Warszawikia

CZYTAJ WIĘCEJ

Warszawikia
Advertisement
Ujednoznacznienie
Ten artykuł dotyczy świątyni. Zobacz też: Kościół Opatrzności Bożej, Parafia Opatrzności Bożej w Wilanowie i zespół przystankowy Świątynia Opatrzności Bożej.
Świątynia Opatrzności Bożej w Warszawie

Świątynia Opatrzności Bożej (2020)

Świątynia Opatrzności Bożej w Warszawie-1

Wnętrze Świątyni Opatrzności Bożej (2020)

Świątynia Opatrzności Bożej – świątynia rzymskokatolicka w Wilanowie, będąca siedzibą parafii Opatrzności Bożej.

Historia projektu i budowy[]

Projekt stanisławowski[]

Światynia opatrzności w Ogrodze botanicznym UW

Kamień węgielny wmurowany pod budowę Świątyni Opatrzności w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Warszawskiego

Stanisław August Poniatowski wskazał lokalizację na terenie obecnego Ogrodu Botanicznego przy Łazienkach Królewskich. Projekt Świątyni miał być realizowany według koncepcji Jakuba Kubickiego.

Do dziś zachowały się resztki fundamentów i kielnia, którą sam król Poniatowski rozpoczął budowę. W 1795 trzeci rozbiór Polski przeszkodził w realizacji planów. Ruiny kaplicy wotywnej wpisane są od 1 lipca 1965 do rejestru zabytków, pod nr 602[1].

Projekty międzywojenne[]

Świątynia Opatrzności Bożej B

Międzywojenny projekt świątyni autorstwa Bohdana Pniewskiego (rekonstrukcja makiety)

Po odzyskaniu niepodległości, wznowiono projekt wypełniający zobowiązania Sejmu Czteroletniego (ustawa Sejmu Ustawodawczego z dnia 17 marca 1921). Ogłoszono publiczny konkurs na projekt Świątyni. Jury rozstrzygnęło konkurs, na który nadesłano 50 prac. Przyznano trzy równorzędne nagrody pierwsze, jednak żadna z prac nie zadowoliła Episkopatu. W 1930 roku rozpisano kolejny konkurs, z 15 prac jednomyślnie wybrano projekt Bohdana Pniewskiego. Tym razem świątynia miała stanąć na Polu Mokotowskim w Dzielnicy im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. Jednak wybuch II wojny światowej uniemożliwił budowę.

Koncepcje okresu powojennego[]

W latach Polski Ludowej, w 1947 w otoczeniu Prymasa Polski, kard. Augusta Hlonda, próbowano podjąć na nowo sprawę budowy świątyni. Śmierć Prymasa i okres panowania reżimu stalinowskiego zniweczył plany. W komunizmie staraniem ks. prałata Kołakowskiego na warszawskiej Ochocie wzniesiono kościół Opatrzności Bożej. Prymas Stefan Wyszyński chciał w ten sposób przypomnieć społeczeństwu o niespełnionej obietnicy wzniesienia takiej świątyni.

Projekt milenijny[]

Swiatynia Opatrznosci Bozej (3)

Plac budowy Świątyni Opatrzności Bożej w maju 2008

Swiatynia Opatrznosci

Plac budowy świątyni widziany z bloku na Ursynowie w czerwcu 2009

Swiatynia Opatrznosci Bozej (6 czerwca 2010)

Budowa Świątyni w czerwcu 2010

W 1989 ideę budowy Świątyni Opatrzności Bożej przypomniał Prymas Polski, kard. Józef Glemp. Zespół architektów krakowskich zgłosił na konkurs zabudowy tzw. Placu Puławskiego w Warszawie projekt zbudowania w tym rejonie wspomnianej świątyni. W 1991 Komisja Konstytucyjna Senatu RP w uchwale powziętej z okazji 200-lecia Konstytucji 3 Maja stwierdziła aktualność ślubu.

Przygotowania do budowy[]

W czasie obchodów czterechsetlecia stołeczności Warszawy w 1996, myśl o budowie wotum poparły władze stolicy i Konferencja Episkopatu. Sejm RP, uchwałą z dnia 23 października 1998, wyraził uznanie dla inicjatywy Prymasa. Świątynia Opatrzności Bożej ma być symbolem wdzięczności Narodu za odzyskanie wolności w 1989, 20 lat pontyfikatu Ojca Świętego Jana Pawła II oraz Jubileusz 2000-lecia Chrześcijaństwa. Jako miejsce lokalizacji wyznaczono Pola Wilanowskie.

