Warszawikia

CZYTAJ WIĘCEJ

Warszawikia
Advertisement
Ujednoznacznienie
Ten artykuł dotyczy zespołu pałacowo-parkowego. Zobacz też: Zespół przystankowy Łazienki Królewskie.
Zabytek
nr w rej.
2
Nadstawem1

Łazienki Królewskie

Łazienki Królewskie – zespół pałacowo-parkowy położony w rejonie Ujazdowa, w dzielnicy Śródmieście. Adres Łazienek Królewskich to ul. Agrykoli 1.

Łazienki Królewskie stanowią dziś własność Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie, powierzchnia zespołu pałacowo-parkowego wynosi 76 hektarów. Park jest ogrodzony i zamykany na noc, główne wejście na jego teren prowadzą od strony Alei Ujazdowskich (dwa), Agrykoli oraz Gagarina.

Historia[]

Canaletto Łazienki

Łazienki Królewskie na obrazie Canaletta

Skanuj0025

Łazienki Królewskie w 1885 roku

Łazienki ok

Łazienki Królewskie ok. 1900 roku

Łazienki Królewskie1

Alejka Łazienek Królewskich

Najstarsze przekazy podają, że gdzieś w rejonie współczesnych Łazienek Królewskich w XIII wieku znajdował się gród Jazdów, o którym wiadomo, że w 1262 roku został najechany przez Litwinów, a w 1281 roku uległ zniszczeniu podczas bratobójczych walk. W późniejszych czasach powstał tu zwierzyniec przy zamku Książąt Mazowieckich, a wieś Ujazdów zaczęła rozwijać się w innej lokalizacji. W pobliżu powstał też dwór, w którym mieszkała królowa Bona, a potem Anna Jagiellonka. Dnia 12 stycznia 1578 roku na tym terenie odbyła się „prapremiera” Odprawy Posłów Greckich Jana Kochanowskiego. W miejscu dworu w 1624 roku wzniesiono murowany Zamek Ujazdowski.

Pod koniec XVII wieku właściciel okolicznych terenów, Stanisław Herakliusz Lubomirski, zlecił Tylmanowi z Gameren wzniesienie dla siebie Łaźni, umieszczonej na wyspie pośrodku wiślanego starorzecza. W pobliżu powstał także Ermitaż oraz pierwszy budynek wodozbioru, z którego drewnianymi rurami transportowano wodę do Łazienki Lubomirskiego. Od nazwy tego budynku wziął później nazwę cały kompleks pałacowo-parkowy. Wettynowie bardziej interesowali się pobliskim Zamkiem Ujazdowskim, i takie zainteresowanie początkowo przejawiał Stanisław August Poniatowski, który w oparciu o zamek postanowił wytyczyć Oś Stanisławowską.

Poniatowski nabył Ujazdów w 1764 roku, jednak jego zainteresowanie Łazienką Lubomirskiego wzmogło się w 1772 roku, kiedy to rozpoczęto budowę wczesnoklasycystycznego założenia pałacowo-parkowego. Łazienkę rozbudowano, przekształcając ją do klasycystycznej formy znanej jako Pałac na Wodzie, powstał też szereg nowych obiektów, takich jak Stara Pomarańczarnia, Pałac Myślewicki czy Teatr na Wyspie. W salach pałacu na Wodzie odbywały się także obiady czwartkowe. W północno-zachodniej części parku, dla uczczenia konstytucji 3 Maja, rozpoczęto budowę Świątyni Opatrzności Bożej.

Po III Rozbiorze Polski tereny Łazienek Królewskich należały do spadkobierców króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, w tym do Kazimierza Poniatowskiego. W 1817 roku spadkobiercy króla sprzedali Łazienki Królewskie carskiej rodzinie, a fragment terenu przeznaczono pod Ogród Botaniczny Uniwersytetu Warszawskiego. Nie przeszkodziło to jednak temu, aby w 1830 roku ze znajdującej się w Wielkiej Oficynie Szkoły Podchorążych wyruszyli oficerowie mający na celu pojmanie księcia Konstantego, czym rozpoczęto powstanie listopadowe. W 1843 roku pojawił się projekt budowy Zamku Cesarskiego na terenie Łazienek, którego jednak nigdy nie zrealizowano. W XIX wieku park powiększono ku południu, aż do granicy Sielc.

Po I wojnie światowej park i pałac stały się dostępne dla publiczności, choć Łazienki Królewskie służyły za reprezentacyjną rezydencję. W 1926 roku w jego zachodniej części powstał pomnik Fryderyka Chopina. W czasie II wojny światowej park oraz budynki zdewastowano, Pałac na Wodzie spłonął i miał być wysadzony, do czego jednak ostatecznie nie doszło. Zdewastowany park był kilka lat po wojnie niedostępny, prowadzono prace rewaloryzacyjne. Publiczności udostępniono go w latach 50. XX wieku, a pierwszym dyrektorem został profesor Marek Kwiatkowski. Od tego czasu większość obiektów w parku nie była remontowana, wobec czego współcześnie zarówno park, jak i obiekty wymagają gruntownego remontu – mają one zostać przeprowadzone w latach 2012-2015, w ramach prac powstanie także nowy plac zabaw dla dzieci, zatytułowany "Ogród Zmysłów i Żywiołów", oraz nowy Pawilon Ogrodowy.

Obiekty[]

Pałac na wodzie

Pałac na Wodzie

4 Warszawa-Lazienki Krolewskie 022

Pałac Myślewicki

Król Stanisław August Poniatowski

Pomnik Stanisława Augusta Poniatowskiego

Na terenie Łazienek Królewskich znajdują się współcześnie następujące obiekty:

Dawniej istniały też takie obiekty jak Dom Turecki, Pomarańczarnia Nieborowska oraz Pomarańczarnia Gotycka. Istotnym obiektem, jaki znajduje się w Łazienkach Królewskich, jest Królewska Manufaktura Gobelinów.

Galeria[]

Linki zewnętrzne[]

Advertisement