20

Ten artykuł dotyczy linii tramwajowej 20. Zobacz też: 20-bis, 20-kreślone oraz 20-nocna.

20	Czas jazdy (min): min – max 49 – 53
Częstotliwość: (szczyt – poza – dni wolne) co 8 – 12 – 15 minut

Schemat historycznych tras linii 20 (powiększ)

1070-20 — **Dwudziestka** na ul. Kaliskiego (2008)

Stare Bemowo (przystanek, tramwaj 20) — **Dwudziestka** na przystanku *Stare Bemowo* (2012)

**Dwudziestka** na przystanku *PIMOT* (2013)

20 na przystanku Magistracka (by Kubar906) — **Dwudziestka** na przystanku *Magistracka* (2013)

P7210089 — **Dwudziestka** na rozjeździe nakładkowym przy przystanku Majakowskiego (21 lipca 2017)

20 (korale) (by Kubar906) — Tablica boczna (2013)

20 – linia tramwajowa zwykła (rozkład jazdy), która kursuje z Boernerowa na Żerań FSO. Linię obsługują zajezdnia tramwajowa Wola i zajezdnia tramwajowa Praga.

Historia

Linia oznaczona numerem „20” powstała pierwszy raz dopiero 15 sierpnia 1946 roku śladem przedwojennej linii tramwajowej B, początkowo połączła Osadę Górce z Młynarską, jednak po kilku tygodniach przedłużono ją do pętli Boernerowo jeszcze wzdłuż ul. Radiowej. W 1947 roku tramwaje skierowano na Woli do nowej pętli Staszica. W 1950 roku, oficjalnie z powodu budowy kanalizacji, a praktycznie z powodu budowy lotniska wojskowego na Bemowie, przebudowano trasę i skierowano ją nowym, nadal jednotorowym torowiskiem wzdłuż ul. Dywizjonu 303 i Kaliskiego na Boernerowo. W 1954 roku linię przedłużono wzdłuż ul. Towarowej i ul. Grójeckiej na Plac Narutowicza, a w 1962 roku na Banacha.

Linia „20” bez zmian kursowała kolejnych kilkanaście lat, aż w 1982 roku testowo podzielono ją na dwie oddzielne linie – odcinek na Boernerowo zaczęła obsługiwać nowa linia 20-bis, „dwudziestkę” skrócono zaś do trasy z Koła na Banacha. Pomysł ten spotkał się z licznymi protestami mieszkańców, w związku z czym po kilku miesiącach obie linie znowu połączono w jedną linię „20” i kolejne lata linia przetrwała bez zmian. Kolejne większe zmiany miały miejsce już w 2006 roku, kiedy to w ramach optymalizacji tras skrócono bieg „dwudziestki” do Placu Narutowicza, a w 2007 roku do Koła, dzięki czemu linia obsługiwała jedynie jednotorowy odcinek między Boernerowem a Kołem.

Linię zawieszono 1 września 2008 roku w związku z budową Trasy Powązki-Konotopa (S8), przy okazji rozpoczęto prace nad wybudowaniem drugiego toru wzdłuż ulicy Dywizjonu 303. W 2010 roku zadecydowano, że po zakończeniu przebudowy „20” nie wróci na trasę, a zamiast niej wiosną 2011 roku na Boernerowo wydłużoną trasą skierowana zostanie linia 13. W lutym 2011 roku Zarząd Transportu Miejskiego opublikował jednak na swojej stronie internetowej ankietę, w której zapytał pasażerów, jaki numer powinna mieć linia tramwajowa kursująca po planowanej do wdrożenia trasie Boernerowo – Kawęczyńska-Bazylika. Pasażerowie wybrali „dwudziestkę” i to ona od 30 kwietnia 2011 roku została uruchomiona tej właśnie trasie z Boernerowa przez Obozową, al. Solidarności, Targową i Kijowską na Kawęczyńską-Bazylikę, tym samym linia 13 została zlikwidowana^[1].

Linia „20” przez lata była jedyną warszawską linią tramwajową, która w obu kierunkach, na długim odcinku poruszała się w obie strony po jednym i tym samym torze (na innych liniach w Warszawie są zawsze dwa równoległe tory). Odcinek jednotorowy początkowo prowadził od przystanku Koło do Boernerowa, w 2011 roku skrócono ten odcinek jedynie do ul. Kaliskiego. Na trasie znajdowały się trzy mijanki: Górce, Groty i Stare Bemowo. Mijanki podczas modernizacji trasy tramwajowej na Boernerowo w latach 2008-2011 zostały zdemontowane, do dzisiaj jednotorowy odcinek z mijankami zachował się jedynie na ul. Kaliskiego.

W związku z budową stacji metra Dworzec Wileński linia od 1 października 2011 roku została skierowana przez ul. Jagiellońską do pętli Żerań FSO. Po zakończeniu budowy centralnego odcinka drugiej linii metra linię pozostawiono na niezmienionej trasie.

W dniach 28 czerwca - 2 września 2017 roku linia „20” była skrócona do przystanku Majakowskiego w związku z wyburzaniem wiaduktu kolejowej linii obwodowej nad ul. Obozową. Przy przystanku Majakowskiego znajdował się rozjazd nakładkowy, umożliwiający zmianę kierunku jazdy przez tramwaje dwukierunkowe.