Podczas wizyty w Polsce, 13 czerwca 1999, Jan Paweł II poświęcił kamień węgielny pod budowę świątyni. 2 maja 1999, na terenie przeznaczonym pod budowę świątyni ustawiono 7-metrowy krzyż. 2 maja 2002 odbyło się uroczyste wmurowanie kamienia węgielnego przez kard. Józefa Glempa, Prymasa Polski, z udziałem kard. Franciszka Macharskiego - Legata Papieskiego, przedstawicieli Episkopatu Polski, Prezydenta RP oraz innych osobistości.

Podczas uroczystości jako dar został złożony różaniec wykonany z kul armatnich. Wieńczy go tzw. Krzyż Warszawski, który kiedyś stał w kaplicy zamkowej.

Projekt architektoniczny[]

Realizacja Świątyni Świętej Bożej Opatrzności opiera się na projekcie przygotowanym przez pracownię architektoniczną "Szymborski&Szymborski". Projekt i jego forma przestrzenna - symboliczna - zawiera narrację wydarzeń historycznych (czterech dróg, którymi Polacy dążyli do wolności: Modlitwy, Cierpienia, Oręża i Kultury). W skład kompleksu wchodzą świątynia na planie krzyża greckiego, budynek Instytutu Jana Pawła II, cztery place tematyczne, amfiteatr oraz budynki hospicyjne i opiekuńcze.

Historia budowy[]

Świątynia Opatrzności Bożej w Warszawie-3

Widok na plac przed Świątynią (2020)

Podczas wizyty w Polsce, 13 czerwca 1999, Jan Paweł II poświęcił kamień węgielny pod budowę świątyni, którego wmurowanie miało miejsce 2 maja 1999, dokonał tego Prymas Polski kard. Józef Glemp. Prace budowlane rozpoczęły się 25 lutego 2003 roku.

W połowie września 2007 zapowiedziano, że budowa może stanąć z powodu braku pieniędzy. Po zimowej przerwie budowlanej pracy ponownie ruszyły w marcu, prowadzone już przez nową firmę - Warbud. We wrześniu 2009 rozpoczęła się budowa kopuły wieńczącej świątynię[2]. Ma 28 metrów wysokości, 27 metrów obwodu oraz utrzymywać się na 32 żebrach.

Kościół w stanie surowym otwartym gotowy był 30 listopada 2011 roku[3], zaś stan surowy zamknięty osiągnięto w kwietniu 2013 roku[4]. Oficjalne otwarcie świątyni miało miejsce 11 listopada 2016, w uroczystej mszy świętej wzięli udział m.in. Prezydent Andrzej Duda z żoną Agatą Kornhauser-Dudą, premier Beata Szydło, marszałek Senatu Stanisław Karczewski oraz marszałek Sejmu Marek Kuchciński. Mszę koncelebrował kardynał Kazimierz Nycz.

Architektura[]

Świątynia Opatrzności Bożej w Warszawie-4

Kaplica maryjna w Świątyni (2020)

Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego

Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego (2020)

Świątynia Opatrzności Bożej z zewnątrz ma kształt sześcianu z kopułą. W przestrzenną formę tego sześcianu wpisane jest okrągłe wnętrze świątyni, przypominające rzymski Panteon. Konstrukcja jest budowlą o kilku kondygnacjach. Część parterową wypełnia przestrzeń sakralna ze stacjami i kaplicami upamiętniającymi najważniejsze wydarzenia z historii Polski, mającymi wpływ na formowanie się polskiej tradycji religijnej i kulturowej.

Nad nawą boczną, okalającą pierścieniem nawę główną, zlokalizowano Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego. Pod posadzką, w kościele dolnym, stworzony został tzw. Panteon Wielkich Polaków – miejsce pochówku i upamiętnienia najbardziej zasłużonych polskich patriotów oraz ludzi kultury i nauki.

Urbanistyczną podstawę całego kompleksu Świątyni Opatrzności Bożej stanowią cztery Drogi: Walki, Kultury, Cierpienia i Modlitwy. Zaczynają się one wejściowymi łukami-bramami. Drogi te symbolizują nowe zadania dla społeczeństwa. Pierwsza – jest drogą pojednania narodowego, ekumenicznego i europejskiego, związana z Instytutem Jednania; druga – z Instytutem i Muzeum Jana Pawła II; trzecia – przechodzi przy Instytucie Życia, gdzie znajdują się instytucje charytatywne, hospicjum dla ok. 30 osób i stacja krwiodawstwa; przy czwartej drodze stoi Instytut Odrodzenia, który został zaprojektowany wraz z amfiteatrem i z myślą o spotkaniach młodzieży.

