57 – Kamienica firmy Drzewiecki & Jeziorański, dawniej działał tutaj szpital dziecięcy "Omega"
  • Aleje Jerozolimskie 58 – przystanek Warszawa Ochota
  • Aleje Jerozolimskie 59 – Kamienica, w niej British Council
  • Aleje Jerozolimskie 61 – Kamienica Towarzystwa Ubezpieczeń "Warta"
  • Aleje Jerozolimskie 63 – Kamienica Józefa Lipińskiego
  • Aleje Jerozolimskie 65/79 – LIM Center z Hotelem Marriott
  • Aleje Jerozolimskie 81 – ORCO Tower
  • Aleje Jerozolimskie 83 – Kamienice Towarzystwa Akcyjnego "St. Majewski i S-ka"
  • Aleje Jerozolimskie 85 – Kamienica Mikołaja Szelechowa
  • Aleje Jerozolimskie 91 – Gmach Związku Zawodowego Pracowników Samorządu Terytorialnego RP
  • Aleje Jerozolimskie 92 – Biurowiec Brama Zachodnia
  • Aleje Jerozolimskie 94 – Biurowiec Equator I
  • Aleje Jerozolimskie 96 – Biurowiec Equator II
  • Aleje Jerozolimskie 97 – Gmach Wojskowego Instytutu Geograficznego
  • Aleje Jerozolimskie 98 – Biurowiec Nimbus
  • Aleje Jerozolimskie 99 – Kamienica St. Rostkowskiego
  • Aleje Jerozolimskie 100 – Biurowiec Cirrus (w budowie)
  • Aleje Jerozolimskie 101 – Kamienica Gustawa Pala
  • Aleje Jerozolimskie 103 – Biurowiec Wojskowego Przedsiębiorstwa Budowlanego
  • Aleje Jerozolimskie 105 – Dom Turystyczny
  • Aleje Jerozolimskie 107 – Kamienica Zjednoczenia Kolejowców Polskich, w niej Coca Hostel
  • Aleje Jerozolimskie 109 – Kamienica Józefa Lipińskiego
  • Aleje Jerozolimskie 111-123 – Osiedle "Kombajn", na jego terenie działa Wypożyczalnia dla Dorosłych i Młodzieży nr 76
  • Aleje Jerozolimskie 123a – Wieżowiec Millenium Plaza, w nim:
    ambasada Meksykańskich Stanów Zjednoczonych
  • Aleje Jerozolimskie 134 – Eurocentrum Gamma (drugi etap w budowie)
  • Aleje Jerozolimskie 136 – Eurocentrum Alpha
  • Aleje Jerozolimskie 144:
    Dworzec Zachodni PKP
    Dworzec Zachodni PKS
    Hostel Zachodni
    filia urzędu pocztowego nr 79
  • Aleje Jerozolimskie 146 – Jerozolimskie Business Park
  • Aleje Jerozolimskie 148 – Centrum Handlowe Reduta, tam filia urzędu pocztowego nr 79
  • Aleje Jerozolimskie 154 – Biurowiec Basf Polska
  • Aleje Jerozolimskie 158 – Biurowiec firmy Bayer
  • Aleje Jerozolimskie 160 – Biurowiec firmy Orange
  • Aleje Jerozolimskie 162 – Biurowiec Mistral
  • Aleje Jerozolimskie 168 – Dom przedwojenny
  • Aleje Jerozolimskie 172-180 – Kopernik Office Buildings
  • Aleje Jerozolimskie 179 – Centrum Handlowe Blue City, w nim:
    klub Lucid
    filia urzędu pocztowego nr 79
  • Aleje Jerozolimskie 181 – Adgar Park West (d. Ochota Office Park)
  • Aleje Jerozolimskie 183 – Biurowiec Bosch-Siemens
  • Aleje Jerozolimskie 184 – Makro
  • Aleje Jerozolimskie 193 – Taifun Office Park
  • Aleje Jerozolimskie 195a – Jerozolimskie Company House II
  • Aleje Jerozolimskie 195b – Jerozolimskie Company House I
  • Aleje Jerozolimskie 204 – Platforma
  • Aleje Jerozolimskie 212 – Batory Office Building
  • Aleje Jerozolimskie 216 – Jerozolimskie Point
  • Aleje Jerozolimskie 244 – Leroy Merlin

Spośród planowanych dawniej i współcześnie obiektów (głównie wieżowców) należy wymienić takie budynki jak Lilium Towero, Sobieski, Lindleya Office Corner czy Apartamentowiec Fajans Ścisło & Partnerzy.

Nieistniejące obiekty[]

Spośród nieistniejących budynków w Alejach Jerozolimskich należy wymienić następujące obiekty:

