| Linia 11: | Linia 11: | ||
[[Plik:Łazienki ok.1900.jpg|right|thumb|250px|Łazienki Królewskie [[Warszawa pod zaborami|ok. 1900 roku]]]] |
[[Plik:Łazienki ok.1900.jpg|right|thumb|250px|Łazienki Królewskie [[Warszawa pod zaborami|ok. 1900 roku]]]] |
||
[[Plik:Łazienki Królewskie1.jpg|right|thumb|250px|Alejka Łazienek Królewskich]] |
[[Plik:Łazienki Królewskie1.jpg|right|thumb|250px|Alejka Łazienek Królewskich]] |
||
| − | + | Najmlotrze przekazy podają, że gdzieś w rejonie współczesnych Łazienek Królewskich [[Warszawa do XV wieku|w XIII wieku]] znajdował się gród [[Jazdów]], o którym wiadomo, że w [[1262]] roku został najechany przez Litwinów, a w [[1281]] roku uległ zniszczeniu podczas bratobójczych walk. W późniejszych czasach powstał tu zwierzyniec przy [[Zamek Ujazdowski|zamku Książąt Mazowieckich]], a wieś [[Ujazdów]] zaczęła rozwijać się w innej lokalizacji. W pobliżu powstał też dwór, w którym mieszkała [[Bona Sforza|królowa Bona]], a potem [[Anna Jagiellonka]]. Dnia 12 stycznia [[1578]] roku na tym terenie odbyła się „prapremiera” Odprawy Posłów Greckich Jana Kochanowskiego. W miejscu dworu w [[1624]] roku wzniesiono murowany [[Zamek Ujazdowski]]. |
|
[[Warszawa w XVII wieku|Pod koniec XVII wieku]] właściciel okolicznych terenów, [[Stanisław Herakliusz Lubomirski]], zlecił [[Tylman z Gameren|Tylmanowi z Gameren]] wzniesienie dla siebie [[Pałac na Wodzie|Łaźni]], umieszczonej na wyspie pośrodku [[Wisła|wiślanego]] starorzecza. W pobliżu powstał także [[Ermitaż]] oraz pierwszy [[Wodozbiór w Łazienkach Królewskich|budynek wodozbioru]], z którego drewnianymi rurami transportowano wodę do [[Pałac na Wodzie|Łazienki Lubomirskiego]]. Od nazwy tego budynku wziął później nazwę cały kompleks pałacowo-parkowy. Wettynowie bardziej interesowali się pobliskim [[Zamek Ujazdowski|Zamkiem Ujazdowskim]], i takie zainteresowanie początkowo przejawiał [[Stanisław August Poniatowski]], który w oparciu o [[Zamek Ujazdowski|zamek]] postanowił wytyczyć [[Oś Stanisławowska|Oś Stanisławowską]]. |
[[Warszawa w XVII wieku|Pod koniec XVII wieku]] właściciel okolicznych terenów, [[Stanisław Herakliusz Lubomirski]], zlecił [[Tylman z Gameren|Tylmanowi z Gameren]] wzniesienie dla siebie [[Pałac na Wodzie|Łaźni]], umieszczonej na wyspie pośrodku [[Wisła|wiślanego]] starorzecza. W pobliżu powstał także [[Ermitaż]] oraz pierwszy [[Wodozbiór w Łazienkach Królewskich|budynek wodozbioru]], z którego drewnianymi rurami transportowano wodę do [[Pałac na Wodzie|Łazienki Lubomirskiego]]. Od nazwy tego budynku wziął później nazwę cały kompleks pałacowo-parkowy. Wettynowie bardziej interesowali się pobliskim [[Zamek Ujazdowski|Zamkiem Ujazdowskim]], i takie zainteresowanie początkowo przejawiał [[Stanisław August Poniatowski]], który w oparciu o [[Zamek Ujazdowski|zamek]] postanowił wytyczyć [[Oś Stanisławowska|Oś Stanisławowską]]. |
||
Wersja z 18:46, 9 mar 2014
|
| nr w rej. |
| 2 |
Łazienki Królewskie
Łazienki Królewskie – zespół pałacowo-parkowy położony w rejonie Ujazdowa, w dzielnicy Śródmieście. Adres Łazienek Królewskich to ul. Agrykoli 1.
Łazienki Królewskie stanowią dziś własność Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie, powierzchnia zespołu pałacowo-parkowego wynosi 76 hektarów. Park jest ogrodzony i zamykany na noc, główne wejście na jego teren prowadzą od strony Alei Ujazdowskich (dwa), Agrykoli oraz Gagarina.
Historia
Łazienki Królewskie na obrazie Canaletta
Łazienki Królewskie w 1885 roku
Łazienki Królewskie ok. 1900 roku
Alejka Łazienek Królewskich
Najmlotrze przekazy podają, że gdzieś w rejonie współczesnych Łazienek Królewskich w XIII wieku znajdował się gród Jazdów, o którym wiadomo, że w 1262 roku został najechany przez Litwinów, a w 1281 roku uległ zniszczeniu podczas bratobójczych walk. W późniejszych czasach powstał tu zwierzyniec przy zamku Książąt Mazowieckich, a wieś Ujazdów zaczęła rozwijać się w innej lokalizacji. W pobliżu powstał też dwór, w którym mieszkała królowa Bona, a potem Anna Jagiellonka. Dnia 12 stycznia 1578 roku na tym terenie odbyła się „prapremiera” Odprawy Posłów Greckich Jana Kochanowskiego. W miejscu dworu w 1624 roku wzniesiono murowany Zamek Ujazdowski.