Wszystkie drogi wyznaczają kształt czterech Dziedzińców: Ojczyzny (dla zgromadzeń religijno-patriotycznych), Ludu Bożego (ze stacjami Drogi Krzyżowej i płaskorzeźbami upamiętniającymi ważne bitwy w dziejach Polski i „Polską Drogę Krzyżową”), Życia i Chwały (wspomniany amfiteatr).

Każda Droga dochodzi do samej świątyni i kończy się portalem. Do kościoła prowadzą schody. Bryła świątyni to rotunda zwieńczona owalną kopułą. Została ona zaprojektowana jako jednoprzestrzenne wnętrze. W nawie głównej jest 1500 miejsc siedzących i jest ona oddzielona od nawy bocznej filarami. Codzienne msze są odprawiane w kaplicy Najświętszej Maryi Panny. Nad wejściem głównym została zaprojektowana rozeta symbolizująca Opatrzność Bożą. Posadzka prezbiterium jest podniesiona, za ołtarzem wisi krzyż na tle ażurowej konstrukcji.

Kaplice i stacje usytuowane są tak, by umożliwić odwiedzającym Świątynię chronologiczne prześledzenie kolejnych najistotniejszych wydarzeń w historii Polski. Stacje tworzą historyczny trakt, który pozwoli spojrzeć na dzieje Polski w perspektywie działania Opatrzności Bożej. Cztery kaplice, rozmieszczone na planie kwadratu, to:

  • Kaplica Chrztu przypominająca o początkach chrześcijaństwa na ziemiach polskich – o Chrzcie Polski i Zjeździe Gnieźnieńskim oraz dwóch pierwszych centrach chrześcijaństwa: Gnieźnie i Poznaniu;
  • Kaplica Maryjna upamiętniająca Śluby Jasnogórskie króla Jana Kazimierza jako przyrzeczenie obrony wiary i szerzenia kultu Matki Bożej;
  • Kaplica Cierpienia i Pojednania, symbolizująca upamiętniające Katyń i Auschwitz – będą w niej umieszczone konfesjonały oraz Najświętszy Sakrament;
  • Kaplica Wolności upamiętniająca postacie Jana Pawła II i kard. Stefana Wyszyńskiego oraz ruch „Solidarności”. Ołtarz główny Świątyni znajduje się między Kaplicą Maryjną a Kaplicą Cierpienia i Pojednania.

W wizji wyglądu Świątyni dużą rolę odgrywa światło przenikające do wnętrza Świątyni od kopuły, aż po posadzkę kościoła. Światło przenika także do wewnątrz poprzez skośne filary zbiegające się centrycznie, łącząc się z promieniami światła wpadającego przez świetlik, który otwiera kopułę na niebo. Projektując taką zasadę kompozycji autorzy projektu starali się poprzez światło wyrazić oddziaływanie czuwającej nad nami Bożej Opatrzności.

Źródło podrozdziału: Adaptacja własna na podstawie hasła Świątynia Opatrzności Bożej w Warszawie, autorzy, licencja: CC BY-SA 3.0

Pochowani w świątyni[]

  • Ryszard Kaczorowski (1919-2010), polityk, ostatni prezydent Polski na uchodźstwie,
  • Zofia Korbońska (1915-2010), kierowniczka Biura Szyfrów radiostacji Kierownictwa Walki Cywilnej,
  • Stefan Korboński (1901-1989), szef kierownictwa Walki Cywilnej Polskiego Państwa Podziemnego
  • ks. Zdzisław Peszkowski (1918-2007), ksiądz, kapelan Rodzin Katyńskich,
  • bł. ks. Jerzy Popiełuszko (1947-1984), ksiądz, kapelan warszawskiej Solidarności, 6 czerwca 2010 w Świątyni złożono jego relikwie,
  • Krzysztof Skubiszewski (1926-2010), polityk, profesor, minister spraw zagranicznych,
  • ks. Jan Twardowski (1915-2006), ksiądz, poeta.
  • O. Józef Joniec SP (1959-2010), ksiądz, zakonnik pijarski,działacz pozarządowy, prezes Stowarzyszenia Parafiada, inicjator akcji "Katyń... ocalić od zapomnienia"

Dnia 5 czerwca 2011 roku w Świątyni złożono również relikwie (fragment sutanny z krwią) błogosławionego Jana Pawła II, przeniesione podczas ulicznej procesji z pl. Piłsudskiego[5].

Galeria[]

Przypisy

Linki zewnętrzne[]

Advertisement