  • Aleje Jerozolimskie 2 / Nowy Świat 15Kamienica Istomina, w niej podczas II wojny światowej mieścił się Cafe Club, lokal nur für Deutsche, gdzie w 1942 żołnierze Armii Ludowej dokonali zamachu na Niemców.
  • Aleje Jerozolimskie 9 – Kamienica Lanciego, na parterze której działało biuro i sklep przedsiębiorstwa "Towarzystwo Akcyjne Zakładów Elektrotechnicznych inżynier Kazimierz Patzer".
  • Aleje Jerozolimskie 28 – Willa Broel-Platerów, dzieło Wł. Marconiego
  • Aleje Jerozolimskie 31 – Kamienica Bauerfeinda, która istniała do lat 70. XX wieku, rozebrana pod budowę hotelu Forum – pozostawiono jedynie fragment ściany z tablicą pamiątkową.
  • Aleje Jerozolimskie 32 – Kamienica Stefana Kryńskiego, przed wojną siedziba Głównego Urzędu Statystycznego.
  • Aleje Jerozolimskie 34/36 – Kamienica Pinkusa Lothego
  • Aleje Jerozolimskie 35 – Willa Henryka Marconiego
  • Aleje Jerozolimskie 37 – Kamienica projektu Ludwika Panczakiewicza, spalona i częściowo zburzona w 1944 roku, ruiny rozebrano ok. 1963 roku.
  • Aleje Jerozolimskie 38/46:
    Dworzec Wiedeński (lata 1844-1939)
    Dworzec Główny (lata 1932-1944)
  • Aleje Jerozolimskie 45 – Zakład Ogrodniczy Hoserów
  • Aleje Jerozolimskie 63 – Kamienica Polskiego Towarzystwa Księgarni Kolejowych "Ruch"
  • Aleje Jerozolimskie 75 – Kamienica Burcharda, rozebrana w 1973 roku
  • róg ul. ŻelaznejDworzec Kaliski
  • róg ul. ŻelaznejCentralny Dworzec Pocztowy, rozebrany w 2007 roku
  • Aleje Jerozolimskie 125 – Fabryka Koniaku Krymskiego "Imperial"
  • róg ul. GrójeckiejRogatki jerozolimskie, rozebrane przez Niemców podczas II wojny światowej.

Miejsca pamiątkowe[]

Wzdłuż Alej Jerozolimskich znajduje się także wiele kamieni i tablic pamiątkowych oraz miejsc pamięci – należy tutaj wymienić miejsca upamiętniające Stefanię Sempołowską (nr 2), Tadeusza Boya-Żeleńskiego (nr 4), Antoniego Godlewskiego "Antka Rozpylacza" (nr 11/19), "Redutę Kuczyńskich" (nr 11/19), Andrzeja Leppera (nr 30), pierwszy zjazd kół młodzieży Towarzystwa Uniwersytetów Robotniczych (nr 30), miejsce rozstrzelania 102 Polaków dnia 28 stycznia 1944 (d. nr 31), akcję odwetową z 24 października 1942 roku (nr 52), Czesława Jaworskiego (nr 52), Dworzec Wiedeński (nr 52), Romana Podoskiego (nr 52), kolejarzy warszawskiego węzła kolejowego, poległych i pomordowanych w walce z okupantem hitlerowskim (nr 54), kwaterę Komendy Głównej Batalionów Chłopskich (nr 85), oficerów, podoficerów i pracowników Wojskowego Instytut Geograficznego oraz Służby Geograficznej i Topograficznej Wojska Polskiego (nr 97), Idę Kamińską (nr 101), Redutę Wolnej Rzeczypospolitej (nr 105), miejsce rozstrzelania 80 więźniów Pawiaka w odwecie za zranienie czterech niemieckich żołnierzy (nr 144) oraz Zesłańców Syberyjskich i Lotników Brytyjskich (róg al. Bohaterów Września).

Przy rondzie R. Dmowskiego, na rogu ul. Marszałkowskiej umieszczony jest również kamień odległości.

Komunikacja[]

Zobacz więcej w artykule: Komunikacja w Alejach Jerozolimskich.
Aleje Jerozolimskie (autobus 510)

Autobus linii 510 koło Dworca Centralnego

Historia komunikacji miejskiej w Warszawie jest nieodłącznie związana z Alejami Jerozolimskimi, bo to stąd w grudniu 1866 roku wyruszył pierwszy konny tramwaj na linii łączącej Dworzec Wiedeński z Dworcem Petersburskim. Z czasem sieć tramwajowa rozwinęła się, ale Alejami kursowało wówczas zaledwie kilka tramwajów – w 1920 roku było pięć linii. Dopiero rozbudowa Warszawy, a więc budowa Mostu Poniatowskiego, torowisk na Chałubińskiego, Żelaznej i Towarowej oraz rozbudowa Ochoty połączona z budową linii tramwajowej wzdłuż ul. Grójeckiej pociągnęła za sobą wzrost liczby linii komunikacji tramwajowej do 21 w sierpniu 1939 roku.

Po II wojnie światowej komunikacja w Alejach zaczęła się odradzać w lipcu 1945 roku, kiedy to uruchomiono pierwszą ogólnodostępną linię autobusową "W", zaś pierwszy tramwaj linii 8 pojechał odgruzowanym torowiskiem we wrześniu 1945 roku. W sierpniu i wrześniu przekuto tory w Alejach Jerozolimskich na węższe (1435 mm w porównaniu do przedwojennych 1525 mm) w celu dostosowania do nowego standardu wprowadzonego w całym mieście. Następował dalszy rozwój komunikacji, zwłaszcza w latach 70. XX wieku, gdy otwarto nowy odcinek Alej na zachód od pl. Zawiszy oraz Dworzec Centralny. Na koniec 1975 roku Alejami kursowało 7 linii tramwajowych i 34 autobusowe. Z czasem linii było coraz więcej, jednak z czasem nastąpiła racjonalizacja tras i prostowanie linii – według stanu z listopada 2013 roku Alejami Jerozolimskimi kursowało sześć linii tramwajowych oraz pięćdziesiąt osiem linii autobusowych.

Ciekawostki[]

Aleje Jerozolimskie (tablica, Antek Rozpylacz)

Tablica upamiętniająca Antoniego Godlewskiego

Galeria[]

Linki zewnętrzne[]

Advertisement