Pod koniec XVII wieku właściciel okolicznych terenów, Stanisław Herakliusz Lubomirski, zlecił Tylmanowi z Gameren wzniesienie dla siebie Łaźni, umieszczonej na wyspie pośrodku wiślanego starorzecza. W pobliżu powstał także Ermitaż oraz pierwszy budynek wodozbioru, z którego drewnianymi rurami transportowano wodę do Łazienki Lubomirskiego. Od nazwy tego budynku wziął później nazwę cały kompleks pałacowo-parkowy. Wettynowie bardziej interesowali się pobliskim Zamkiem Ujazdowskim, i takie zainteresowanie początkowo przejawiał Stanisław August Poniatowski, który w oparciu o zamek postanowił wytyczyć Oś Stanisławowską.
Poniatowski nabył Ujazdów w 1764 roku, jednak jego zainteresowanie Łazienką Lubomirskiego wzmogło się w 1772 roku, kiedy to rozpoczęto budowę wczesnoklasycystycznego założenia pałacowo-parkowego. Łazienkę rozbudowano, przekształcając ją do klasycystycznej formy znanej jako Pałac na Wodzie, powstał też szereg nowych obiektów, takich jak Stara Pomarańczarnia, Pałac Myślewicki czy Teatr na Wyspie. W salach pałacu na Wodzie odbywały się także obiady czwartkowe. W północno-zachodniej części parku, dla uczczenia konstytucji 3 Maja, rozpoczęto budowę Świątyni Opatrzności Bożej.
Po III Rozbiorze Polski tereny Łazienek Królewskich należały do spadkobierców króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, w tym do Kazimierza Poniatowskiego. W 1817 roku spadkobiercy króla sprzedali Łazienki Królewskie carskiej rodzinie, a fragment terenu przeznaczono pod Ogród Botaniczny Uniwersytetu Warszawskiego. Nie przeszkodziło to jednak temu, aby w 1830 roku ze znajdującej się w Wielkiej Oficynie Szkoły Podchorążych wyruszyli oficerowie mający na celu pojmanie księcia Konstantego, czym rozpoczęto powstanie listopadowe. W 1843 roku pojawił się projekt budowy Zamku Cesarskiego na terenie Łazienek, którego jednak nigdy nie zrealizowano. W XIX wieku park powiększono ku południu, aż do granicy Sielc.
Po I wojnie światowej park i pałac stały się dostępne dla publiczności, choć Łazienki Królewskie służyły za reprezentacyjną rezydencję. W 1926 roku w jego zachodniej części powstał pomnik Fryderyka Chopina. W czasie II wojny światowej park oraz budynki zdewastowano, Pałac na Wodzie spłonął i miał być wysadzony, do czego jednak ostatecznie nie doszło. Zdewastowany park był kilka lat po wojnie niedostępny, prowadzono prace rewaloryzacyjne. Publiczności udostępniono go w latach 50. XX wieku, a pierwszym dyrektorem został profesor Marek Kwiatkowski. Od tego czasu większość obiektów w parku nie była remontowana, wobec czego współcześnie zarówno park, jak i obiekty wymagają gruntownego remontu – mają one zostać przeprowadzone w latach 2012-2015, w ramach prac powstanie także nowy plac zabaw dla dzieci, zatytułowany "Ogród Zmysłów i Żywiołów", oraz nowy Pawilon Ogrodowy.
Obiekty
Pomnik Stanisława Augusta Poniatowskiego
Na terenie Łazienek Królewskich znajdują się współcześnie następujące obiekty:
- Pałac na Wodzie
- Teatr na Wyspie
- Pałac Myślewicki
- Podchorążówka
- Biały Domek
- Stara Pomarańczarnia
- Nowa Pomarańczarnia
- Stara Kordegarda
- Nowa Kordegarda
- Wodozbiór
- Pawilon Ogrodowy (planowany)
- Świątynia Sybilli
- Świątynia Egipska
- Ermitaż
- Austeria
- Koszary Kantonistów
- Dom Gabriela Narutowicza
- Most na Agrykoli
- Pomnik Fryderyka Chopina
- Pomnik Henryka Sienkiewicza
- Pomnik Stanisława Augusta Poniatowskiego
- Pomnik Stanisława Wyspiańskiego
- Pomnik Jana III Sobieskiego
- Pomnik Jana Kozietulskiego
- Pomnik Józefa Bema
- Popiersia w Łazienkach Królewskich
- Rzeźby w Łazienkach Królewskich
- Kamienna kopia Fauna na Delfinie
- Zegar słoneczny Wojciecha Bogumiła Jastrzębowskiego
Dawniej istniały też takie obiekty jak Dom Turecki, Pomarańczarnia Nieborowska oraz Pomarańczarnia Gotycka. Istotnym obiektem, jaki znajduje się w Łazienkach Królewskich, jest Królewska Manufaktura Gobelinów.
Galeria
